شروع فصل سرما و نزدیک شدن به زمستان شاید برای بسیاری از شهروندان که سرپناه دارند و شب‌های طولانی زمستان را در خانه‌های گرم سپری می‌کنند، لذت بخش باشد اما هستند در این میان کسانی که به واسطه فقر، اعتیاد یا رانده شدن از خانواده و...شب را در خیابان صبح می‌کنند و گاه از شدت سرما هیچ‌گاه چشم باز نمی‌کنند. با توجه به سرد شدن هوا و نگرانی در مورد وضعیت افراد بی خانمان با رضا جهانگیری فر معاون توسعه و خدمات اجتماعی سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران گفتگو کردیم که در ادامه می خوانید:
* آیا تعداد افراد بی سرپناه و کارتن خواب در تهران مشخص است، این افراد بیشتر از چه گروه های سنی هستند و در کدام نقاط شهر بیشتر حضور دارند؟
ـ بررسی ها نشان از آن دارد که حدود ۱۵ هزار کارتن خواب و بی خانمان در تهران وجود دارد که ۱۵ درصد از این افراد را زنان بی خانمان تشکیل می دهند. در بین افراد بی خانمان از همه گروه های سنی از ۱۸ سال گرفته تا بیش از ۹۰ سال مشاهده می شود اما بیشتر افراد بی خانمان در گروه سنی ۳۵ تا ۴۰ سال هستند. کارتن خواب ها تقریبا در تمام مناطق پایتخت حضور دارند اما تجمع آنها بیشتر در نقاط بی دفاع شهری مشاهده می شود و در برخی نقاط شهر مانند دروازه غار، فرحزاد، خاک سفید این افراد بیشتر حضور دارند. همچنین برخی از بوستان های شهر نیز محل تجمع افراد بی خانمان شده است.
*این افراد به دلایل متعددی بی خانمان شده اند، در مورد کارتن خواب های تهرانی کدام علت بیشتر است؟
- آمارها نشان می دهد که ۸۰ درصد از کارتن خواب ها معتاد هستند و در واقع علت بی خانمان شدن این افراد همان اعتیاد بوده است. فقر، اختلافات و مشکلات خانوادگی نیز از دیگر عوامل شایع در بی خانمان شدن این افراد است. کارتن خواب های معتاد باید اصولا به مراکز ترک اعتیاد ستاد مواد مخدر بروند اما با توجه به کمبود امکانات مشکلاتی در این زمینه وجود دارد و به همین دلیل در تلاشیم تا دو مرکز جدید را آماده سازی کرده و در اختیار ستاد مواد مخدر قرار دهیم تا این افراد بتوانند سلامت خود را بازیابند و به جامعه برگردند.
*با توجه به آغاز فصل سرما و خطراتی که سلامتی و جان افراد بی خانمان را تهدید می کند، چه طرح هایی برای حمایت از این افراد در دستور کار دارید؟
-در حال حاضر ۳ مرکز نگهداری از افراد بی خانمان در تهران وجود دارد که این مراکز در تمام طول سال به کارتن خواب ها خدمات رسانی می کنند، علاوه بر این مراکز اصلی و دائمی امسال در فصل پاییز و زمستان، مددسراهای اضطراری در مناطق مختلف شهر ایجاد می شود که پیش بینی شده هریک از این مددسراها ظرفیت پذیرش ۵۰ بی خانمان را داشته باشند. در تلاشیم به جز مناطقی که در آنها مراکز دائمی نگهدای از افراد بی خانمان وجود دارد، در تمامی مناطق مددسرای اضطراری ایجاد کنیم که پیش بینی شده این مراکز از ابتدای آذرماه تا فروردین ماه پذیرای افراد بی خانمان باشند.
*با توجه به اینکه ۱۵ درصد از کارتن خواب های تهرانی زنان هستند چه تمهیداتی برای این افراد در نظر گرفته شده است؟
- برای زنان بی خانمان نیز مرکزی در دست احداث است که از ابتدای آذرماه این مرکز هم پذیرای زنان کارتن خواب است. ظرفیت این مرکز ۱۵۰ نفر پیش بینی شده اما تعداد زنان بی خانمان بیش از این است و باید تعداد مراکز ویژه زنان افزایش یابد.
*چه خدمات و امکاناتی در ۳ مرکز نگهداری از افراد بی خانمان و مددسراهای اضطراری به این افراد ارایه می شود؟
- به افراد بی خانمان در این مراکز دو نوع خدمات ارایه می شود که یکی خدمات اولیه شامل تغذیه، امکان استحمام، سرپناه و پوشاک است و دیگری خدمات بهداشتی و درمانی و فرهنگی و آموزشی است.
*یکی از نگرانی هایی که در مورد مراکز نگهداری از افراد بی خانمان وجود دارد مسائل بهداشتی و امکان شیوع بیماری های مسری و پرخطر است، آیا تمهیدات لازم بهداشتی و درمانی در این مراکز پیش بینی شده است؟
ـ تمهیدات لازم
بهداشتی و درمانی برای جلوگیری از شیوع بیماری های واگیر دار و عفونی در
این مراکز اتخاذ می شود اما در مورد بررسی کامل سلامت این افراد نیازمند
همکاری دیگر دستگاه ها هستیم. رسالت و هدف ما از راه اندازی این مراکز حفظ
جان این افراد بوده است، ما به تنهایی نمی توانیم خدماتی مانند خدمات پزشکی
را هم به این افراد ارایه دهیم و نیازمند مشارکت دستگاه های ذی ربط و
مسئول هستیم.ما از وزارت بهداشت درخواست کرده ایم که برای بررسی وضعیت
سلامت این افراد همکاری های لازم را داشته باشند و پرونده سلامت برای آنها
تشکیل شود که امیدواریم در این راستا همکاری های لازم صورت گیرد. طبق قانون
دانشگاه های علوم پزشکی موظف هستند که مسائل بهداشتی و درمانی این افراد
را مورد بررسی قرار داده و خدمات لازم را به آنها ارایه دهند که برای تحقق
این مهم ما آمادگی هرگونه همکاری را داریم.
در حال حاضر برخی از افراد
بی خانمان مانند سالمندان و معلولین به سازمان بهزیستی معرفی می شوند تا در
مراکز ویژه این سازمان نگهداری شوند که امیدواریم روند همکاری ها در این
زمینه نیز تسهیل شود تا بتوانیم این برای این افراد سرپناه دائمی ایجاد
کرده و از سرگردانیشان در خیابانها جلوگیری کنیم.
*در طی روز
چه تعداد گشت برای شناسایی و انتقال افراد بی خانمان به مراکز نگهداری، در
سطح شهر حضور دارند و آیا خود این افراد نیز می توانند به مراکز مراجعه
کنند و از خدمات مراکز بهره مند شوند؟
-هر روز ۳۰ گشت ویژه در
سطح شهر فعالیت می کنند تا نسبت به شناسایی و انتقال افراد بی خانمان به
مراکز پیش بینی شده اقدام کنند اما این افراد خود نیز می توانند به مراکز
مراجعه کنند و اصلا هدف از ایجاد مددسراهای اضطراری در همه مناطق شهر نیز
این بوده که دسترسی افراد بی خانمان به مراکز نگهداری تسهیل شود و دیگر
شاهد آسیب دیدن و مرگ این افراد براثر سرما نباشیم.
*به جز افراد بی خانمان برخی خانواده های بی سرپناه نیز در سطح شهر دیده می شوند که به دلیل مشکلات معیشتی و فقر در خیابان زندگی می کنند، برای حمایت از این خانواده ها با توجه به پیش رو بودن زمستان چه تمهیداتی اتخاذ شده است؟
- برآوردها نشان می دهد که حدود صد خانواده بی سرپناه در شهر وجود دارد که در تلاشیم تا پیش از فصل زمستان این خانواده ها را ساماندهی کنیم و نگذاریم در سرما این خانواده ها بی سرپناه بمانند. در این طرح خانواده ها به مسافرخانه های تحت پوشش کمیته امداد فرستاده می شوند و از وسایل آنها تا گرفتن خانه ای مناسب برایشان مراقبت می شود. ودیعه مسکن این افراد از سوی شهرداری و خیرین تامین می شود. سال گذشته نیز از ۱۰۰ خانواده بی سرپناه حمایت و علاوه بر تهیه مسکن برای حمایت از آنها سبدکالا در نظر گرفته شد.
