صراط: «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا روز چهارشنبه (9 شب به وقت واشنگتن) در مورد «راهبرد آمریکا برای مقابله با داعش» سخنرانی کرد و گفت بر اساس این راهبرد، نیروی هوایی آمریکا مواضع این گروه را «در هر کجایی که باشند»، هدف قرار داده و نیروهای محلی هم‌پیمان با آمریکا، عملیات زمینی را بر عهده می‌گیرند.
داعش «دولت اسلامی» نیست
وی در ابتدای این سخنرانی با اشاره به اقدامات آمریکا در یک دهه گذشته، حملات هوایی در پاکستان، افغانستان و یمن، کشته شدن «اسامه بن لادن» رهبر القاعده و اخیرا کشته شدن رهبر بوکوحرام در سومالی، گفت که اکنون آمریکا نسبت به گذشته امن‌تر شده است.
وی با این حال با بیان اینکه آمریکا همچنان با تهدیدات تروریستی روبروست، در مورد «داعش» گفت: «بگذارید دو چیز را به صراحت اعلام کنم. داعش «اسلامی» نیست. هیچ دینی کشتن بی‌گناهان را نمی‌بخشد و اغلب قربانیان داعش هم مسلمان بوده‌اند. داعش همین‌طور قطعا یک «دولت» نیست. این یک گروه وابسته به القاعده در عراق بود که از شکاف فرقه‌ای و جنگ داخلی سوریه برای به دست آوردن اراضی در دو سمت مرز سوریه و عراق، سو‌ءاستفاده کرد. نه هیچ دولتی و نه مردمی که تحت حکومت آن زندگی می‌کنند، آن را به رسمیت نشناخته‌اند. خیلی روشن و ساده، داعش یک سازمان تروریستی است. و هیچ هدفی جز کشتار تمام کسانی که در مسیرش هستند، ندارد.»
اوباما ادامه داد: «در منطقه‌ای که به خونریزی معروف شده، قساوت این تروریست‌ها منحصر به فرد است. آن‌ها اسرا را اعدام می‌کنند. کودکان را می‌کشند. این گروه زنان را به بردگی گرفته، به آن‌ها تجاوز کرده و آن‌ها را وادار به ازدواج می‌کند. آن‌ها یک اقلیت مذهبی را به قتل‌عام تهدید کرده‌اند. آن‌ها در اقدامی وحشیانه جان دو خبرنگار آمریکایی را گرفته‌اند؛ «جیم فولی» و «استیون ساتلاف».»
فولی و ساتلاف دو خبرنگاری هستند که داعش با انتشار دو ویدئو به فاصله دو هفته، اعلام کرد آن‌ها را سر بریده است. گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد (اینجا و اینجا) که هم فولی و هم ساتلاف توسط گروه‌های مورد حمایت غرب که آن‌ها را «میانه‌رو» می‌خواند، ربوده و سپس به عنوان «نشان وفاداری» یا به ازای دریافت پول، به داعش تحویل داده شده‌اند.
ممکن است داعش در غرب دست به عملیات تروریستی بزند
رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه در مورد تهدیدات ناشی از داعش و حضور گسترده اتباع غربی در رده‌های مختلف این گروه، گفت: «بنابراین، داعش تهدیدی برای مردم عراق و سوریه، و به طور کلی خاورمیانه (از جمله اتباع، پرسنل و تأسیسات آمریکا) به شمار می‌آید. این تروریست‌ها اگر کنترل نمی‌شدند، می‌توانستند تهدیدی فزاینده برای فراتر از منطقه از جمله ایالات متحده، ایجاد کنند. هرچند که تاکنون نشانه‌ای مبنی بر وجود نقشه‌ای مشخص برای حمله به خاک خود نیافته‌ایم، اما سران داعش آمریکا و متحدان ما را تهدید کرده‌اند. جامعه اطلاعاتی ما معتقد است که هزاران خارجی (از جمله اروپایی‌ها و چندین آمریکایی) در سوریه و عراق به آن‌ها پیوسته‌اند. این جنجگویان که آموزش دیده و در میدان جنگ آبدیده شده‌اند، ممکن است به کشورهای مبدأ خود بازگشته و دست به حملات مرگبار بزنند.»
وی با اشاره به حملات هوایی آمریکا در عراق و همچنین شکل‌گیری دولت جدید عراق که به اذعان اوباما دولتی فراگیر است، افزود: «امشب، در حالی که دولت جدیدی در عراق مستقر شده و پس از رایزنی با متحدانمان در خارج و کنگره در داخل، می‌توانم اعلام کنم که آمریکا ائتلاف گسترده‌ای را رهبری می‌کند تا این تهدید تروریستی را پس بزنیم.»
«جان کری» وزیر خارجه آمریکا که روز چهارشنبه به بغداد، پایتخت عراق سفر کرده بود، گفت تاکنون 40 کشور آمادگی خود برای پیوستن به این ائتلاف را اعلام کرده‌اند. بنا بر گزارش رسانه‌ها، عربستان، ترکیه و اردن که از اصلی‌ترین حامیان مخالفان سوری به شمار می‌آیند، از جمله این کشورها هستند.
عملیات هوایی آمریکا در عراق و سوریه
رئیس‌جمهور آمریکا که دو هفته قبل گفته بود راهبردی برای رویارویی با داعش ندارد، افزود: «هدف ما روشن است؛ ما به واسطه یک راهبرد جامع و پایدار مبارزه با تروریسم، داعش را تضعیف و نهایتا نابود خواهیم کرد.»
اوباما سپس در تشریح راهبرد خود برای رویارویی با داعش گفت: «اولا، ما عملیاتی سازماندهی‌شده از حملات هوایی را علیه این تروریست‌ها ترتیب می‌دهیم. در همکاری با دولت عراق، ما تلاش‌های خود را از محافظت از نیروهای خود و عملیات‌های بشردوستانه فراتر برده و مواضع داعش را همزمان با عملیات تهاجمی نیروهای عراقی، هدف قرار می‌دهیم. علاوه بر این، من به صراحت اعلام کرده‌ام که ما تروریست‌هایی که کشور ما را تهدید کنند، هرکجا که باشند، دنبال می‌کنیم. این بدان معنی است که من در اقدام علیه داعش در سوریه و همچنین عراق، تردید نخواهم کرد. این اصل اساسی ریاست‌جمهوری من است: اگر آمریکا را تهدید کنید، پناهگاه امنی پیدا نمی‌کنید.»
پیش از این هم مقامات آمریکایی گفته بودند که اوباما آماده است تا مجوز حملات هوایی در داخل سوریه را صادر کند. «بن رودز» معاون مشاور امنیت ملی آمریکا نیز اعلام کرده بود که این کشور در مبارزه با داعش خود را به مرزهای جغرافیایی مقید نمی‌کند.
اعزام 475 نیروی آمریکایی دیگر به عراق و ارسال گسترده تسلیحات برای مخالفان سوری
اوباما ادامه داد: «ثانیا، ما حمایت‌های خود از نیروهایی که با این تروریست‌ها روی زمین می‌جنگند، را افزایش می‌دهیم. در ماه ژوئن، من چند صد نیروی آمریکایی را برای ارزیابی اینکه ما چطور می‌توانیم به بهترین نحو از نیروهای امنیتی عراق حمایت کنیم، در عراق مستقر کردم. حالا که آن تیم‌ها کار خود را تکمیل کرده‌اند (و دولت عراق هم شکل گرفته)، ما 475 نیروی دیگر به عراق اعزام می‌کنیم. همانطور که قبلا گفته‌ام، این نیروهای آمریکایی مأموریتی برای درگیری نظامی ندارند (اجازه نمی‌دهیم یک بار دیگر درگیر یک جنگ زمینی در عراق شویم). اما این نیروها برای حمایت آموزشی، اطلاعاتی و تجهیزاتی از نیروهای عراقی و کرد، لازم هستند. ما همچنین از تلاش‌های عراق برای تقویت واحدهای گارد ملی جهت کمک به جوامع سنی برای آزادی از کنترل داعش، حمایت خواهیم کرد.»
وی سپس همانطور که انتظار می‌رفت، خواستار صدور مجوز ارسال تسلیحات برای مخالفان مسلح سوریه شد و گفت: «در سوریه، ما کمک‌های نظامی خود به مخالفان سوری را افزایش داده‌ایم. امشب، من بار دیگر از کنگره می‌خواهم که اختیارات و منابع بیشتری را برای آموزش و تجهیز این جنگجویان در اختیار ما قرار دهد.»
مقامات کاخ سفید پیشتر هم به رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که اوباما از کنگره خواهد خواست تا مجوز تسلیح گسترده مخالفان «میانه‌رو» سوری را صادر کنند. این در حالی است که انتقال گسترده تسلیحات به سوریه توسط کشورهای عربی و تحت حمایت آمریکا، طی بیش از سه سال گذشته اصلی‌ترین عامل شکل‌گیری گروه‌هایی چون داعش و «جبهه‌النصره» بوده است.
روزنامه نیویورک‌تایمز روز چهارشنبه به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که عربستان با ایجاد یک پایگاه در خاک خود، برای آموزش مخالفان مسلح دولت سوریه و افزایش کمک‌های نظامی به آن‌ها، موافقت کرده است.
اوباما بار دیگر با متهم کردن دولت منتخب سوریه به نداشتن مشروعیت، گفت: «ما باید مخالفان را به عنوان بهترین وزنه تعادل در برابر افراط‌گرایانی چون داعش، تقویت کرده و در عین حال به دنبال یافتن راهکار سیاسی باشیم که بحران سوریه را یک بار برای همیشه، حل کند.
تقویت توان ضدتروریسم
وی در ادامه تشریح راهبرد خود، گفت: «سوم، ما به تقویت توانمندی‌های اصلی ضدتروریسم خود برای پیشگیری از حملات داعش، ادامه خواهیم داد. ما با همکاری با متحدانمان، تلاش‌های خود برای قطع منابع مالی، ارتقا اطلاعاتمان، تقویت توان دفاعی خود، مبارزه با این ایدئولوژی منحرف و متوقف کردن جریان انتقال جنجگویان خارجی به داخل و بیرون از خاورمیانه، را مضاعف خواهیم کرد. دو هفته دیگر، من یک نشست شورای امنیت سازمان ملل را برای بسیج بیش از پیش جامعه بین‌الملل برای حمایت از این تلاش‌ها، ریاست خواهم کرد.»
رئیس‌جمهور آمریکا افزود: «چهارم، ما به ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه به غیرنظامیان بی‌گناهی که این سازمان تروریستی آن‌ها را آواره کرده، ادامه می‌دهیم. این شامل مسلمانان سنی و شیعه‌ای که در خطر شدیدی هستند و همچنین ده‌ها هزار مسیحی و دیگر اقلیت مذهبی، خواهد بود. نمی‌توانیم اجازه دهیم که این جوامع از موطن دیرینه خود رانده شوند.»
اوباما با بیان اینکه این راهبرد چهار بخشی با همکاری «ائتلافی گسترده» از هم‌پیمانان آمریکا پیاده می‌شود، گفت کری در روزهای آتی به کشورهای سرتاسر خاورمیانه و اروپا سفر می‌کند تا اعضای این ائتلاف را افزایش دهد. وی همچنین با بیان اینکه هر دو حزب سیاسی آمریکا از راهبرد مد نظر او حمایت می‌کنند، گفت: «می‌خواهم مردم آمریکا بدانند که این اقدام چقدر با جنگ در عراق و افغانستان متفاوت است. در این اقدام نیروهای آمریکایی درگیر جنگ در خاک کشور خارجی نخواهند شد. این عملیات از طریق تلاش‌های مداوم و بی‌وقفه برای هدف قرار دادن داعش در هرکجا که باشد، با استفاده از نیروی هوایی ما و حمایت نیروهای هم‌پیمان روی زمین، صورت می‌گیرد. راهبرد هدف قرار دادن تروریست‌هایی که ما را تهدید می‌کنند و همزمان حمایت از شرکای درگیر در خط مقدم، همان کاری است که ما سال‌ها با موفقیت در یمن و سومالی دنبالی کرده‌ایم.»
برخی رسانه‌ها راهبرد مد نظر اوباما را که بر اساس تسلیح گسترده نیروهای مخالف دولت سوریه و گسترش دامنه حملات هوایی به داخل این کشور شکل گرفته، زمینه‌چینی برای هدف نهایی یعنی تغییر نظامی این کشور ارزیابی کرده‌اند.
داعش «دولت اسلامی» نیست
وی در ابتدای این سخنرانی با اشاره به اقدامات آمریکا در یک دهه گذشته، حملات هوایی در پاکستان، افغانستان و یمن، کشته شدن «اسامه بن لادن» رهبر القاعده و اخیرا کشته شدن رهبر بوکوحرام در سومالی، گفت که اکنون آمریکا نسبت به گذشته امن‌تر شده است.
وی با این حال با بیان اینکه آمریکا همچنان با تهدیدات تروریستی روبروست، در مورد «داعش» گفت: «بگذارید دو چیز را به صراحت اعلام کنم. داعش «اسلامی» نیست. هیچ دینی کشتن بی‌گناهان را نمی‌بخشد و اغلب قربانیان داعش هم مسلمان بوده‌اند. داعش همین‌طور قطعا یک «دولت» نیست. این یک گروه وابسته به القاعده در عراق بود که از شکاف فرقه‌ای و جنگ داخلی سوریه برای به دست آوردن اراضی در دو سمت مرز سوریه و عراق، سو‌ءاستفاده کرد. نه هیچ دولتی و نه مردمی که تحت حکومت آن زندگی می‌کنند، آن را به رسمیت نشناخته‌اند. خیلی روشن و ساده، داعش یک سازمان تروریستی است. و هیچ هدفی جز کشتار تمام کسانی که در مسیرش هستند، ندارد.»
اوباما ادامه داد: «در منطقه‌ای که به خونریزی معروف شده، قساوت این تروریست‌ها منحصر به فرد است. آن‌ها اسرا را اعدام می‌کنند. کودکان را می‌کشند. این گروه زنان را به بردگی گرفته، به آن‌ها تجاوز کرده و آن‌ها را وادار به ازدواج می‌کند. آن‌ها یک اقلیت مذهبی را به قتل‌عام تهدید کرده‌اند. آن‌ها در اقدامی وحشیانه جان دو خبرنگار آمریکایی را گرفته‌اند؛ «جیم فولی» و «استیون ساتلاف».»
فولی و ساتلاف دو خبرنگاری هستند که داعش با انتشار دو ویدئو به فاصله دو هفته، اعلام کرد آن‌ها را سر بریده است. گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد (اینجا و اینجا) که هم فولی و هم ساتلاف توسط گروه‌های مورد حمایت غرب که آن‌ها را «میانه‌رو» می‌خواند، ربوده و سپس به عنوان «نشان وفاداری» یا به ازای دریافت پول، به داعش تحویل داده شده‌اند.
ممکن است داعش در غرب دست به عملیات تروریستی بزند
رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه در مورد تهدیدات ناشی از داعش و حضور گسترده اتباع غربی در رده‌های مختلف این گروه، گفت: «بنابراین، داعش تهدیدی برای مردم عراق و سوریه، و به طور کلی خاورمیانه (از جمله اتباع، پرسنل و تأسیسات آمریکا) به شمار می‌آید. این تروریست‌ها اگر کنترل نمی‌شدند، می‌توانستند تهدیدی فزاینده برای فراتر از منطقه از جمله ایالات متحده، ایجاد کنند. هرچند که تاکنون نشانه‌ای مبنی بر وجود نقشه‌ای مشخص برای حمله به خاک خود نیافته‌ایم، اما سران داعش آمریکا و متحدان ما را تهدید کرده‌اند. جامعه اطلاعاتی ما معتقد است که هزاران خارجی (از جمله اروپایی‌ها و چندین آمریکایی) در سوریه و عراق به آن‌ها پیوسته‌اند. این جنجگویان که آموزش دیده و در میدان جنگ آبدیده شده‌اند، ممکن است به کشورهای مبدأ خود بازگشته و دست به حملات مرگبار بزنند.»
وی با اشاره به حملات هوایی آمریکا در عراق و همچنین شکل‌گیری دولت جدید عراق که به اذعان اوباما دولتی فراگیر است، افزود: «امشب، در حالی که دولت جدیدی در عراق مستقر شده و پس از رایزنی با متحدانمان در خارج و کنگره در داخل، می‌توانم اعلام کنم که آمریکا ائتلاف گسترده‌ای را رهبری می‌کند تا این تهدید تروریستی را پس بزنیم.»
«جان کری» وزیر خارجه آمریکا که روز چهارشنبه به بغداد، پایتخت عراق سفر کرده بود، گفت تاکنون 40 کشور آمادگی خود برای پیوستن به این ائتلاف را اعلام کرده‌اند. بنا بر گزارش رسانه‌ها، عربستان، ترکیه و اردن که از اصلی‌ترین حامیان مخالفان سوری به شمار می‌آیند، از جمله این کشورها هستند.
عملیات هوایی آمریکا در عراق و سوریه
رئیس‌جمهور آمریکا که دو هفته قبل گفته بود راهبردی برای رویارویی با داعش ندارد، افزود: «هدف ما روشن است؛ ما به واسطه یک راهبرد جامع و پایدار مبارزه با تروریسم، داعش را تضعیف و نهایتا نابود خواهیم کرد.»
اوباما سپس در تشریح راهبرد خود برای رویارویی با داعش گفت: «اولا، ما عملیاتی سازماندهی‌شده از حملات هوایی را علیه این تروریست‌ها ترتیب می‌دهیم. در همکاری با دولت عراق، ما تلاش‌های خود را از محافظت از نیروهای خود و عملیات‌های بشردوستانه فراتر برده و مواضع داعش را همزمان با عملیات تهاجمی نیروهای عراقی، هدف قرار می‌دهیم. علاوه بر این، من به صراحت اعلام کرده‌ام که ما تروریست‌هایی که کشور ما را تهدید کنند، هرکجا که باشند، دنبال می‌کنیم. این بدان معنی است که من در اقدام علیه داعش در سوریه و همچنین عراق، تردید نخواهم کرد. این اصل اساسی ریاست‌جمهوری من است: اگر آمریکا را تهدید کنید، پناهگاه امنی پیدا نمی‌کنید.»
پیش از این هم مقامات آمریکایی گفته بودند که اوباما آماده است تا مجوز حملات هوایی در داخل سوریه را صادر کند. «بن رودز» معاون مشاور امنیت ملی آمریکا نیز اعلام کرده بود که این کشور در مبارزه با داعش خود را به مرزهای جغرافیایی مقید نمی‌کند.
اعزام 475 نیروی آمریکایی دیگر به عراق و ارسال گسترده تسلیحات برای مخالفان سوری
اوباما ادامه داد: «ثانیا، ما حمایت‌های خود از نیروهایی که با این تروریست‌ها روی زمین می‌جنگند، را افزایش می‌دهیم. در ماه ژوئن، من چند صد نیروی آمریکایی را برای ارزیابی اینکه ما چطور می‌توانیم به بهترین نحو از نیروهای امنیتی عراق حمایت کنیم، در عراق مستقر کردم. حالا که آن تیم‌ها کار خود را تکمیل کرده‌اند (و دولت عراق هم شکل گرفته)، ما 475 نیروی دیگر به عراق اعزام می‌کنیم. همانطور که قبلا گفته‌ام، این نیروهای آمریکایی مأموریتی برای درگیری نظامی ندارند (اجازه نمی‌دهیم یک بار دیگر درگیر یک جنگ زمینی در عراق شویم). اما این نیروها برای حمایت آموزشی، اطلاعاتی و تجهیزاتی از نیروهای عراقی و کرد، لازم هستند. ما همچنین از تلاش‌های عراق برای تقویت واحدهای گارد ملی جهت کمک به جوامع سنی برای آزادی از کنترل داعش، حمایت خواهیم کرد.»
وی سپس همانطور که انتظار می‌رفت، خواستار صدور مجوز ارسال تسلیحات برای مخالفان مسلح سوریه شد و گفت: «در سوریه، ما کمک‌های نظامی خود به مخالفان سوری را افزایش داده‌ایم. امشب، من بار دیگر از کنگره می‌خواهم که اختیارات و منابع بیشتری را برای آموزش و تجهیز این جنگجویان در اختیار ما قرار دهد.»
مقامات کاخ سفید پیشتر هم به رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که اوباما از کنگره خواهد خواست تا مجوز تسلیح گسترده مخالفان «میانه‌رو» سوری را صادر کنند. این در حالی است که انتقال گسترده تسلیحات به سوریه توسط کشورهای عربی و تحت حمایت آمریکا، طی بیش از سه سال گذشته اصلی‌ترین عامل شکل‌گیری گروه‌هایی چون داعش و «جبهه‌النصره» بوده است.
روزنامه نیویورک‌تایمز روز چهارشنبه به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که عربستان با ایجاد یک پایگاه در خاک خود، برای آموزش مخالفان مسلح دولت سوریه و افزایش کمک‌های نظامی به آن‌ها، موافقت کرده است.
اوباما بار دیگر با متهم کردن دولت منتخب سوریه به نداشتن مشروعیت، گفت: «ما باید مخالفان را به عنوان بهترین وزنه تعادل در برابر افراط‌گرایانی چون داعش، تقویت کرده و در عین حال به دنبال یافتن راهکار سیاسی باشیم که بحران سوریه را یک بار برای همیشه، حل کند.
تقویت توان ضدتروریسم
وی در ادامه تشریح راهبرد خود، گفت: «سوم، ما به تقویت توانمندی‌های اصلی ضدتروریسم خود برای پیشگیری از حملات داعش، ادامه خواهیم داد. ما با همکاری با متحدانمان، تلاش‌های خود برای قطع منابع مالی، ارتقا اطلاعاتمان، تقویت توان دفاعی خود، مبارزه با این ایدئولوژی منحرف و متوقف کردن جریان انتقال جنجگویان خارجی به داخل و بیرون از خاورمیانه، را مضاعف خواهیم کرد. دو هفته دیگر، من یک نشست شورای امنیت سازمان ملل را برای بسیج بیش از پیش جامعه بین‌الملل برای حمایت از این تلاش‌ها، ریاست خواهم کرد.»
رئیس‌جمهور آمریکا افزود: «چهارم، ما به ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه به غیرنظامیان بی‌گناهی که این سازمان تروریستی آن‌ها را آواره کرده، ادامه می‌دهیم. این شامل مسلمانان سنی و شیعه‌ای که در خطر شدیدی هستند و همچنین ده‌ها هزار مسیحی و دیگر اقلیت مذهبی، خواهد بود. نمی‌توانیم اجازه دهیم که این جوامع از موطن دیرینه خود رانده شوند.»
اوباما با بیان اینکه این راهبرد چهار بخشی با همکاری «ائتلافی گسترده» از هم‌پیمانان آمریکا پیاده می‌شود، گفت کری در روزهای آتی به کشورهای سرتاسر خاورمیانه و اروپا سفر می‌کند تا اعضای این ائتلاف را افزایش دهد. وی همچنین با بیان اینکه هر دو حزب سیاسی آمریکا از راهبرد مد نظر او حمایت می‌کنند، گفت: «می‌خواهم مردم آمریکا بدانند که این اقدام چقدر با جنگ در عراق و افغانستان متفاوت است. در این اقدام نیروهای آمریکایی درگیر جنگ در خاک کشور خارجی نخواهند شد. این عملیات از طریق تلاش‌های مداوم و بی‌وقفه برای هدف قرار دادن داعش در هرکجا که باشد، با استفاده از نیروی هوایی ما و حمایت نیروهای هم‌پیمان روی زمین، صورت می‌گیرد. راهبرد هدف قرار دادن تروریست‌هایی که ما را تهدید می‌کنند و همزمان حمایت از شرکای درگیر در خط مقدم، همان کاری است که ما سال‌ها با موفقیت در یمن و سومالی دنبالی کرده‌ایم.»
برخی رسانه‌ها راهبرد مد نظر اوباما را که بر اساس تسلیح گسترده نیروهای مخالف دولت سوریه و گسترش دامنه حملات هوایی به داخل این کشور شکل گرفته، زمینه‌چینی برای هدف نهایی یعنی تغییر نظامی این کشور ارزیابی کرده‌اند.
