سال 2014صراط: واپسین روزهای خود را سپری می‌کند. این سال مملو از تحولات گسترده در عرصه سیاست داخلی و سیاست بین‌الملل بود. در این میان تحولات مربوط به آمریکا حجم گستردهای از اخبار و تحلیل‌های رسانه‌های مختلف را به خود اختصاص داده بود. رویدادهای سیاست داخلی و خارجی آمریکا در سالی که گذشت، بر خلاف میل مقامات این کشور نتوانست موید رویای آمریکایی باشد و در بسیاری از موارد «قدرت جهانی» این کشور و «مشروعیت سیاسی» آن را به چالش طلبید.
اشاعه خشونت در سطح جامعه:
یکی از مهمترین مشکلاتی که جامعه آمریکا همواره با آن مواجه بوده، اشاعه خشونت در سطح جامعه است. دلایل مختلفی از جمله آزادی حمل سلاح توسط اشخاص، نبود سیستم‌های نظارتی لازم و بسترهای فرهنگی نامناسب از مهمترین دلایلی است که برای اشاعه خشونت در سطح جامعه آمریکا بدان استناد می‌شود. موارد گسترده اعمال خشونت در سال 2014 نیز نشان‌دهنده روند افزایشی این معضل اجتماعی و ناکارایی دولت در مواجهه با این پدیده است.
بررسی اخبار سال 2014 نشان‌دهنده موارد اعمال خشونت در همه ماه‌های سال دارد. این جنایات که در بسیاری موارد منجر به قتل نیز شده است، عمدتا از سوی افراد جوان و در بازه سنی 12 تا 30 سال و در شهرهای مختلف آمریکا رخ داده است. بسیاری از این موارد در مدارس و یا سایر مکانهای عمومی از جمله رستورانها و مراکز خرید رخ داده است. به طور نمونه می‌توان از حمله دو دانش آموز دختر 12 ساله به وسیله چاقو به دو تن از همکلاسی‌های خود و به قتل رساندن آنها اشاره کرد. بنا بر اخبار منتشر شده تنها در بازه سوم تا هفتم جولای 14نفر در درگیری‌های مختلف در شیکاگو کشته شده و بیش از 68 نفر نیز زخمی گردیدند. مواردی از این دست به وفور در گزارشها دیده می‌شود.
نژادپرستی و اعمال خشونت نیروهای پلیس علیه اقلیتهای نژادی
نژادپرستی در آمریکا سابقه‌ای دیرینه دارد و به زمان برده‌داری باز میگردد. اگر چه آمریکا هم اکنون بزرگترین مدعی حقوق بشر است و خود را به مثابه دیگ جوشانی توصیف می‌کند که همه ساکنان این سرزمین، از نژادها و فرهنگ‌های مختلف را در خود جذب کرده و به آنها هویتی آمریکایی اعطا می‌نماید، اما واقعیت جاری در سطح جامعه آمریکا حکایت دیگری را روایت می‌کند.
موارد گسترده اعمال خشونت نیروهای پلیس در سال 2014 علیه سیاهپوستان و قتل آنها، توانست عمق نژادپرستی در ساختار سیاسی این کشور را آشکار کند.
قتل «مایکل براون» نوجوان سیاه پوست اهل فرگوسن در 16 آگوست یکی از مهمترین مواردی بود که بازتاب‌های گستردهای به همراه داشت. به گفته شاهدان، براون در زمان قتل غیرمسلح بوده و در حالی که دستان خود را بالا نگاه داشته بود، از پلیس خواسته که به وی شلیک نکند. پس از قتل مایکل براون بسیاری از اتباع فرگوسن به خیابان‌ها ریخته و ضمن تقاضای اجرای عدالت و محاکمه «دارن ویلسون» قاتل وی، خواستار پایان دادن به اقدامات نژادپرستانه پلیس آمریکا شدند.
پاسخ حکومت به اعتراض مردم علیه نژادپرستی نظامی کردن جامعه بود. با صف‌آرائی نیروهای ضدشورش علیه مردم، اعلام منطقه پرواز ممنوع بر فراز فرگوسن و دستگیری صدها تن از شهروندان این کشور سرانجام اعتراضات مسالمت آمیز مردم به خشونت کشیده شد.
سرانجام هیئت منصفه در ماه نوامبر تصمیم خود در مورد قاتل مایکل براون را اعلام کرد. بنا بر اعلام هیئت منصفه، دارن ویلسون به دلیل عدم وجود ادله کافی مبنی بر محکومیت، تبرئه گردیده و مجوز بازگشت به شغل خود را دریافت کرد.
حکم ناعادلانه دادگاه به وضوح چهره نژادپرستانه آمریکا را عیان کرده و موجی از اعتراضات در فرگوسن، نیویورک و سایر شهرها را به راه انداخت.
قتل «واندریت میرس» نوجوان سیاه پوست 18 ساله در اکتبر 2014، با شلیک 18 گلوله توسط پلیس شهر فرگوسن، کشتن «آکای گورلی» سیاه پوست 28ساله به جای یک مجرم دیگر توسط یک افسر جوان و قتل «اریک گارنر» توسط سه افسر پلیس به جرم فروش غیرقانونی سیگار تنها مواردی از اعمال خشونت پلیس علیه سیاهپوستان در سال 2014 را نشان می‌دهد. این فاجعه زمانی روشنتر میگردد که بدانیم هیچ یک از افراد یاد شده در زمان قتل مسلح نبودهاند.
دستگاه قضائی و مشروعیت بخشیدن به فساد
کم رنگ شدن نقش اخلاق در جامعه آمریکا و شیوع بی‌بند و باری یکی از معضلاتی است که نهاد خانواده را در آمریکا مورد تهدید قرار داده است. افزایش تجرد و آمار بالای طلاق از یک سو و گسترش ازدواج همجنسگرایان از سوی دیگر امنیت اخلاقی را در سطح جامعه به چالش کشیده است.
در این میان دستگاه قضا نیز با به رسمیت شناختن ازدواج همجنسگرایان و تخصیص همه تسهیلات معمول به زوج‌های همجنس، به گسترش بی‌اخلاقی دامن میزند.
از آغاز سال 2014 تا کنون 14 ایالت به فهرست ایالت‌هایی که ازدواج همجنسگرایان را قانونی کرده بودند، اضافه شده است. هم اکنون رقم ایالاتی که ازدواج همجنسگرایان را قانونی اعلام کرده‌اند به 32 ایالت رسیده است. از جمله ایالاتی که ممنوعیت ازدواج همجنسگرایان را در سال 2014 لغو کردند ایالتهای ایلینویس، آلاسکا، آریزونا، آیداهو، کارولینای شمالی، ویرجینیای غربی و وایومینگ هستند.
ارگان‌های حکومتی و تحولات عرصه سیاست داخلی:
آمریکا در سال 2014 نیز مانند سال گذشته تحولات پیچیده‌ای را در عرصه سیاست داخلی تجربه کرد. در سال 2013 افشای برنامه‌های جاسوسی آژانس امنیت ملی از شهروندان آمریکایی و همچنین مقامات برخی از کشورهای خارجی به همراه انتشار خبر تعطیلی بخش‌هایی از دولت به دلیل عدم تصویب بودجه در کنگره، از مهمترین موضوعاتی بود که ساختار سیاسی آمریکا را به چالش کشید. در سال 2014 نیز روند قبلی ادامه پیدا کرد.
سازمان سیا؛ عامل جاسوسی و شکنجه
در اوایل سال 2014 به اذعان بازرس کل سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) مشخص گردید که برخی از کارکنان این نهاد اطلاعاتی به جاسوسی از رایانه‌های مجلس سنا پرداخته‌اند. این جاسوسی از رایانه‌های کمیته اطلاعاتی سنا و با هدف دسترسی به تحقیقات این کمیته درباره بازجویی‌ها و زندان‌های مخفی سیا انجام شده بود. به دنبال انتشار این خبر «جان برنان» رئیس سنا در اواخر جولای رسما از کمیته اطلاعاتی سنا عذرخواهی کرد.
سرانجام در نهم دسامبر نتیجه تحقیقات کمیته اطلاعاتی سنا در خصوص بازجویی‌ها و شکنجه‌های سازمان سیا به طور عمومی منتشر گردید. این گزارش تاکید دارد که رفتار با زندانیان در یک دهه‌ی گذشته در زندان‌های تحت نظارت آمریکا «بسیار فاجعه‌بارتر از اطلاع‌رسانی دولت به کنگره» و «خارج از تصور» بوده است.
«دایان فین‌استاین» رئیس کمیته‌ی اطلاعاتی سنا به‌هنگام ارائه گزارش تاکید کرد که با در نظر گرفتن هرگونه معیاری، زندانیان به دست ماموران سیا شکنجه شده‌اند و در تکرار مداوم آن هیچ شکی نیست.
بر پایه این گزارش ماموران برای هفته‌ها به برخی زندانیان اجازه‌ی خواب نمی‌دادند، کتک زدن رویه‌ی رایجی بوده، برخی زندانیان در صندوق‌های کوچک که توان تکان خوردن نداشتند محبوس می‌شدند و بارها به مرگ تهدید شدند. بسیاری از زندانیان با دست‌وپای شکسته ناشی از شکنجه‌ها، ساعت‌ها و گاه روزها به حال خود در سلول رها شدند. بسیاری از زندانیان به تجاوز جنسی تهدید شده و گاه خشونت‌های جنسی را نیز تجربه کردند. گزارش تاکید می‌کند که تقریبا همه‌ی زندانیان با انواع مشکلات روحی جدی مواجه شده و گاه ناچارند تا پایان عمر با عواقب سهمگین این تجربه‌های هولناک سر کنند.
علیرغم دعاوی سازمان سیا مبنی بر ناگزیری استفاده از این شیوه ها برای دفاع از امنیت شهروندان آمریکایی، گزارش کمیته اطلاعاتی سنا تصریح کرده است که این شیوه‌های وحشیانه در بسیاری موارد نتیجه بخش نبوده و نتوانسته ماموران سیا را در دستیابی به اطلاعات مورد نظر یاری کند.
سرویس مخفی آمریکا و ناکارایی در تامین امنیت
علاوه بر سازمان سیا، سرویس مخفی آمریکا نیز در این سال مورد انتقادات جدی قرار گرفت. در 19 سپتامبر یک کهنه سرباز آمریکایی مسلح به سلاح سرد، توانست با عبور از حصارهای محوطه کاخ سفید به بخش های داخلی ساختمان اصلی راه یابد.
این شخص که «عمر گونزالس» نام داشته پس از ورود به بخش‌های داخلی ساختمان از طریق دری که قفل نشده بوده است از یک محافظ رد شده و سرانجام در تالار شرقی کاخ سفید دستگیر می‌شود. مسئولیت تامین امنیت کاخ سفید و رئیس جمهور به عهده سرویس مخفی ایالات متحده است. به دنبال این حادثه کنگره «جولیا پیترسون» مدیر سرویس مخفی ایالات متحده را مورد بازخواست قرار داد. پیترسون نیز با پذیرش مسئولیت، پیش از متهم شدن از سوی کمیته حقیقت یاب مجلس نمایندگان از سمت خود کناره گیری کرد.
با وجود کناره‌گیری پیترسون، در چند نوبت دیگر نیز حوادث مشابهی در کاخ سفید رخ داد و سرویس مخفی آمریکا را به افزایش لایه‌های امنیتی واداشت.
پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره‌ای و تاثیر آن بر عرصه سیاست داخلی و خارجی آمریکا
تحول مهم دیگری که در عرصه سیاست داخلی آمریکا به وقوع پیوست، تغییر ترکیب کنگره در انتخابات میان دوره‌ای بود که در چهارم نوامبر برگزار شد. در این تاریخ جمهوری‌خواهان توانستند برای اولین بار پس از 2006 اکثریت را در هر دو مجلس سنا و نمایندگان به دست گیرند.
کسب 52 کرسی سنا در مقابل 45 کرسی و تصاحب 237 کرسی مجلس نمایندگان در مقابل 162 کرسی دموکرات‌ها، نشان‌دهنده پیروزی جمهوری‌خواهان در این انتخابات سرنوشت ساز بود. انتقادات گسترده جمهوری‌خواهان به سیاست‌های اوباما می‌تواند کار را برای وی در دوران باقیمانده از ریاست جمهوری خود دشوار کند.
برکناری وزیر دفاع؛ نتیجه ناکامی در سوریه
پس از آنکه مدت‌ها زمزمه‌هایی از اختلاف نظر شدید میان اوباما و «چاک هیگل» وزیر دفاع آمریکا در مورد راهبرد این کشور در سوریه و احتمال برکناری وی منتشر می‌شد، کاخ سفید نهایتا روز 24 نوامبر (سوم آذر) از تصمیم هیگل برای استعفا خبر داد.
رئیس‌جمهور آمریکا همان روز با حضور در یک نشست خبری، رسما «اشتون کارتر» را به عنوان وزیر دفاع جدید این کشور معرفی کرد. هیگل که گفته می‌شد تحت فشار شدید اوباما از سمت خود کناره‌گیری کرده، با بیان اینکه نمی‌خواهد تمرکز جلسه را بر هم بزند، از حضور در نشست معارفه کارتر، امتناع کرد.
دولت و سیاست خارجی:
انتقادات بی‌سابقه‌ای که در این سال نسبت به عملکرد سیاست خارجی اوباما از سوی افراد مختلف و حتی از سوی دموکرات‌هایی چون «هیلاری کلینتون» وزیر امور خارجه سابق وی صورت گرفت، موید عدم رضایت از دستاوردهای سیاست خارجی در یک سال گذشته است.
افزایش تنش‌ها میان مسکو و واشنگتن
یکی از مهمترین وقایع عرصه سیاست خارجی افزایش تنش‌ها میان واشنگتن و مسکو، به دنبال آغاز بحران در اوکراین بود. در اواخر سال 2013 اوکراین به صحنه جنگ و رویارویی موافقان و مخالفان دولت «ویکتور یانوکویچ» تبدیل شد. این تعارضات در چند ماه اول سال 2014 نیز ادامه پیدا کرد. مقامات غربی و در راس آن مقامات آمریکایی با حمایت از مخالفان دولت، همه تلاش خود را برای برکناری یانوکویچ به کار بستند. پس از فرار وی به روسیه و تشکیل دولت موقت در کی‌یف، کریمه که بخش روس تبار اوکراین بود با برگزاری همه پرسی در 17مارس خواهان الحاق به خاک روسیه شد.
الحاق کریمه به روسیه سرآغاز افزایش فشارها علیه مسکو بود. از این تاریخ به بعد آمریکا مکررا روسیه را متهم به حمایت نظامی از استقلال طلبان شرق اوکراین کرد. در 28 آوریل، آمریکا اولین مرحله از تحریمهای خود علیه روسیه را اعمال کرد. این تحریم‌ها عمدتا شرکت‌ها و افراد نزدیک به «ولادیمیر پوتین» را نشانه رفته بودند.
در 16 جولای نیز مرحله دوم تحریمهای واشنگتن علیه بانکهای روسی و بخش‌های مربوط به انرژی اعمال گردیدند.
آمریکا برای تحت فشار قرار دادن روسیه به بهانه الحاق کریمه بسنده نکرد. اوباما با متهم کردن روسیه به نقض معاهده منع موشکهای هسته‌ای میان برد که در 1987 میان آمریکا و شوروی سابق امضاشده بود، این کشور را تهدید به افزایش تحریمهای اقتصادی کرد.
علیرغم تلاشهای دولت آمریکا برای اعمال فشار بر روسیه بسیاری از منتقدان داخلی، عملکرد اوباما در مقابل پوتین را مماشات طلبانه خوانده و آن را در راستای تضعیف موقعیت آمریکا در ساختار قدرت بین‌المللی تحلیل می‌کنند.
ظهور گروه تروریستی داعش و شکل دهی به ائتلاف به رهبری آمریکا
مساله گسترش افراط گرایی، تروریسم و ظهور و پیشروی گروه تروریستی داعش را می‌توان مهمترین تحول بین‌المللی سال 2014 خواند. با ورود این گروه تروریستی به عراق، تصرف موصل و نزدیکی به کردستان، آمریکا تصمیم گرفت که وارد صحنه علنی مبارزه با داعش گردد. در 8 اوت آمریکا با هدف حفاظت از «اربیل» پایتخت منطقه کردستان، حملات هوایی خود به مواضع این گروه را آغاز کرد. به دنبال آغاز عملیات آمریکا، گروه داعش در اقدامی تلافی‌جویانه دو تن از خبرنگاران آمریکایی به نام‌های «جیمز فولی» و «استفان ساتلاف» را که پیشتر به گروگان گرفته بود، به شکل فجیعی به قتل رسانده و ویدئوی آن را در فضای مجازی منتشر کرد.
به دنبال این حوادث اوباما در سخنرانی عمومی خود در 10 سپتامبر از استراتژی جامع خود مبنی بر مبارزه با گروه تروریستی داعش و نابودی آن پرده برداشت. این استراتژی مبنی بر شکل‌گیری ائتلافی بین‌المللی علیه داعش و تداوم حملات هوایی به مواضع آن در سوریه و عراق بود.
با وجود گذشت 4 ماه از شکل‌گیری ائتلاف موسوم به مبارزه با داعش به رهبری آمریکا و انجام بیش از 1هزار و 300 حمله هوایی، دستاورد چندانی در مهار و نابودسازی این گروه تروریستی حاصل نشده است. در این مدت اعدام اتباع غربی از سوی این گروه تروریستی نیز همچنان ادامه پیدا کرد.
اوباما پیش از این تاکید کرده بود که برای مبارزه با گروه تروریستی داعش نیروی زمینی آمریکا را وارد عراق نخواهد کرد. با این وجود وی در 7 نوامبر دستور ورود 1هزار و 500 نیروی نظامی به عراق را صادر کرد.
سورپرایزی به نام احیای روابط کوبا و آمریکا
آخرین تحول سیاست خارجی آمریکا مربوط به از سرگیری روابط با کوبا می‌شود. پس از 53 سال روابط خصمانه میان آمریکا و کوبا در واپسین روزهای سال 2014 دو کشور توافق کردند که روابط خود را مجددا به حالت عادی برگردانند. این خبر پس از تماس تلفنی اوباما با «رائول کاسترو» رئیس جمهور کوبا و با نطق تلویزیونی اوباما و کاسترو در مقابل مردم کشورشان اعلام شد.
همزمان برخی تبادلات امنیتی و آزادسازی زندانیان دو کشور انجام گرفت. با این حال روابط آمریکا و کوبا تا عادی شدن کامل نیاز به زمان‌های طولانی دارد. کوبا به دنبال رفع تحریمهای اقتصادی از این کشور است و البته کنگره آمریکا به سختی با این مساله موافقت خواهد کرد، چرا که کنگره جمهوری خواه معتقد است اوباما با این اقدام خود در برابر دشمنان آمریکا ضعف نشان داده است.
تحلیلگران انگیزه‌های مختلفی را برای این اقدام بر شمرده‌اند. برخی معتقدند که تلاش برای بهبود روابط با کوبا در ارتباط با فضای خصم‌آلود میان مسکو و واشنگتن است. با افزایش تنش‌ها میان این دو رقیب دیرینه، آمریکا سعی دارد با نزدیک شدن به کوبا، اجازه ندهد که روسیه بار دیگر مانند سلف خود شوروی، در حیات خلوت آمریکا یعنی آمریکای لاتین وارد شود.
