مالکی:اگرایران‌نبودعراق‌وضع‌سختی‌داشت

وی با اشاره به تیرگی روابط عراق با ترکیه و عربستان اظهار داشت: طبیعی است که با ترکیه مشکل داشته باشیم، زیرا این کشور سیاستهای مداخله جویانه را در قبال عراق اتخاذ کرد. همچنین ما با عربستان دچار مشکلیم، زیرا این کشور به دلیل اعدام صدام با ما دشمنی ورزید، درحالی که اعدام صدام طبق قانون و حکم دادگاه صورت گرفت.

مالکی با این حال اظهار داشت: ما خواستار روابطی برادرانه مانند دو کشور دوست و همسایه هستیم، ولی ترکیه به صورت آشکار مسائلی طایفه ای را دنبال و از خشونتها در عراق و سوریه حمایت می‌کند؛ به صورتیکه حتی کار به سرنگون کردن هواپیماها رسید.

نوری مالکی از دولت ترکیه خواست مرزها و سیاستهای خود را کنترل کند؛ تا موجب بروز اختالافات در منطقه نشود.

مالکی ادعای تعهد کتبی 13 ماده ای خود به عربستان را تکذیب کرد و گفت: عراق و نخست وزیر این کشور هیچ برگه و تعهداتی را به عربستان سعودی نداده اند و این مسئله عجیب است؛ اگر می توانند حتی یک بند از این تعهدات را ارائه کنند. من برای برقراری روابطی خوب با عربستان تلاش کردم ولی هیچ تعهدی به کسی نداده ام.

نخست وزیر سابق عراق اعلام کرد: عراق تابع هیچ کشوری نخواهد بود و حساسیت خاصی درباره حفظ حاکمیت و استقلال خود دارد .

مالکی با اشاره به پیش بینی قبلی خود درباره گرفتار شدن عراق به عواقب حمایت همه جانبه برخی کشورها از تروریست‌ها در سوریه  گفت : ما در چند سال گذشته موفقیت های بزرگی به دست آوردیم . عراق آن سالها درپی انفجار حرمین امامین عسکریین (ع) در سامراء نابسامان بود و حملات تروریستی در کوچه و خیابان ادامه داشت و بغداد حتی منطقه سبز تحت محاصره بود و راه های ارتباطی استان ها با همدیگر مسدود بود . 

مالکی افزود: ما در این شرایط دولت عراق را براساس قانون اساسی تشکیل دادیم و مهمترین اولویت ما تأمین امنیت بغداد بود و در این زمینه بسیار موفق بودیم و شروع به تأمین امنیت دیگر مناطق کشور کردیم.

معاون رئیس جمهوری عراق خاطرنشان کرد: ما برای بازسازی عراق با مشکلاتی مانند لزوم خروج نظامیان خارجی روبرو بودیم و برخی معتقد بودند که خروج نظامیان خارجی از خاک عراق غیرممکن است. مشکلات دیگر ما خارج کردن عراق از مشمولیت فصل هفتم منشور سازمان ملل  و حل اختلافات با کویت بود . حل اختلافات با کویت بسیار پیچیده و دشوار بود و مسئله دیگر اینکه خروج عراق از مشمولیت فصل هفتم مستلزم حل اختلافات با کویت بود .

مالکی تأکید کرد: ما توانستیم سفارتخانه های کشورهای عربی را بار دیگر در عراق باز کنیم سپس کنفرانس سران عرب را در بغداد با موفقیت برگزار کردیم و کنفرانس هایی نیز برای وزرای مسکن ، منابع آبی ، آموزش و پرورش و غیره برگزار کردیم و توانستیم موقعیت عراق را در میان کشورهای عربی و غیرعربی بازیابیم .

مالکی گفت : دغدغه ما همانگونه که جو بایدن معاون رئیس جمهوری آمریکا گفته بود ، حفظ حاکمیت و استقلال عراق بود زیرا کشورِ فاقد حاکمیت و استقلال، کشور نامیده نمی شود . در آن زمان می گفتند که مالکی شریکی انعطاف ناپذیر است و حقیقت این است که من به دنبال تأمین منافع عراق بودم و شاید به همین دلیل با امضای توافقنامه بغداد – واشنگتن خود را وارد میدان مین کردم. من این توافقنامه را برای تأمین منافع عراق امضا کردم؛ و منافع آمریکا یا هر کشور دیگری برای من اهمیتی نداشت .

مالکی اعلام کرد: گفتند که من نمی توانم در مسیر خودم حرکت کنم زیرا ایران اجازه نمی دهد، ولی من می گفتم که ایران اعتراض نخواهد کرد، زیرا امور داخلی عراق مربوط به همین کشور می شود و ما نمی خواهیم که تابع هیچ کشوری در جهان باشیم . ما بارها اعلام کردیم که درپی دوستی با دیگر کشورها و تأمین منافع مشترک هستیم .

مالکی درباره روابطش با آمریکا گفت : از همان روز اول که نخست وزیر شدم، به سفیر آمریکا گفتم که خودش و واشنگتن باید بدانند که من مهره آمریکا در عراق نیستم بلکه برخاسته از میان مردم عراق هستم و سفیر آمریکا نیز گفت " ما چنین چیزی نگفته ایم " و من هم گفتم " بله شما نگفتید ولی می ترسم که بگویید و براساس ادعای خود رفتار کنید." همین امر باعث مخالفت آمریکا و چند کشور دیگر با من شد . آمریکا از بیرون کردن نیروهای خود از عراق عصبانی است در حالی که خارج کردن آنها حق عراق بود زیرا عراق تحت اشغال بود و آمریکا باید از خاک عراق خارج می شد.

مالکی اعلام کرد : آمریکا ، عربستان و ترکیه از عراق به علت دیدگاهش در قبال سوریه عصبانی بودند، زیرا عراق از محاصره سوریه حمایت نمی کرد و من علناً گفتم که محاصره سوریه اقدامی نادرست است، زیرا آنها 12 سال عراق را محاصره کرده بودند و در حالی که صدام سیر بود ، مردم گرسنه بودند.

وی افزود: من به آنها گفتم که با محاصره ملت ها برای براندازی نظام های حاکم مخالف هستم؛ و اگر می توانستم محاصره کوبا را می شکستم . هر مشکلی که با یک نظام حاکم وجود داشته باشد ، باید با آن نظام طرف شد و نَه با مردم . این یکی از دلایل اختلافات من با این کشورهایی است که درپی براندازی نظام سوریه هستند.

مالکی خاطرنشان کرد: من با سوریه درباره تروریست هایی که وارد عراق می شوند ، اختلاف داشتم و کار به شکایت به سازمان ملل نیز کشید ولی وقتی که مسئله امنیت منطقه در میان باشد، ما از منطقه و ملت سوریه و حفظ روابط بغداد و دمشق دفاع می کنیم؛ و عاقلانه نیست که جبهه النصره یا القاعده جانشین نظام سوریه شود . من به آن کشورها گفتم که شما از گروه های تروریستی حمایت می کنید و این تروریست ها با سلاح های شما از سوریه وارد عراق می شوند، و ما با این تروریست ها می جنگیم .

مالکی درباره انتخابات پارلمانی که در دوره نخست وزیری او برگزار شد، اظهار داشت: مواضع ملت عراق در قبال من منفی نبود؛ گواه این مسئله آن است که با وجود همه هجمه هایی که علیه من صورت گرفت و همه سازوکارهای درست و نادرست و ممنوع و غیرممنوعی که علیه من به کار گرفتند، با این حال از میان 10 میلیون و 400 هزار رأی دهنده عراقی، سه میلیون و 900 هزار تن، به ائتلاف دولت قانون رأی دادند و من فقط در بغداد، 720 هزار رأی به دست آوردم.

وی افزود: سؤال من این است که مقیاس محبوبیت و مقبولیت مردمی و ابزار سنجش رضایت یا نارضایتی مردم از مسؤولان، چیست؟ صندوق های اخذ رأی، یا کشورهایی منافع و محاسبات شخصی دارند؟ من برای محاسبات کشورها، احترام قائلم، اما نه به قیمت منافع کشورم. به همین سبب است که مرا سختگیر می نامند، بله من سختگیر بودم و در خصوص آنچه به حاکمیت و استقلال تصمیم گیری عراق مربوط می شود، سختگیر خواهم ماند، با این حال، من باب بهبود روابط میان عراق و دیگر کشورهای جهان را گشودم.

مالکی با تاکید بر اینکه عراق باید کشوری باثبات و متکی بر قانون اساسی باشد، اظهار داشت: مگر جز این است که عراق، باید سرزمین طایفه ها و قومیت های مختلف باشد؟ اکنون اگر از هر عراقی بپرسید، خواهد گفت که خواهان کشوری باثبات بر پایه میهن پرستی است.

معاون رئیس جمهور عراق گفت: مقولۀ "کشوری باثبات بر پایه احترام به قانون اساسی و حقوق و تکالیف و محترم شمردن وابستگی قومی و هویت ملی" با اصل "سهم خواهی" مغایرت دارد، زیرا سهم خواهی، به خودی خود، احساس جبهه گیری و تنگ کردن عرصه، بر دیگری ایجاد می کند و سبب شکل گیری وابستگی های اقلیتی در برابر وابستگی های ملی می شود. این مسئله، در هر دو دوره نخست وزیری و پس از آن وجود داشت و در حال حاضر نیز همچنان وجود دارد و می توان گفت که سهم خواهی، در واقع باج خواهی از دولت است.

وی افزود: هنوز یک ماه بیشتر از تشکیل کابینه نگذشته بود که در پی برگزاری تظاهرات و براندازی دولت و کابینه ای برآمدند که هنوز کامل نشده بود و علت این مسئله، اجرا نشدن شروط آنها بود، این روند، تاکنون همچنان ادامه دارد.

مالکی تاکید کرد که اگر کسی بتواند کشور را بر اساس رعایت اصولی که ذکر کرده است، اداره کند، حتی اگر راهکار او بر پایه سهمیه بندی استوار باشد، از او حمایت می کند.

معاون رئیس جمهور عراق در عین حال تصریح کرد: اداره کشور بر اساس اصولی که ذکر کردم، در سایه سهم خواهی و تاکید بر وابستگی های قومیتی، طایفه ای و مذهبی، تحقق نمی یابد و در این مجال، می توان از کشورهای بزرگ و کوچکی که در آنها، قانون اساسی و وابستگی ملی، حرف اول را می زند، الگو گرفت. به این ترتیب، عراق، چاره ای جز این ندارد که اکثریت سیاسی را حاکم کند که مخالفان برای مخالفان احترام قائل است.

مالکی گفت: اکثریت سیاسی، به این معنی نیست که کابینه شامل نسبتی از سنی ها یا نسبتی از کردها و دیگران نباشد، بلکه به معنی توافق بر سر برنامه ای ملی و سازوکارهای تشکیل کابینه و تعیین وزیران است، به این معنی که جریان های قومی، همگی در یک کابینه حضور داشته باشند، اما به جای اینکه مسئله آمار و ارقام و تعداد وزیران مطرح باشد، حرکت به سمت اکثریتی سیاسی در دستور کار قرار گیرد.

وی سپس بر نیاز پارلمان به اکثریت سیاسی برای تصویب قوانین تاکید کرد و گفت: این، یک سیاست خصمانه نیست، بلکه عین دموکراسی است و پارلمان باید از دولت حمایت کند، زیرا دولت، زادۀ پارلمان است و همه در آن شریک هستند.

معاون رئیس جمهور عراق افزود: همه لایحه ها، در جهت خدمت به هم میهنان بود، اما برخی با مخالفت با آنها، در برابر اجرایی شدن این لایحه ها، در پارلمان کارشکنی می کردند، آنها نمی خواستند مشکل حل شود.

وی تاکید کرد: کارهایی که در مدت نخست وزیری انجام داده است، به مثابه معجزه بود، زیرا در سایه اعلام جنگی صورت گرفت که علیه دولت اعلام شده بود و با اقدامات تحریک آمیزِ حساسی همراه بود که علیه دولت و ارتش عراق انجام می شد و اگر نخست وزیر از ارتش حمایت نمی کرد، ارتش به سرعت فرو می پاشید، زیرا آنها علناً علیه ارتش اعلام جنگ کردند و ارتش را طایفه ای توصیف کردند و همان طور که مشاهده شد، در شهر موصل، ارتش از هم پاشید. در واقع عراق را کسانی به وضع کنونی دچار کردند که علیه سیاست های دولت، دست به اقدامات تحریک آمیز می زدند.

مالکی، تروریسم را به مثابه فرهنگ و زیرساختی دانست که در محیطی تکفیری با فتواهایی صادر شده از مکه و مدینه نشأت گرفت که به اجماع به تکفیر شیعیان و دیگر مسلمانان می پرداخت؛ و در زمانی که آمریکایی ها در عراق بودند، کسانی را که با دولت همکاری می کردند تکفیر می کرد. به این ترتیب پزشکان، مهندسان و اساتید دانشگاه ها، با همین توجیه کشته می شدند.

وی افزود: محیط فرهنگی، فکری، اعتقادیِ تندروی، منشأ شکل گیری القاعده و ظهور افرادی نظیر اسامه بن لادن و الظواهری و همچنین سربرآوردن تشکیلات تندرو شد.

معاون رئیس جمهور عراق، در ادامه با بیان اینکه این منشأ فکری تنها با کشتار یا قطع منابع مالی و جلوگیری از ارسال تروریست به این سازمان ها درمان نمی شود، خاطر نشان کرد: آمریکا و دیگر کشورها پس از موضوع القاعده و 11 سپتامبر متوجه ضرورت تصحیح رویکرد و فرهنگ و اندیشه هایی که در سازمان های تندرو تدریس می شوند،شدند و دولت عربستان و شماری از سازمان ها و همچنین پاکستان را در این زمینه، تحت فشار گذاشتند، اما فشارها، به حد کافی نبود.

وی هشدار داد که اگر این موسسه ها و سازمان ها، تدریس تندروی و خشونت و تروریسم ادامه یابد، تندروها و تروریست هایی از این سازمان ها و موسسه ها فارغ التحصیل خواهند شد و ما در شرایطی قرار خواهیم گرفت که یک تروریست می کشیم و آنها صد تروریست آموزش می دهند.

نوری مالکی تاکید کرد: این مسئله را نمی توان با بمباران هوایی و تانک ها حل و فصل کرد، بلکه باید نظریه خشونت و تکفیر مسلمانان را در سراسر جهان ریشه کن کرد. این مسئله، اکنون به خطرناک ترین مسئله تبدیل شده است که اروپا، خطر آن را احساس کرده است.

مالکی خاطر نشان کرد: دولت عربستان از اقدامات نهاد دینی این کشور (کمیته موسوم به امر به معروف و نهی از منکر) ناراضی و ناخرسند است، زیرا عملکرد این نهاد، سایه سنگینی بر دولت این کشور می نهد و عربستان را در برابر فهرستی از عمل های انجام شده، قرار می دهد چرا که عناصر نهاد دینی، در عربستان و با اموال این کشور و با بهره گیری از اعتبار حرمین شریفین فعالیت می کنند و باید گفت که عربستان، آرزومند خلاص شدن از رویکردهای نهاد دینی این کشور است، اما متاسفانه عناصر این نهاد، بانفوذتر از آن هستند که دولت بتواند آنها را متوقف کند.

مالکی با اشاره به تشکیل ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا گفت: با وجود ملاحظاتی که بر شیوه شکل گیری و مسئله پوشش قانونی لازم در تاسیس این ائتلاف و دیگر موضوعات مطرح در این مجال، از نظر عملی شکل گیری این ائتلاف سودمند است، حتی اگر عملکرد آن تنها در چارچوب حملاتی ساده و پراکنده باشد و تنها به کمک به ارتش عراق برای حمله به برخی اهداف و اماکن وجود عناصر مسلح محدود شود. اما به طور کلی، ائتلاف، نمی تواند مسئله تروریسم را یکسره کند.

وی افزود: عراق، مجموعه ای از جنگنده های سوخو خرید و با اینکه این جنگنده ها قدیمی هستند، اما توانست با به کارگیری آنها، پیشروی گروه تروریستی داعش را در بسیاری از مناطق، متوقف کند و اگر جنگنده های ائتلاف بین المللی با دقت و جدیت در جهت نابود کردن داعش به کار گرفته می شدند، عنصر حمایتی بزرگی برای عراق به شمار می رفتند، اما مسئله ریشه کنی تروریسم را نمی توان از طریق هوایی به سرانجام رساند و عراق، نیازمند نیرویی میدانی در زمین، برای نابود کردن تروریسم است.

مالکی افزود: هنگامی که حوادث سوریه آغاز شد از دو سال و نیم پیش با توجه به مرزهای باز عراق و سوریه، حمایت های بسیار زیادی که از تروریستها می شد و ارتباط فرقه گرایانه تروریست های عراق و سوریه درباره ورود این بحران به عراق هشدار دادم.

وی درباره علل عقب نشینی ارتش عراق از شهر موصل هنگام حمله تروریست های داعش به این شهر خاطر نشان کرد: تروریست ها به نیروهای ارتش در موصل پیام داده بودند که نه برای جنگ با آنها بلکه فقط برای جنگ با مالکی و شیعه آمده اند.

نخست وزیر سابق عراق یادآوری کرد: فرمانده لشکر سوم عملا قبل از حمله داعش از موصل عقب نشینی کرده بود، اما برخی دیگر [از فرماندهان] قبل و هنگام حمله عقب نشینی کردند که منجر به فروپاشی ارتش در آنجا شد.

نوری مالکی تاکید کرد: دولت عراق با استفاده از نیروهای داوطلب مردمی توانست حالت ضعف را در ارتش عراق متوقف کند.

وی افزود: بعد از شکست سربازان عراقی و تحریک آنها به عقب نشینی از اطراف پایتخت، نزدیک بود بغداد سقوط کند، اما گردان ها و یگان های نظامی در حومه بغداد، پر از نیروهای داوطلب شد.

مالکی ادامه داد: در آن زمان دستور بازداشت هر افسری که سربازان را به عقب نشینی و تسلیم فرا می خواند، صادر شد.

وی تأکید کرد: آزادی شهر سامرا و پیروزی های بعدی در استان دیالی و در آمرلی و پالایشگاه بیجی و اسپایکر و دیگر مناطق از طریق نیروهای داوطلب به دست آمد.

معاون رئیس جمهور عراق خاطرنشان کرد: اگر نیروهای داوطلب مردمی نبودند مناطق زیادی از عراق سقوط کرده بود. عراق هیچ گزینه ای غیر از نیروهای داوطلب مردمی ندارد. نیروهای داوطلب مردمی به یک ارتش ملی واسطه میان پلیس و ارتش تبدیل شده است.

نوری مالکی گفت: عراق توانست با هواپیماهای سوخوی قدیمی که [از روسیه] خرید یا جمهوری اسلامی ایران به این کشور داد پیروزی های بزرگی به دست آورد. اگر آمریکا هواپیماهای اف 16 را به عراق تحویل می داد، از نیروهای مسلح عراق حمایت کرده بود و نیازی به ائتلاف بین المللی نبود.

وی تاکید کرد: عراق با اندک تجهیزاتی که دارد می تواند این نبرد را تا پیروزی اداره کند.

نوری مالکی خاطرنشان کرد: کسانی که از تحصن های فلوجه و الانبار حمایت کردند مسئولیت کامل پیشروی گروه تروریستی داعش در خاک عراق را به عهده دارند.

مالکی افزود: آنها بیانیه هایی صادر کردند که منجر به فرار سربازان از برخی بخش های نظامی شد.

وی تأکید کرد: محلهای تحصن به مکانی برای سازماندهی و آموزش تروریست ها تبدیل شد. چادرهای محل تحصن که طول آن به دو کیلومتر می رسید به کارگاه بمب گذاری خودروها و بستن کمربند انفجاری به تروریست ها و خارجی هایی تبدیل شد که به کربلا و دیوانیه و مناطق دیگر اعزام می شدند.

مالکی خاطر نشان کرد: 22 سرکرده القاعده مدیریت اردوگاه های الانبار را به عهده داشتند و طی یک سالی که تحصن ادامه داشت از کشورهای مختلف و از انبارهای سلاح لیبی سلاح وارد عراق شد.

مالکی اظهار داشت: اردوگاه ها و مراکز نظامی زیر زمینی کاملی از الانبار تا موصل ساخته شد و زمانی که چادرهای تحصن کنندگان برچیده شد مانند مور و ملخ از زیر زمین سر برآوردند و آنها به انواع سلاح هایی مجهز بودند که اغلب [نیروهای ] ارتش عراق آنها را ندارند.

نوری مالکی گفت: از آنها که ادعا می کردند ضد القاعده هستند، درخواست کردیم به ما سلاح بدهند اما حتی از ارائه تجهیزات هم خودداری می کردند؛ و لذا مجبور به خرید سلاح های کهنه روسی شدیم.

تقدیر از مواضع و حمایت های ایران از عراق در مبارزه با تروریسم

مالکی افزود: اینجا است که نقش اساسی جمهوری اسلامی ایران در حمایت از ارتش عراق و کمک به این کشور در مقابل القاعده و داعش اینجا معلوم می شود. اگر سلاح های ایران و استفاده ای که از تجربه این کشور در بسیج نیروهای داوطلب مردمی کردیم نبود وضعیت عراق بسیار دشوار می شد.

وی تاکید کرد که به حمایت ایرانی ها افتخار می کند، زیرا فقط ایرانی ها بودند که در مقابله با داعش و القاعده در کنار عراق ایستادند.

معاون رئیس جمهور عراق که با شبکه العالم گفتگو می کرد، خاطر نشان کرد: دوستانی که با آنها روابط دوستانه داشتیم هیچ سلاحی به ما ندادند.

نوری مالکی درباره وجود مستشاران آمریکایی در عراق نیز تاکید کرد: باید این مستشاران آمریکایی را کارشناس بنامیم، زیرا هر سلاحی که وارد کشوری می شود طبیعی است که کارشناس آن هم همراهش بیاید. اما در خصوص اینکه آنها را مستشار بنامند یعنی فقط به عنوان مستشار آمده باشند، نیروهای عراقی تجربه شان فراتر از آنها است. پیشروی بزرگی که در جرف الصخر حاصل شد توسط نیروهای عراقی صورت گرفت.