اما میان آنها یک تمایز آشکار وجود دارد که می‌تواند به‌عنوان یک الگوی کاربردی برای ایرانی‌ها به‌کار گرفته شود؛ در این زمینه ترکیه با استفاده از سیاست‌های تشویقی برای فعالان این صنعت توانسته خود را در عرصه جهانی وارد کند.
ترکیه دومین تهیه‌کننده محصولات نساجی اروپا
در 2010 میلادی صادرات نساجی ترکیه 7.7 میلیارد دلار ارزش داشت و ارزش صادرات پوشاک آن نیز به 13.3 میلیارد دلار می‌رسید که به این ترتیب در مجموع ارزش کل این صنعت در ترکیه 21 میلیارد دلار را نشان می‌دهد. در 2009 میلادی نیز این کشور هفتمین صادرکننده محصولات نساجی و چهارمین صادرکننده بزرگ پوشاک در جهان بود که 3.7 درصد از صادرات جهانی این صنعت را در اختیار داشت. بر اساس آمار و گزارشات «بنیاد نساجان ترکیه»، این کشور دومین تولید‌کننده بزرگ جهانی جوراب، سومین صادرکننده بزرگ لباس زیر، چهارمین صادرکننده بزرگ فرش و بزرگترین تولید‌کننده پارچه جین است.
در حال حاضر ترکیه دومین تهیه‌کننده بزرگ اتحادیه اروپاست (رتبه اول به چین تعلق دارد). به گفته «فاطمه گوپتک» استاد دانشگاه نامیک کمال، ترکیه 46.5 درصد محصولات نساجی و 80.2 درصد پوشاک تولیدی خود را به کشورهای اتحادیه اروپا صادر می‌کند. در 2010 میلادی صادرات محصولات نساجی ترکیه به روسیه، جمهوری آذربایجان و ازبکستان در مقایسه با صادرات به کشورهای دیگر بسیار بیشتر بود.
گوپتک اشاره می‌کند که صادرات پوشاک ترکیه وارد بازارهای جدیدی مانند عربستان سعودی و عراق شده است. بنابراین چندان عجیب نیست که صنعت نساجی و پوشاک بزرگترین بخش اقتصادی ترکیه محسوب می‌شود که به‌طور متوسط 2.5 میلیون نفر به صورت مستقیم و 6.5 میلیون نفر به‌طور غیرمستقیم در آن شاغل هستند.
همخوانی با استانداردهای بین‌الملل
یکی از مزایای مهم محصولات نساجی ترکیه، آن است که محصولاتش با استانداردهای اکولوژیکی بین‌المللی همخوانی دارد. قوانین این کشور استفاده از رنگ‌های «کارسینوژنیک آزو» را که سرطان‌زاست در پوشاک و پارچه ممنوع کرده است اما تولیدکنندگان شرق دور و آسیایی هنوز هم آزادانه از این مواد استفاده می‌کنند. یکی دیگر از نقاط قوت این صنعت نیروی کار بسیار ماهر همراه با قدرت انطباق و کارآفرینی آنهاست.
اما همین مورد از نقاط ضعف صنعت نیز است چراکه طی سال‌های اخیر مزیت استفاده از نیروی کار ارزان را از دست داده است. به‌طوری که متوسط دستمزد برحسب ساعات کاری هفتگی در فاصله 1980 تا 1996 میلادی دو برابر شده است. دستمزدهای این کشور 4 تا 5 برابر بیش از چین، هند، تایلند و اندونزی است. همچنین مصرف انرژی گرانقیمت و سرمایه‌گذاری آن در مقایسه با اروپا و آمریکا بیشتر است.
پرداخت وام‌های کوچک
تا همین اواخر کارخانه‌های کوچک کم‌هزینه که توسط خانواده‌ها اداره می‌شد یکی از ویژگی‌های بارز صنعت پوشاک ترکیه به شمار می‌رفت. بسیاری از آنها عملیات ساده برش و چاپ را بدون هیچ طرح اصلی انجام می‌دادند. برخی از این کسب‌وکارها توسط زنان اداره می‌شد و دولت با پرداخت وام به آنها فرصت رشد برای واحد‌های کوچک صنعتی را فراهم کرد.
در حال حاضر این کشور حدود 180 هزار تولید‌کننده پوشاک و دو هزار کارخانه نساجی در مقیاس بزرگ دارد که این واحدها ماشینی هستند و در هرکدام بیش از 150 نفر فعالیت می‌کند که فروش سالانه‌شان 15 میلیون دلار است.
سرمایه‌گذاری تجهیزاتی
بر اساس آمار فدراسیون تولیدکنندگان نساجی بین‌المللی در سوییس (ITMF) طی بازه زمانی 1990 تا 2009 ترکیه دومین سرمایه‌گذار بزرگ در ماشین‌های بافتنی بود. آمار محموله‌های ماشینی نساجی بین‌المللی 2009 و 2010 مؤسسه ITMF نشان می‌دهد ترکیه مبالغ کلانی در ماشین‌آلات نساجی، به‌خصوص نخ‌ریسی سرمایه‌گذاری کرده است.
استفاده از بحران اقتصادی و اوج‌گیری صادرات
ترکیه تصمیم دارد میزان صادرات خود را به 500 میلیارد دلار برساند و جزو 10 اقتصاد برتر دنیا تا 2023 شود که این تاریخ (2030) سالگرد صدسالگی جمهوری این کشور است. به‌طور حتم صنعت نساجی و پوشاک نقش مهمی برای دستیابی ترکیه به این هدف دارد. این صنعت بیش از 100 میلیارد دلار در فناوری‌های هدفمند و پیشرفته سرمایه‌گذاری کرده است که 25 درصد عایدی صادرات و 11 درصد درآمد خالص ملی به همراه داشته است.
همچنین دولت فرصت‌های استخدامی مستقیم برای بیش از دو میلیون نفر فراهم می‌کند. آمار اخیر مؤسسات و بنیاد نساجی TÜTSI˙S نشان می‌دهد صنعت نساجی و پوشاک این کشور پس از بحران اقتصاد مالی در حال رشد است. طی بازه ژانویه تا آگوست 2011 صادرات نساجی 29.59 درصد و صادرات پوشاک 19.13 درصد افزایش یافت. این بنیاد اشاره می‌کند افزایش قیمت و مشکلات نیروی کار در برخی کشورهای تولید‌کننده بزرگ مانند چین نقشی مهم در افزایش سفارشات به ترکیه داشته است. در آگوست 2011 صادرات نساجی این کشور به اروپا بالاتر از حد معمول بود به‌طوری که میزان صادرات به آلمان 35 درصد، ایتالیا 33 درصد و انگلیس 27 درصد رشد کرد. صادرات به برزیل 103 درصد، هند 62 درصد، چین 27 درصد و روسیه 33 درصد بیشتر شد. به این ترتیب صنعت نساجی و پوشاک ترکیه تا 2023 به 80 میلیارد دلار صادرات دست می‌یابد که 60 میلیارد دلار آن به پوشاک و 20 میلیون باقیمانده به نساجی تعلق می‌گیرد.
واردات دوباره پوشاک ترک با برچسب برند لوکس
در سال 2011 دولت ترکیه تعرفه‌ای بر واردات پوشاک و محصولات نساجی وضع کرد. هدف از این اقدام حمایت از محصولات داخلی بود که شامل افزایش 20 درصدی مالیات بر چند محصول نساجی و افزایش 30 درصدی قیمت پوشاک بود. در ژانویه 2012، این مالیات‌ها شامل کامواهای وارداتی نیز شد. همراه آن دولت تعرفه‌هایی را برای بهبود وضع مناطق کمتر توسعه‌یافته وضع کرد. این انگیزش‌های اضافی به معنای آن بود که تولیدکنندگان پوشاک و محصولات داخلی که قبلاً به خارج از کشور سفر می‌کردند، اکنون می‌توانستند تجهیزات خود را در ترکیه برپا کنند. همزمان با رشد فرهنگی و اقتصادی مردم ترکیه، مصرف‌کنندگان ترک هر روز بیش از گذشته به برند لباس توجه می‌کنند و محصولات صادراتی شرکت‌های محلی اغلب اوقات دوباره به ترکیه وارد شده و با نام برندهای خارجی فروخته می‌شود. در حال حاضر شرکت‌های محلی بازار ترکیه را در تصرف خود دارند اما رقابت میان برندهای خارجی برای دستیابی به بازار ترکیه بسیار زیاد است.
تولد مد اسلامی
آنچه ویژگی استانبول محسوب می‌شود، طیف وسیع استایل‌های مختلف و گستره بازار است، بنابراین بیلبوردی عظیم با مدلی که حجاب دارد در خیابان‌های ترکیه زیاد دیده می‌شود. جامعه ترکیه اکنون بسیار متنوع شده تا به این ترتیب به نیازهای مختلف افراد پاسخگو باشد. نخست باید توجه داشت که مدهای لوکس در ترکیه بسیار رواج دارند. مزون‌های بین‌المللی لوکس و برندهای گرانقیمت در این کشور جای خود را باز کرده‌اند و حتی برخی با شرکت‌های ترکیه‌ای شریک شده‌اند. رشد اقتصادی دهه گذشته مسیر را برای ورود برندهای خاصی به این کشور باز کرده است.
در این کشور تقاضا برای لباس‌های لوکس بسیار بالاست. نمایندگی شرکت‌های لوکس فرانسوی که در ترکیه فعالیت می‌کنند شاهد افزایش 30 درصدی عایدی خود طی 5 سال اخیر بوده‌اند و این خود گویای افزایش تقاضاست. در این میان نوعی بورژوای اسلامی نیز در ترکیه ظهور کرده است که طبقه‌ای به نسبت مرفه و مذهبی محسوب می‌شوند. آنها به کالاهای برند علاقه دارند اما طرح‌های متفاوتی را می‌پسندند.
بازار ترکیه اکنون باید بر حسب سلیقه جمعیت مسلمان و مرفهی رفتار کند که البته جیب‌های پرپولی دارند! اکنون بسیاری از شرکت‌های داخلی برای دستیابی به سهمی از بازار مسلمان در حال رقابت هستند. یکی از مشهورترین برندهای این بازار «آرمینه» است که پوشاک و زیورآلات آن در بیش از 400 فروشگاه سراسر جهان فروخته می‌شود و سود خالص آن در 2012 میلادی 56 میلیون دلار بود.
البته باید توجه داشت که مد اسلامی فقط مختص ترکیه نیست و به یک روند جهانی تبدیل شده است. اکنون در بسیاری از کشورها حتی در فرانسه سکولار نیز ایده‌های کسب‌وکاری برای جذب مسلمانان به‌وجود آمده‌اند. طبق آمار دانشکده فرانسوی مد «اسمود» در دوبی ارزش صنعت مد اسلامی فقط در امارات متحده عربی 96 میلیارد دلار است.
نگاه آماری به صنعت پوشاک ترکیه:
اشتغال 9 میلیون نفر در صنعت پوشاک ترکیه
ترکیه بزرگترین صادرکننده جوراب و پارچه جین دنیاست
چهارمین صادرکننده بزرگ دنیا
80 میلیارد دلار صادرات نساجی و پوشاک ترکیه تا 2023
دستمزدهای این کشور 4 تا 5 برابر بیش از چین، هند، تایلند و اندونزی است
سرمایه‌گذاری 11 درصد تولید ناخالص ملی ترکیه در فناوری و ماشین‌آلات نوین
