صراط: برنامه این هفته «ثریا» با پیگیری موضوع معضلات نظام مالیاتی و با حضور علی عسگری معاون وزیر اقتصاد و رئیس سازمان مالیات کشور روی آنتن شبکه اول سیما رفت.
در ایران مالیات بر ثروت نداریم
در ابتدای این برنامه علی عسکری در خصوص آمار تولیدی اخذ مالیات بطور مستقیم و غیر مستقیم در کشور اظهار داشت: امسال علی رغم اینکه شرایط اقتصاد کشور تورمی است اما به لحاظ ظرفیت هایی که در اقتصاد ما وجود دارد در 4 ماه امسال 18 میلیار و 800 میلیون تومان بود که نسبت به پارسال 49 درصد رشد دارد و نسبت به پیش بینی 4 ماه اول سال، 95 درصد محقق شده است بنابراین درحوزه ظرفیت های مالیاتی عملکرد مناسبی را شاهد بودیم.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: 35 درصد مالیات های مستقیم و حدود 90 درصد، مالیات بر ارزش افزوده و غیر مستقیم رشد داشته است.
عسکری در پاسخ به این سوال که چه میزان از این مالیات ها بصورت توافقی بوده و چه میزان بصورت حساب کتابی بوده است، خاطر نشان کرد: ما برای پاسخ به این سوال باید به سراغ ترکیب پایه های مالیاتی برویم؛ حدود 55 درصد مالیات های ما، مالیات از اشخاص حقوقی مثل شرکت ها می‌باشد و حدود 15 درصد مالیات ها، مربوط به ارزش افزوده و کالاو خدمات است و 30 درصد دیگر، مالیات بر اشخاص حقیقی است و باقیمانده مالیات بر ثروت است که حدودا 6،7درصد است.
در این بخش از برنامه با ارائه چند اسلاید انواع مالیات ها در کشور نمایش داد شد که مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم را در بر می گرفت. مالیات مستقیم، مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی بود که مربوط به مالیات بر ثروت می‌شد که متاسفانه ما اینگونه مالیات را در نظام مالیاتی کشور نداریم.
در بخش دیگر، مالیات‌های غیر مستقیم توضیح داده شد که مالیات بر کالاهای مصرفی و خدمات را شامل می‌شد.
در بخش بعدی برنامه گزارشی نمایش داده شد با عنوان خانه های خالی که نمایانگر این بود که پول هایی که باید در صنعت و تولید باشد در ساخت مسکن است و سرمایه ها چگونه در ساخت و ساز وارد شده است و شهر را پر از خانه های خالی کرده است.
در کشور ما، مسکن برای نگه داری سرمایه است
علی عسگری در سوالی مبنی بر اینکه شما جواب نظر سنجی برنامه را چه می‌دانید، اظهار داشت: تصور بنده این است که مردم، عدالت در جامعه را انتظار دارند و پشت صحنه تمام نظراتشان عدالت نهفته است؛ امروز دنیا دنیای اطلاعات است ، هرتصمیم اقتصادی در کشور که گرفته میشود باید بر اساس اطلاعات باشد و به این ترتیب به اهداف نزدیک تر است.
رئیس سازمان مالیات با اشاره به اینکه هیچ دولتی مانع افزایش ثروت در جامعه نیست، گفت: نگرانی جامعه ثروت هایی است که از مسیر غیر متعارف است.
عسکری در رابطه با مالیات هایی که باید شامل مسئله مسکن های خالی از سکنه شود، اظهار داشت: از چند بعد باید مسئله مسکن را دید؛ مسکن در ایران همیشه بعنوان یک دارایی و کالای مطمئن بوده است و تحت تاثیر اتفاقات در اقتصاد، دارای یک رشد صعودی بوده است؛ بعد دیگر فعالیتی است که در اقتصاد توسعه میدهد چرا که توسعه بخش مسکن بعنوان یک بخش فعال از اقتصاد است اما آنچیزی که در کشور ما ایجاد نگرانی میکند این است که در کشور، مسکن ساخته میشود، هزینه میشود اما از آن به درستی استفاده نمیشود؛ اگر مسکن در اختیار نیازمندان قرار بگیرد مشکلی نیست اما برخی از این مسکن ها و خانه ها برای نگهداری سرمایه است.
در این بخش گزارشی از سخنان رئیس جمهور روحانی و وعده های ایام انتخابات برای ایجاد شفافیت اطلاعات در کشور پخش شد که از جمله وعده 90 روزه ایشان در گفت و گو با شبکه خبر در ایام انتخابات ریاست جمهوری از مواردی بود که مجری برنامه تاکید کرد در هفته آتی یعنی هفته دولت با حضور نماینده دولت مورد مطالبه قرار خواهد گرفت.
قانون مالیات بر خانه های خالی مجددا تصویب شده است
رئیس سازمان مالیات خاطر نشان کرد: نظام اطلاعاتی ما چون نتواست اطلاعات جامعی را کسب کند، نتوانست مالیات بر خانه های خالی را بگیرد اما مجددا قانون مالیات بر خانه های خالی تصویب شده است که اگر افرادی مسکن را بسازند و آن را به اقتصاد عرضه نکنند، به این مسکن مالیات تعلق می‌گیرد و تا 5 سال نرخ مالیات بر اجاره آن اضافه خواهد شد.
وی گفت: در مصاحبه های قبلی عرض کرده ام که لازمه این کار این است که پایگاه های لازم اطلاعاتی در حوزه مسکن در خدمت ما باشد که البته الان این کار در کشور ما خیلی سخت نیست چراکه هر واحد اداری و تجاری یک کد پستی دارد که هر کدپستی هم طبقه بندی است که 5 رقم دوم تعیین کننده نوع کاربری ملک است.
وی تاکید کرد: این موضوع کار را برای ما راحت کرده است و پایگاه اطلاعاتی امکان این امر را دارند که با توجه به این کد پستی ها اطلاعات هر واحد را داشته باشند.
در این بخش از برنامه مستندی در رابطه با اهمیت ندادن به مالیات بر ثروت در جامعه ما نمایش داده شد که فقر طبقاتی درجامعه کنونی حاصل از این امر را به تصویر کشید و نشان داد که ثروت و اشرافیت هزینه خودش را با مالیات نمی‌دهد.
مالیات بر عایدی سرمایه تازه در قانون آمده است
علی عسگری در خصوص چرایی اخذ نکردن مالیات بر ثروت در کشوری که شرایط و امکانات گرفتن این نوع از مالیات را دارد، تصریح کرد : همه این امور به قانون و پایه های مالیاتی بر می‌گردد. در تمام کشورهای پیشرفته به دو روش مالیات را متعادل و عادلانه از جامعه می‌گیرند.
وی در توضیح این دو روش گفت: یکی مالیات بر درآمد و مالیات بر مصرف است. مالیات بر در آمد را نظام مالیاتی هر کشور از هر منبعی که بتواند می‌گیرد و مالیات بر مصرف بدین گونه است که هر فردی به اندازه میزان مصرفش مالیات می‌پردازد بنابراین این موضوع، یک طبقه بندی عدالتی است.
طبقه بندی دیگر، مالیات بر مجموع درآمد و عایدی سرمایه یا مالیات بر ثروت است که لازم بذکر است بگویم مالیات بر ثروت در دنیا منسوخ شده است؛ اما بخش دیگر یعنی عایدی سرمایه به این معنا است که من امروز یک دارایی دارم که 100 تومان قیمت دارد 5 سال این دارایی را نگه میدارم که میشود 500 تومان و بعد از 5 سال که میخواهم این دارایی را بفروشم در تفاوت این 100 تومان تا 500 تومان یک تورم زدایی میکنند و مقداری هم حق به صاحب ملک میدهند و از باقی مانده این ثروت مالیات سنگین می‌گیرند.
وی تاکید کرد: در اصلاح قانون اخیر مالیات، مالیات بر عایدی در قانون آمده است و جزو پایه های مالیاتی محسوب شده است. البته اگر در اجرای این مالیات به معاملات دسترسی نداشته باشید نمیتوان عایدی سرمایه را گرفت و متاسفانه دراقتصاد ماهم بسیاری از معامله ها وکالتی است.
کشور ما بهشت کسانی است که میخواهند بصورت غیرقانونی پولدار شوند
در بخش بعدی برنامه محمدصادق کوشکی بعنوان میهمان تلفنی روی خط برنامه ثریا آمد.
وی در رابطه با کمک نظام مالیاتی بر عدالت گفت: کشور ما به مالیات تکیه نداشته است، به این خاطر مالیات در کارمندان خلاصه شده و محدود بود. اما بحث مالیات بحث پیوند به شفافیت اطلاعات دارد یعنی ما باید بدانیم هرکسی از کجا، به چه ترتیب و چگونه درآمد دارد و این موضوع باید کاملا روشن باشد که درچنین حالتی درآمدهای غیرقانونی به صفر میرسد.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: کشور ما بهشت کسانی است که میخواهند بصورت غیرفانونی پولدار شوند چراکه بانک های ما برای کسی که میخواهد پول هنگفت، در حسابش بگذارد نوشابه باز میکنند و اصلا به وی نمی‌گویند که این پول را از کجا آورده ای بلکه تمام مجموعه بانکی در مقابل او تعظیم میکنند.
کوشکی گفت: اگر می‌خواهیم عدالت در جامعه پیاده شود و شاهد اشرفیت های زننده و فرعون صفتانه، رانت خواری های وسیع و تخلفات نباشیم و اینکه اگر بخواهیم مالیا ت منبع جدی برای درآمد باشد، نیاز به زیر ساخت‌های اصلی داریم تا میزان درآمد همه افراد مشخص شود؛ الآن در ایران بیشترین کسانی که ثروت غیرقانونی دارند مشخص نیست از کجا این ثروت را آورده اند و حتی یک ریال هم مالیات نداده اند.
مسئولین راجع به درآمد زایی مالیات حساس اند اما راجع به بعد عدالتی آن جدیت ندارند
در ادامه برنامه عسگری در رابطه با کوتاهی‌های صورت گرفته در حوزه مالیات بر دارایی گفت: اقتصاد ما اقصادی نفتی است و تا زمانی که وزن درآمد نفت بیشتر از بخش مالیات است طبیعی است که این بخش از اقتصاد قوی تر عمل میکند. وی ادامه داد: واقع این است که نظام مالیاتی مورد توجه قرار نگرفته است؛ در شرایط فعلی هم تصمیم گیرندگان کشور، هم سیاست گذاران و هم مجریان کشور به این اهمیت پی برده اند و اقدامات گسترده ای انجام گرفته است لکن لازمه این کار این است سیاست گذاران اقتصادی این مسئله را در برنامه کشور قرار بدهند و متناسب با نقل و انتقالات در دولت ها نباید تصمیمات کلان دستخوش دگرگونی قرار بگیرد.
محسن مقصودی، مجری برنامه تاکید کرد: احساس من این است مسئولین راجع به درآمد زایی مالیات به خوبی حساس هستند اما راجع به بعد عدالتی آن جدیت ندارند و برایند کار این موضع را واضح نشان داده است.
مالیات بردرآمد در کشور آمریکا بیشتر از کشور ما است
در این بخش از برنامه زاهدی دانشجوی دکتری اقتصاد در ارائه اسلایدهایی به بررسی انواع مالیات در کشور پرداخت و گفت: پایه های مالیات عبارتند از مالیات بر دارایی، درآمد و ارزش افزوده که باید ببینیم کدام یک از اینها با توجه به هدفی که داریم برای ما مناسبتر است، البته پیش از آن باید ببینیم به دنبال چه هدفی هستیم.
وی تاکید کرد: در این مالیات ها اهدافی وجود دارند ازجمله کسب درآمد، تخصیص بهینه منابع، کارآیی، بازتوزیعی درآمد، سادگی و کم هزینه تر بودن اجرا و ایجاد شفافیت.
وی در اسلایدی مالیات بر دارایی اداره مالیات آمریکا نشان داد که نشان گر این بود که در این کشور مالیات بر دارایی حجم بیشتری دارد و در اسلایدهای بعدی چند کشور امریکا، ژاپن و کره به تصویر کشیده شدند که نمایانگر این موضوع بود که در کشورهایی که درآمد بالا دارند، مالیات بر دارایی بیشتری کسب شده است.
زاهدی در ادامه افزود: در بحث کارایی چون حجم دارایی در جامعه ثابت است تغییرات آن کمتر است .
در این بخش گزارشی از طغیان طبقه مرفه در کشور نشان داده شد و در ضمن آن بخش هایی از مستندی نمایش داده شد که در شبکه سی ان ان تهیه شده و به بررسی اشرافیت در تهران پرداخته بود.
پیامبر حتی با قیچی با اشرافیت مبارزه می کرد
در این بخش، ثریا بصورت تلفنی میزبان حجت الاسلام علی رجبی رئیس سابق حوزه علمیه مروی بود.
حجت الاسلام رجبی در رابطه با آثار فرهنگی و اجتماعی بحث اشرافیت گفت: طبیعی است که وقتی امر پروردگار درجامعه پیاده نشود وقتی به عدالت در جامعه بی توجهی بشود قطعا نقطه مقابل آن که ظلم و فساد باشد در جامعه ظهور و بروز پیدا میکند.
وی با ذکر نمونه ای تاریخی ادامه داد: لذا پیامبر برای جلوگیری از این آسیب ها وقتی دیدند مظاهر اشرافیت در جامعه رشد پیدا کرده است که آنموقع نمودش لباس بلند بود فرمودند بلندی لباس ها را قیچی کنند؛ البته چون کسی این کار را انجام نداد، در نهایت پیامبر خودشان این کار را انجام دادند و قیچی به دست گرفتند و بلندی لباس ها را کو تاه کردند چراکه قطعا این امر تاثیر فرهنگی دارد.
وی در ادامه افزود: یکی از روش های اجرایی پیامبر اکرم در حکوت داری این بود مسئولین نباید کار اقتصادی کنند.
وی با قرائت روایتی تاکید کرد: این فرد مسئولی که کار اقتصادی می کند را پیامبر ملعون قلمداد کردند؛ وقتی علامه حلی فتوای معروف چاه را صادر کردند اولین کاری که کردند چاه خانه خودشان را پر کردند که مبادا تحت تاثیر منافع شخصی قرار بگیرند.
حجت الاسلم رجبی در پایان گفت: اختلاف ذاتا در همه جا وجود دارد اما اختلافی که ما میگوییم یعنی به گونه ای نباشد که به قول امام علی(ع) عده ای از پرخوری ندانند که چه کار میکنند و خودروهایی از آلیاژ طلا بخرند و عده‌ای از نداری اعضای بدن خودشان را بفروشند ؛ همه اینها نتیجه فقر طبقاتی است.
در شفافیت اطلاعات 30 سال عقبیم
عسکری در پاسخ به سوالی مبنی براینکه نظام مالیاتی ما چقدر می‌تواند کمک کند تا دیگر فقر طبقاتی را نبینیم، پاسخ داد: در اقتصاد ما اگر پایه ها و قوانین مالیاتی تدوین شود و بر اساس مبانی قانون مالیات گرفته شود خیلی از این اتفاقات رخ نمی‌دهد.
وی با ذکر خاطره ای تاکید کرد: وزیر مالیات فنلاند به من گفت کسی اگر ماشین های گران سوار شود طبقه مالیاتی آن تغییر خواهد کرد و هزینه های عوارضی و مالیاتی این ماشین‌ها بسیار زیاد است اما در کشور ما این مبانی تعیین نشده و ماشین ها وسیله تفریحی مردم شده است. در اقتصاد با حساب و کتاب، وسیله برای کار و تولید است.
در ادامه برنامه گزارشی از فرار مالیاتی در کیش نمایش داده شد که شرکت ها در آنجا ثبت میشوند و فعالیت خودشان را در مکانی دیگر ادامه میدهند و صرفا برای فرار از مالیات به این منطقه آزاد می روند.
عسکری در بخش پایانی برنامه در رابطه با مالیات های اجرایی جدید در اصلاحیه نظام مالیاتی کشور، گفت: بهترین پایه های مالیاتی مالیات بر مصرف، درآمد عایدی سرمایه است و اگر در مالیات بردرآمد درست عمل کنیم نیاز به مالیات بر ثروت نداریم؛ آنچیزی که در اصلاح مالیات ها است شفافیت و گردش اطلاعات در کشور است که در این زمینه سی سال عقب افتاده ایم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: ما در اصلاحیه دنبال یک نظام کارآمدیم که بتوانیم به کمک ابزارها نظام مالیاتی مناسب داشته باشیم که گردش اطلاعات و شناسایی آنها بهتر بشود و البته مالیات برخانه های خالی و عایدی سرمایه در این اصلاحیه به پایه ها اضافه میشود و در نهایت یک مالیات سبز یا محیط زیست هم اضافه میشود که برای کالاها یا واحدهای مخرب محیط زیست است.
گفتنی است در نظر سنجی برنامه ثریا که با مشارکت بیش از 150 هزار نفر از مخاطبان انجام گرفت، بیش از 86 درصد مردم به ایجاد سامانه های شفافیت اطلاعات برای اخذ مالیات از ثروتمندان و کمک به محرومان رای دادند.
