در آستانه برگزاری سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت، شمقدری در مصاحبه‌ای مفصل درخصوص تاریخچه جشنواره و سینمای دفاع مقدس به صحبت پرداخته است.
- جشنواره فیلم مقاومت در دوران ابتدایی شکل گیری چه فرایندی را طی کرد؟
جشنواره فیلم مقاومت طی سال های ابتدایی و شکل گیری همچون ضرورتی بود که خودش را بر مسئولین تحمیل کرد. در زمانی که جریان دفاع مقدس ساختار فرهنگی جامعه را شکل می داد مدیران آن زمان با فرهنگ دفاع مقدس همراهی لازم نداشتند.
-مشخصا نام می‌برید مدیران کدام زمان؟
مدیران دهه شصت. اما ویژگیهای جذاب دفاع مقدس و علاقه مردم آنها را وادار کرد که جشنواره فیلم دفاع مقدس راه اندازی کنند. ازهمان دوره اول برگزاری به این جشنواره مسئولان وقت جدی نگاه نمی کردند و به عنوان بیلان کاری رویش حساب باز کرده بودند. نحوه برگزاری جشنواره و میزان تبلیغات کار روی این حوزه بسیار محدود بود. همچنین، چون در هفته دفاع مقدس برگزار می شد فضای کلی هفته دفاع مقدس به گونه ای بود که عملا جشنواره در این ایام دیده نمی شد. به عبارت دیگر هم می توانیم بگوییم آن زمان جشنواره از روی بیم و امید برگزار می شد. کسانی بودند که علاقه داشتند جشنواره برگزار شود و کسانی هم که از روی ناچاری جشنواره برگزار می کردند. لذا، جشنواره هر سال با چالش و افت و خیز برگزار می شد نه جایگاه و نه دبیرخانه مناسب هم نداشت.
- بعد از این دوره جشنواره چه جایگاهی پیدا کرد؟
دوره‌ای بود که مدیران بیش از پیش بی تفاوت شدند. حتی سه چهار سال هم می گذشت جشنواره برگزار نمی شد و اصلا فیلم دفاع مقدسی تولید نداشتیم. تولید فیلم دفاع مقدس در یک فرایند بسیار طولانی شکل می گرفت.
-چرا فیلم دفاع مقدس تولید نمی شد؟ از جنگ فاصله چندانی نداشتیم؟
در دوره اصلاحات بارها گفته شده بود حتی در مراسمی وزیر وقت (مهاجرانی) رسما گفت که اصلا نیازی نیست فیلم دفاع مقدس بسازیم. در این دوره بود که فرایند دفاع مقدس دچار سکته شده بود و وقتی هیچ حمایتی در این حوزه صورت نگیرد و مسئولان علاقه به تولید این فیلم ها نداشته باشند این نوع سینما دچار شوک می شود. حتی در آن دوره سینماگران دفاع مقدس از این نوع سینما فاصله گرفته و به سمت سینمای اجتماعی رفتند که متاسفانه، بعضا، سینمای اجتماعی آنها هم مورد توجه قرار نگرفت. در این دوره جریان سینمای دفاع مقدس و جشنواره با شوک همراه بود. سالی یک دو فیلم بیشتر ساخته نمی شد و جالب اینکه فیلم های دفاع مقدسی هم که می ساختند به نوعی در جهت نقد دفاع مقدس بود و حتی فیلم‌هایی در جهت سیاه نمایی جنگ و دفاع مقدس هم داشتیم.
-مصداق می‌آورید؟
لازم نیست بگویم. همه می‌دانند. این فیلم‌ها سر و صدای زیادی هم به پا کردند. فیلم‌هایی که مشخصا با حمایت دولت اصلاح طلبان ساخته شد.
-اما جشنواره فیلم دفاع مقدس در چند سال گذشته و سالهای اخیر مسیر خوبی را طی کرده؟
بله. این اتفاق مربوط به ده سال گذشته است. وقتی جنازه های مطهر شهدای مفقودالاثر را می آوردند و مزار شهدای گمنام در جای جای کشور محل زیارت مردم می شد.. وقتی خاطرات دوران دفاع مقدس زنده شد و در کتابها بیان شد می بینیم که دوباره این علاقمندی که می رفت دست به فراموشی سپرده شود دوباره شکوفا شد. در این دوره فصل جدید با نسل جدید از فیلمسازان دفاع مقدس همراه هستیم. چون از دوران دفاع مقدس فاصله گرفته بودیم به عظمت آن بیشتر پی برده بودیم. همچون کسانی که وقتی از دامنه دماوند فاصله می‌گیرند و از دور آن را نظاره می‌کنند تازه به عظمت و زیبایی آن پی می‌برند.
-اینطور می توانیم تعبیر کنیم که در دوره مدیریت شما هم سینمای دفاع مقدس و جشنواره پویاتر شد؟
می‌توانیم بگوییم در دوره ما بعد از رکود چند وقته جشنواره دفاع مقدس فرایند منظم برگزاری خود را دوباره طی می‌کند. تعداد فیلم های تولیدی دفاع مقدس بیشتر از دوره های گذشته می شود و بیش از 12 فیلم در جشنواره به صورت حرفه ای با هم رقابت می کنند. در هر صورت فعالیت موثر جشنواره چیزی نزدیک به5 سال است شروع شده و جالب اینجاست فیلمسازان جوانی که جنگ را درک نکردند و حتی فیلمسازانی که با ساخت فیلم های جنگی خداحافظی کرده بودند بر می گردند. و نهادها و مسئولان هم حاضر به سرمایه گذاری در این بخش می شوند و جشنواره در حال حاضر دوران رونق خود را پشت سر می گذراند.
- قرار است جشنواره از این پس سالانه برگزار شود. این برگزاری سالانه را در موفقیت جشنواره چگونه می‌بینید؟
بیان این خواستگاه بسیار خوب است اما به شرط انکه در فرایند سیاست گذاری و برنامه ریزی اثر بگذارد. از آنجاییکه جشنواره سینمای دفاع مقدس به مقاومت تغییر نام داد دامنه فعالیت این حوزه گسترده تر شد و فقط به دفاع مقدس ختم نمی شود. در واقع جشنواره با نام مقاومت تعریف بازتر ی پیدا کرد. اگر در فرایند سرمایه گذاری نگارش متون قوی و فیلمنامه‌های مناسب همت شود می توان به سالانه برگزار کردن جشنواره چشم دوخت. در حال حاضر شرایط ایجاب می کند که جشنواره دوسالانه برگزار شود. مگر آنکه تاکید می کنم نهادها سرمایه گذاری خوبی در بخش فیلم نامه و تولید این فیلم داشته باشند. همچنین باید بگویم که برای سالانه برگزار شدن باید فیلم‌ها در داخل شبکه های ایران و برون‌مرزی به خوبی پخش شوند. به زبان های مختلف دوبله و زیر نویس شوند و فیلم ها در دنیا نمایش داده شوند.
-شما در دوره ریاستتان از بخش بودجه فیلم فاخر برخوردار بودید .. چرا در دوره ریاست شما بودجه فیلم فاخر فقط برای دفاع مقدس به کاربرده نشد؟
لازم است اینجا توضیحی داده شود که بودجه فیلم فاخر از سال 83 آخر دوره اصلاحات به معاونت سینمایی تعلق گرفت و تا دوره ما ادامه پیدا کرد. تا اینکه در آخرین دوره ما ردیف بودجه در سازمان سینمایی ادغام شد. ما تمام تلاشمان را کردیم و دعوت کردیم از اهالی سینما که سینمای دفاع مقدس را احیا کنند. در این مرحله تابع فیلم نامه بودیم هرچقدر فیلم نامه مناسب بیاید ما محدودیت تولید نداشتیم. منتظر فیلم نامه های خوب بودیم تا تولید فیلم های مقدس را در اولویت قرار دهیم. اما وقتی فیلم نامه خوب نداشتیم نمی توانستیم بودجه را برگشت دهیم. در کنار آن برنامه ریزی کردیم برای تولید فیلم فاخر در زمینه های دیگر. فیلم هایی نظیر 33 روز، شور شیرین، ملکه ، چ ، برلین منفی هفت، شهابی از جنس نور و... فیلم های تولید شده در زمان ما بود.
- خودتان نمی خواهید در زمینه جنگی کار بسازید؟
برای ساخت سریال جنگی با نام مجموعه برادران خورشید خیز برداشتیم . این مجموعه داستانش در رابطه با فتح خرمشهر و عملیات بیت المقدس داستانی و ساختاری بسیار دراماتیک دارد که با واقعیت موجود همخوانی دارد.
- نتیجه چه شد؟
روی سنگینی بودجه به نتیجه نرسیدیم. اما خدا راشکر گویا مسئولین قرار است روی سریالهای سنگین جنگی سرمایه گذاری کنند.
-سینما چطور؟
فیلم نامه دارم اما باید شرایط مهیا شود.
- این طور می‌توانیم نتیجه بگیریم که مدیران سینمایی در این دوره با شما همکاری لازم ندارند؟
قضاوتی نمی‌کنم.
