صراط: زنان سرپرست خانوار عمدتا به دلیل جدایی از همسر، فوت ، اعتیاد و از کارافتادگی او مجبور به اداره زندگی خود هستند و در بسیاری موارد باید برای بقا در بیرون از خاه مشغول به کار شوند و با توجه به اینکه کار در خارج از خانه مشکلاتی را به همراه دارد این زنان در دنیای مردانه در معرض آسیب قرار می گیرند .
بر اساس آمارهای موجود حدود یک میلیون و 640 هزار زن سرپرست خانوار در جامعه زندگی می کنند که از این میان یک میلیون نفر تحت پوشش کمیته امداد و 173 هزار نفر نیز تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند و در مجموع 467 هزار نفر این زنان تحت پوشش هیچ نهادی نیستند و از حمایتهای دولتی بی بهره اند و باید بار مشکلات زندگی خود را به تنهایی به دوش بکشند.
به طور کلی زنان نسبت به مردان از لحاظ روحی و روانی شکننده تر هستند و به همین دلیل در صورت قرار گرفتن در مسیر پر تلاطم زندگی زودتر دچار مشکل می شوند و در این میان زنان سرپرست خانوار نیز چون در زندگی از حمایتهای همسر خود محروم هستند آسیب پذیر ترند و آسیبهای اجتماعی هر لحظه آنان را نشانه می گیرد.
رشد آسیبهای اجتماعی در پی افزایش زنان سرپرست خانوار
همچنین آمارهای بدست آمده نشان می دهد که طی 10 سال گذشته تعداد خانواده‌های دارای سرپرست زن نسبت به مردان 58 درصد افزایش داشته که بیشترین دلیل آن طلاق بوده است. از سوی دیگر آسیب شناسان معتقدند همزمان با افزایش آمار طلاف طی سالهای گذشته، آسیبهای اجتماعی نیز در میان زنان افزایش یافته است بطوریکه ادامه این روند طی سالهای آینده مشکلات زیادی را ایجاد می کند. اعتیاد، فقر، فساد، بزهکاری، سرقت، قتل، فرار و... از جمله آسیبهای در کمین این زنان است.
دکتر امان الله قرایی مقدم جامعه شناس در مورد آسیبهای زنان سرپرست خانوار گفت: ازدواجهای نادرست و افزایش آمار طلاق بر تعداد زنان بی‌سرپرست کشور اضافه می کند به همین دلیل نهادهای حمایتی مانند بهزیستی، کمیته امداد و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید برای جلوگیری از آسیبهای زنان در زمینه اشتغال آنان بیش از گذشته اقدام کنند.
وی با اشاه به اینکه انواع آسیب اجتماعی به‌دلیل سرپرست خانوار بودن این زنان و نبود شغل در انتظار آنان است، افزود: سازمانهای حمایتی باید علاوه بر ایجاد اشتغال در جهت دایر کردن مشاغل خانگی برای این افراد مانند فرش بافی، صنایع دستی و... اقدام کنند در غیر اینصورت طی سالهای آینده هم مشکلات زنان سرپرست خانوار بیشتر می شود و هم آسیبهایی که آنان را گرفتار خواهد کرد.
ازدواج مجدد زنان راهی برای کاهش آسیب
از سوی دیگر مسئولان کمیته امداد نیز مدتی است که در جهت رفع مشکلات و آسیبهای زنان تحت پوشش خود طرحها و برنامه هایی را اجرایی می کنند که فراهم کردن زمینه ازدواج این افراد یکی از این اقدامات است بطوریکه سرپرست کمیته امداد امام خمینی (ره) اعلام کرد که زنان سرپرست خانوار کشور غیر از درگیر بودن با مشکل فقر مادی، درگیر معضلاتی از قبیل فقر فرهنگی، عدم نشاط و آسیبهای عاطفی مواجه هستند که باید برای حل اینگونه مشکلات آنها نیز برنامه ریزی شود.
حسین انواری با تأکید بر اینکه باید بسته های حمایتی را برای ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار هماهنگ کنیم افزود: در این زمینه باید مجلس شورای اسلامی و همچنین دولت تمهیداتی را در نظر بگیرد.
همچنین کارشناسان معتقدند تغییرات فرهنگی نسبت به گذشته و تنوع در نوع زندگی و آداب و رسوم باعث شده که زنان بخصوص زنان سرپرست خانوار در مقایسه با قبل بیشتر در معرض انواع آسیبها و مشکلات قرار گیرند که البته در این میان نبود نگاه ویژه و جای خالی اقدام جدی مسئولان نیز از دیگر دلایل افزایش آسیبهای زنان مطرح است که بیش از گذشته خود را نشان می دهد.
بررسی راهکارهای کاهش آسیب در مجلس
محمداسماعیل سعیدی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس در همین رابطه به خبرنگار مهر از بررسی راهکارهای ویژه کاهش آسیب های اجتماعی زنان در این کمیسیون خبر داد و گفت: با نهادهای ذیربط جلساتی برگزار کردیم تا بتوانیم اقدامات لازم را در جهت کاهش آسیب های مخصوص زنان انجام دهیم.
وی گفت: آسیب های مختلفی زنان بخصوص زنان سرپرست خانوار را تهدید می کند که یکی از دلایل اصلی آن گذر از این وضعیت و شرایط فعلی جامعه است.
سعیدی تاکید کرد: زمانی آداب و رسوم، فرهنگ، سنت و غیره در جامعه حاکم بود اما این شرایط در حال حاضر طوری رقم خورده که در حال دگرگونی و تغییر هستند و در این وضعیت زنان بالاخص زنان سرپرست خانوار در معرض آسیب قرار می گیرند.
وی تاکید کرد: باید در این خصوص فرهنگ سازی شود و دستگاههای مسئول به صورت جدی به این موضوع ورود پیدا کنند البته اقداماتی در حد بیمه زنان سرپرست خانوار و برخی حمایت های دیگر از زنان مطرح شده اما هنوز کافی نیست و نمی تواند تمامی آنها را پوشش دهد و از این بابت یکسری آسیبهایی متوجه زنان است.
عدم حمایت از زنان سرپرست خانوار
سعیدی گفت: برخی از زنان برای ادامه زندگی و تامین معیشت، بهداشت، مسکن و غیره نیاز به این دارند که در ماه درآمدی داشته باشند و به همین دلیل باید از شغلی مناسب برخوردار باشند که متاسفانه در جامعه ما آنطور که باید از زنان سرپرست خانوار حمایت نمی شود و بسیاری از مشکلات در زمینه اشتغال آنان وجود دارد.
وی به اقداماتی که در مجلس برای زنان انجام شده اشاره کرد و گفت: مرخصی زایمان، کاهش ساعت کاری زنان سرپرست خانوار و غیره از جمله مواردی است که از سوی مجلس مطرح شده که امیدواریم بتوانیم در آینده میزان ساعت کاری زنان شاغل را کم کنیم که البته این مربوط به زنان شاغل می شود و باید اقدام جدی در مورد زنانی که کار نمی کنند نیز انجام دهیم.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: این نگرانی وجود دارد که برای زنان غیر شاغل و سرپرست خانوار اقدامات جدی انجام نشده و بعد از انقلاب باید اقدامات اساسی صورت می گرفت ولی متاسفانه با توجه به مشکلات این افراد متوجه می شویم که اقدامی مناسب حال و شرایط آنها انجام نشده است.
شرایط امروز جامعه نیازمند نگاه ویژه به آسیبهای زنان
به گفته سعیدی، با توجه شرایط جدید جامعه حتما باید یک نگاه ویژه ای به زنان و زنان سرپرست خانوار انجام شود در غیر این صورت شاهد افزایش زنان خیابانی و همچنین آسیب های دیگر فقر، اعتیاد و غیره از سوی این افراد خواهیم بود.
وی افزود: هیچ انسان عاقلی که برای زندگی خود ارزش قائل است به سمت آسیب ها و مشکلاتی مانند بزهکاری، فساد و اعتیاد حرکت نمی کند بنابراین در صورت حمایت دولت و نهادهای مسئول آسیب هایی که در کمین زنان است کاهش می یابد یا رفع خواهد شد.
سعیدی ادامه داد: کمیسیون اجتماعی مجلس مدتی است که با جلساتی که با بهزیستی و کمیته امداد برگزار کرده به فکر یک راهکار اساسی و تبادل نظر برای کاهش آسیب های اجتماعی زنان است که امیدواریم بتوانیم با کمک دستگاه های مسئول آسیب هایی که زنان را تهدید می کند کم کنیم.
البته سازمان بهزیستی طرح پیشگیرانه از آسیبهای ویژه زنان را در دستور کار دارد و همچنین گروههای محلی نیز برای آموزش مهارتهای زندگی و کاهش آسیبهای اجتماعی مختلف مانند، اعتیاد، بزه، آسیبهای ناشی از فضای مجازی و... را نیز تشکیل داده است.
در هر حال با توجه به افزایش سطح تحصیلات و اجتماعی شدن و همچنین مشارکت بیشتر زنان به همین دلیل تغییراتی نیز در آسیبها ایجاد شده بطوریکه آسیبهای زنان بویژه زنان سرپرست خانوار نیز افزایش پیدا کرده است به همین دلیل به اعتقاد کارشناسان برای جلوگیری از بحرانهای احتمالی پیش رو، باید نهادهای حمایتی و همچنین دولت اقدامات جدی برای جلوگیری و کاهش آسیبهای زنان سرپرست خانوار در نظر بگیرند.
بر اساس آمارهای موجود حدود یک میلیون و 640 هزار زن سرپرست خانوار در جامعه زندگی می کنند که از این میان یک میلیون نفر تحت پوشش کمیته امداد و 173 هزار نفر نیز تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند و در مجموع 467 هزار نفر این زنان تحت پوشش هیچ نهادی نیستند و از حمایتهای دولتی بی بهره اند و باید بار مشکلات زندگی خود را به تنهایی به دوش بکشند.
به طور کلی زنان نسبت به مردان از لحاظ روحی و روانی شکننده تر هستند و به همین دلیل در صورت قرار گرفتن در مسیر پر تلاطم زندگی زودتر دچار مشکل می شوند و در این میان زنان سرپرست خانوار نیز چون در زندگی از حمایتهای همسر خود محروم هستند آسیب پذیر ترند و آسیبهای اجتماعی هر لحظه آنان را نشانه می گیرد.
رشد آسیبهای اجتماعی در پی افزایش زنان سرپرست خانوار
همچنین آمارهای بدست آمده نشان می دهد که طی 10 سال گذشته تعداد خانواده‌های دارای سرپرست زن نسبت به مردان 58 درصد افزایش داشته که بیشترین دلیل آن طلاق بوده است. از سوی دیگر آسیب شناسان معتقدند همزمان با افزایش آمار طلاف طی سالهای گذشته، آسیبهای اجتماعی نیز در میان زنان افزایش یافته است بطوریکه ادامه این روند طی سالهای آینده مشکلات زیادی را ایجاد می کند. اعتیاد، فقر، فساد، بزهکاری، سرقت، قتل، فرار و... از جمله آسیبهای در کمین این زنان است.
دکتر امان الله قرایی مقدم جامعه شناس در مورد آسیبهای زنان سرپرست خانوار گفت: ازدواجهای نادرست و افزایش آمار طلاق بر تعداد زنان بی‌سرپرست کشور اضافه می کند به همین دلیل نهادهای حمایتی مانند بهزیستی، کمیته امداد و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید برای جلوگیری از آسیبهای زنان در زمینه اشتغال آنان بیش از گذشته اقدام کنند.
وی با اشاه به اینکه انواع آسیب اجتماعی به‌دلیل سرپرست خانوار بودن این زنان و نبود شغل در انتظار آنان است، افزود: سازمانهای حمایتی باید علاوه بر ایجاد اشتغال در جهت دایر کردن مشاغل خانگی برای این افراد مانند فرش بافی، صنایع دستی و... اقدام کنند در غیر اینصورت طی سالهای آینده هم مشکلات زنان سرپرست خانوار بیشتر می شود و هم آسیبهایی که آنان را گرفتار خواهد کرد.
ازدواج مجدد زنان راهی برای کاهش آسیب
از سوی دیگر مسئولان کمیته امداد نیز مدتی است که در جهت رفع مشکلات و آسیبهای زنان تحت پوشش خود طرحها و برنامه هایی را اجرایی می کنند که فراهم کردن زمینه ازدواج این افراد یکی از این اقدامات است بطوریکه سرپرست کمیته امداد امام خمینی (ره) اعلام کرد که زنان سرپرست خانوار کشور غیر از درگیر بودن با مشکل فقر مادی، درگیر معضلاتی از قبیل فقر فرهنگی، عدم نشاط و آسیبهای عاطفی مواجه هستند که باید برای حل اینگونه مشکلات آنها نیز برنامه ریزی شود.
حسین انواری با تأکید بر اینکه باید بسته های حمایتی را برای ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار هماهنگ کنیم افزود: در این زمینه باید مجلس شورای اسلامی و همچنین دولت تمهیداتی را در نظر بگیرد.
همچنین کارشناسان معتقدند تغییرات فرهنگی نسبت به گذشته و تنوع در نوع زندگی و آداب و رسوم باعث شده که زنان بخصوص زنان سرپرست خانوار در مقایسه با قبل بیشتر در معرض انواع آسیبها و مشکلات قرار گیرند که البته در این میان نبود نگاه ویژه و جای خالی اقدام جدی مسئولان نیز از دیگر دلایل افزایش آسیبهای زنان مطرح است که بیش از گذشته خود را نشان می دهد.
بررسی راهکارهای کاهش آسیب در مجلس
محمداسماعیل سعیدی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس در همین رابطه به خبرنگار مهر از بررسی راهکارهای ویژه کاهش آسیب های اجتماعی زنان در این کمیسیون خبر داد و گفت: با نهادهای ذیربط جلساتی برگزار کردیم تا بتوانیم اقدامات لازم را در جهت کاهش آسیب های مخصوص زنان انجام دهیم.
وی گفت: آسیب های مختلفی زنان بخصوص زنان سرپرست خانوار را تهدید می کند که یکی از دلایل اصلی آن گذر از این وضعیت و شرایط فعلی جامعه است.
سعیدی تاکید کرد: زمانی آداب و رسوم، فرهنگ، سنت و غیره در جامعه حاکم بود اما این شرایط در حال حاضر طوری رقم خورده که در حال دگرگونی و تغییر هستند و در این وضعیت زنان بالاخص زنان سرپرست خانوار در معرض آسیب قرار می گیرند.
وی تاکید کرد: باید در این خصوص فرهنگ سازی شود و دستگاههای مسئول به صورت جدی به این موضوع ورود پیدا کنند البته اقداماتی در حد بیمه زنان سرپرست خانوار و برخی حمایت های دیگر از زنان مطرح شده اما هنوز کافی نیست و نمی تواند تمامی آنها را پوشش دهد و از این بابت یکسری آسیبهایی متوجه زنان است.
عدم حمایت از زنان سرپرست خانوار
سعیدی گفت: برخی از زنان برای ادامه زندگی و تامین معیشت، بهداشت، مسکن و غیره نیاز به این دارند که در ماه درآمدی داشته باشند و به همین دلیل باید از شغلی مناسب برخوردار باشند که متاسفانه در جامعه ما آنطور که باید از زنان سرپرست خانوار حمایت نمی شود و بسیاری از مشکلات در زمینه اشتغال آنان وجود دارد.
وی به اقداماتی که در مجلس برای زنان انجام شده اشاره کرد و گفت: مرخصی زایمان، کاهش ساعت کاری زنان سرپرست خانوار و غیره از جمله مواردی است که از سوی مجلس مطرح شده که امیدواریم بتوانیم در آینده میزان ساعت کاری زنان شاغل را کم کنیم که البته این مربوط به زنان شاغل می شود و باید اقدام جدی در مورد زنانی که کار نمی کنند نیز انجام دهیم.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: این نگرانی وجود دارد که برای زنان غیر شاغل و سرپرست خانوار اقدامات جدی انجام نشده و بعد از انقلاب باید اقدامات اساسی صورت می گرفت ولی متاسفانه با توجه به مشکلات این افراد متوجه می شویم که اقدامی مناسب حال و شرایط آنها انجام نشده است.
شرایط امروز جامعه نیازمند نگاه ویژه به آسیبهای زنان
به گفته سعیدی، با توجه شرایط جدید جامعه حتما باید یک نگاه ویژه ای به زنان و زنان سرپرست خانوار انجام شود در غیر این صورت شاهد افزایش زنان خیابانی و همچنین آسیب های دیگر فقر، اعتیاد و غیره از سوی این افراد خواهیم بود.
وی افزود: هیچ انسان عاقلی که برای زندگی خود ارزش قائل است به سمت آسیب ها و مشکلاتی مانند بزهکاری، فساد و اعتیاد حرکت نمی کند بنابراین در صورت حمایت دولت و نهادهای مسئول آسیب هایی که در کمین زنان است کاهش می یابد یا رفع خواهد شد.
سعیدی ادامه داد: کمیسیون اجتماعی مجلس مدتی است که با جلساتی که با بهزیستی و کمیته امداد برگزار کرده به فکر یک راهکار اساسی و تبادل نظر برای کاهش آسیب های اجتماعی زنان است که امیدواریم بتوانیم با کمک دستگاه های مسئول آسیب هایی که زنان را تهدید می کند کم کنیم.
البته سازمان بهزیستی طرح پیشگیرانه از آسیبهای ویژه زنان را در دستور کار دارد و همچنین گروههای محلی نیز برای آموزش مهارتهای زندگی و کاهش آسیبهای اجتماعی مختلف مانند، اعتیاد، بزه، آسیبهای ناشی از فضای مجازی و... را نیز تشکیل داده است.
در هر حال با توجه به افزایش سطح تحصیلات و اجتماعی شدن و همچنین مشارکت بیشتر زنان به همین دلیل تغییراتی نیز در آسیبها ایجاد شده بطوریکه آسیبهای زنان بویژه زنان سرپرست خانوار نیز افزایش پیدا کرده است به همین دلیل به اعتقاد کارشناسان برای جلوگیری از بحرانهای احتمالی پیش رو، باید نهادهای حمایتی و همچنین دولت اقدامات جدی برای جلوگیری و کاهش آسیبهای زنان سرپرست خانوار در نظر بگیرند.
