از شروع فیلمسازی در کشورمان تا به امروز
بازیگران زیادی را داشته‌ایم که حضور در پشت دوربین را نیز به عنوان
کارگردان تجربه کرده‌اند که برخی با موفقیت در این حرفه فعالیتشان تداوم
پیدا کرده است.
همزمان با اکران «ساکن طبقه وسط» اولین تجربه کارگردانی شهاب حسینی، به مرور حضور بازیگران در حرفه کارگردانی می‌پردازیم:
داریوش ارجمند در سال 62 فیلم «گفت، بریز سلطه من آئید» را کارگردانی کرد که با توجه به عدم استقبال از این فیلم این بازیگر ترجیح داد دیگر پشت دوربین نرود.
سیامک اطلسی دیگر بازیگری است که در سال 64 با فیلم «مشت» وارد حرفه کارگردانی شد و در ادامه فیلم‌های «سفر پرماجرا» و «راز شب بارانی» را ساخت.
فتحعلی اویسی هم در کنار فعالیت بازیگری‌اش ساخت سه فیلم «مادر»، «مریم و میتیل» و «سربلند» را در کارنامه کاری‌اش دارد.
مهدی فخیم زاده بازیگری که بیشتر به عنوان کارگردان مطرح شده است در سال 54 اولین فیلمش را سه سال بعد از شروع بازیگری اش به نام «مجازات» ساخت و فعالیتش را بیشتر در این حرفه ادامه داد که اخیرا بعد از مدت‌ها بار دیگر با حضور مقابل دوربین، فیلم «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» را بازی کرد.
ایرج قادری را می‌توان قدیمی‌ترین بازیگر و کارگردان سینمای ایران دانست که در آخرین روزهای حیاتش در دو حرفه فعالیتش را ادامه داد و تنها در سال‌هایی به دلیل ممنوعیت تنها در پشت دوربین ماند.
فرامرز قریبیان هم در سال 65 با «جدال در تاسوکی» کارگردانی را تجربه کرد و در ادامه فیلم‌هایی چون «قانون» و «چشم‌هایش» را ساخت و سال گذشته با فیلم «گناهکاران» مورد توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفت.
غلامحسین لطفی دیگر بازیگری است که تجربه ساخت دو فیلم سینمایی به نام‌های «سرخ‌پوستان» در سال 58 و «پاک باخته» در سال 74 را دارد.
محمد متوسلانی هم در هر دو حوزه از قبل از انقلاب فعال بوده است که از جمله فیلم‌های شاخص او می‌توان به «کفش‌های میرزا نوروز» و «دو روی سکه» اشاره کرد.
زنده یاد جلال مقدم هم که آخرین فیلمش را به نام «چمدان» در سال 68 کارگردانی کرد، در هر دو حوزه فعال بود.
نیکی کریمی بازیگر مطرح سینمای کشورمان در سال 84 با فیلم «یک شب» وارد عرصه کارگردانی شد و این حرفه را در کنار بازیگری ادامه داد و با ساخت فیلم‌های «سوت پایان» و «چند روز بعد» این روزها «شیفت شب» را مقابل دوربین دارد.
مجید مجیدی مطرح‌ترین کارگردانی است که کارش را با بازیگری آغاز کرده است. او بعد از بازی در فیلم‌هایی چون «بایکوت»،«توجیه»،«استعاذه» و «شنا در زمستان» با فیلم «بدوک» در سال 70 فعالیت کارگردانی‌اش را آغاز کرد و دیگر مقابل دوربین نرفت.
محرم زینال‌زاده که با فیلم «بای‌سیکل ران»به سینما معرفی شد، فیلم «مرد ناتمام» را در سال 71 کارگردانی کرد و در ادامه فیلم‌های «ساز ستاره» و «آی پارا» را مقابل دوربین برد.
اسماعیل سلطانیان هم بازیگری است که تجربه کارگردانی یک فیلم به نام «همه دختران من» را در سال 72 در کارنامه‌اش دارد.
فرج‌الله سلحشور با بازی در فیلم‌های «پرواز در شب»،«توبه نصوح» و «انسان و اسلحه» فعالیت هنری‌اش در سینما آغاز کرد و با ساخت و بازی در فیلم «ایوب پیامبر» در سال 72 کارگردانی را تجربه کرد و در ادامه فعالیتش را در پشت دوربین ادامه داد.
ایرج طهماسب که به عنوان بازیگر با فیلم‌های «صعود»، «خط پایان» و «یک روز باشکوه» به سینما معرفی شد با فیلم‌های موفق «کلاه قرمزی» کارگردانی را هم تجربه کرد و در ادامه علاوه بر بازی فیلم‌های دیگری را نیز مقابل دوربین برد.
حمید جبلی که نقش پررنگی در موفقیت طهماسب داشته است، خود نیز در سال 77 کارگردانی را با «پسر مریم» تجربه کرد و در ادامه فیلم «خواب سفید»را ساخت.
محمد کاسبی تنها یک تجربه کارگردانی در سال 68 داشت و «شنا در زمستان» را با بازی مجید مجیدی مقابل دوربین برد.
مسعود کرامتی که فعالیت کارگردانی‌اش با ساخت آثار کودک و نوجوان تداوم داشته است در سال 68 با «پاتال و آرزوهای کوچک» وارد این حرفه شد.
یاسمن ملک‌نصر که با فیلم «سارا» داریوش مهرجویی به سینما معرفی شد، تجربه کارگردانی فیلم «درد مشترک» در سال 73 را در کارنامه دارد.
داریوش مودبیان دیگر بازیگری است که تا کنون دو فیلم «رویای نیمه شب تابستان» و «سفر به خیر» را کارگردانی کرده است.
جعفر والی بازیگر پیشکسوت سینما در تنها تجربه کارگردانی‌اش سال 67 فیلم «تا غروب» را ساخته است.
سید جواد هاشمی نیز یکبار با فیلم «اختاپوس» که حضور موفقی در جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان داشت، پشت دوربین رفته است.
شاهد احمدلو بازیگری که از نوجوانی کارش را در سینما آغاز کرده است و تا روزهای گذشته نیز سریال «رهایی» را در حال پخش داشت تا کنون دو فیلم «چند می‌گیری کریه کنی؟» و «اگه می‌تونی منو بگیر» را کارگردانی کرده است.
ابراهیم شیبانی دیگر بازیگر جوان سینما هم که بیشتر در فیلم‌های رخشان بنی‌اعتماد مقابل دوربین رفته است فیلم‌هایی چون «زهر عسل»، «صحنه جرم ورود ممنوع» و «هیچ کجا هیچ کس» را ساخته است.
بهزاد بهزادپور بازیگری که بیشتر در آثار جنگی مقابل دوربین رفته است یک بار کارگردانی را تجربه کرده است و فیلم «خداحافظ رفیق» را ساخته است.
رامبد جوان در سال 84 با فیلم «اسپاگتی در هشت دقیقه» وارد حرفه کارگردانی شده است و در ادامه فیلم موفق «ورود آقایان ممنوع» را ساخته است.
امیر حسین صدیق هم بازیگری است که یک بار با حمایت مرضیه برومند پشت دوربین سینما رفته و فیلم «دربه درها» را در سال 83 کارگردانی کرده است.
علی مصفا بازیگر مطرح کشورمان در کنار فعالیت بازیگری‌اش تاکنون فیلم های «سیمای زنی در دور دست» و «پله آخر» را ساخته است.
مجید مظفری در تنها تجربه کارگردانی‌اش در سال 81 «قلب‌های ناآرام» را مقابل دوربین برده است.
حامد کلاهداری دیگر بازیگری است که از کودکی مقابل دوربین بوده و تاکنون فیلم «شکلات تلخ» و «پایان نامه» را ساخته است.
رضا عطاران پرمخاطب‌ترین بازیگر این روزهای سینمای ایران نیز دو تجربه موفق کارگردانی به نام های «خوابم میاد» و «رد کارپت» را ساخته است.
سعید آقاخانی دیگر بازیگر فیلم‌های کمدی نیز سال گذشته پشت دوربین قرار گرفت و فیلم «لامپ 100» را کارگردانی کرد.
حمید فرخ‌نژاد سال 79 فیلم «سفر سرخ» را با موضوع جنگ تحمیلی مقابل دوربین برد و مشکلات نمایش این فیلم که تا نزدیک به 10 سال ادامه داشت این بازیگر را تا به حال حرفه کارگردانی دور کرده است.
هومن سیدی با «آفریقا» در سال 89 وارد حرفه کارگردانی شد و سال گذشته نیز فیلم «13» را در جشنواره فیلم فجر شرکت داد.
افشین هاشمی هم در اولین تجربه کارگردانی‌اش فیلم «خسته نباشید» را در کنار محسن قرائی کارگردانی کرد.
بهروز شعیبی که با فیلم «آژانس شیشه‌ای» حاتمی کیا به عنوان بازیگر به سینما معرفی شد، سال 91 «دهلیز» را به عنوان اولین تجربه فیلم بلندش کارگردانی کرد.
پیمان معادی بعد از درخشش با فیلم «جدایی نادر از سیمین» وارد حرفه کارگردانی شد و در سال 89 فیلم «برف روی کاج‌ها» را ساخت.
حمید امجد بازیگر فیلم «مسافران» بهرام بیضایی در سال 90 فیلم «آزمایشگاه» را ساخت.
احمد کاوری بازیگری که بیشتر در آثار جنگی مقابل دوربین رفته است با تجربه موفق «نفوذی» در کنار مهدی فیوضی فیلم «خودزنی» را در ادامه مقابل دوربین برد.
سهیلا گلستانی که این روزها در حال ساخت اولین فیلم بلندش بنام «دو» است هم از بازیگران فعال سالهای اخیر بوده است.
مهشید افشارزاده هم که با «بای‌سیکل ران» فعالیت بازیگری‌اش را آغاز کرد، فیلم «پنج ستاره» را به عنوان اولین ساخته سینمایی‌اش کارگردانی کرده است.
جهانگیر الماسی دیگر بازیگری است که با «رنج و سرمستی» وارد حرفه کارگردانی شد.
مهدی پاکدل هم سال گذشته با فیلم «فردا» در کنار ایمان افشاریان این حرفه را تجربه کرد.
از دیگر بازیگرانی هم که موفق به ساخت فیلم سینمایی شده‌اند می‌توان به حمید طالقانی بازیگر نوجوان فیلم «دبیرستان» که فیلم «رهاتر از دریا» را ساخت، سعید تهرانی کارگردان فیلم «سربلند» و ماشاء‌الله شاه مرادی زاده کارگردان فیلم «پنجشنبه آخر ماه» اشاره کرد.
از جمله بازیگرانی که گفته می‌شود به زودی حرفه کارگردانی در سینما را تجربه خواهند کرد می‌توان به سام قریبیان، فرامرز عرب‌نیا، ابوالفضل پورعرب و پرویز پرستویی اشاره کرد.
حضور بازیگران در حرفه کارگردانی در سینمای بعد از انقلاب هم امری رایج بوده است و از کسانی که پشت و مقابل دوربین قرار گرفته‌اند می‌توان از رضا بیک ایمان وردی، مرتضی عقیلی، محمد علی فردین، نصرت کریمی، ناصرملک مطیعی، سید علی میری، نصرت الله وحدت، پرویز صیاد، فریدون ژورک و منوچهر نوذری نام برد.
شهلا ریاحی هم اولین کارگردان زن سینمای ایران محسوب می‌شود که با فیلم «مرجان» در سال 1335 فیلمسازی را تجربه کرده است ولی بعدها در حرفه بازیگری حضور درخشانی داشت.
