این روزها جدای از عملکردشان، ادبیاتشان هم «آشنا» تر شده است. از بهار می‌گویند و زمستانی طولانی؛ بالاخره روحانی بعد از تنها یکسال از انتخابات ریاست جمهوری، لقب «مرد بهاری» را رسما از مشاورانش دریافت کرد.
اما اظهارنظر بهاری مشاور فرهنگی روحانی، اولین و آخرین اظهارنظر خاص و عملکرد حاشیه برانگیز حلقه مشاوران و دستیاران رئیس جمهور نبود.
اکنون با گذشت یکسال از آغاز بکاردولت روحانی، اکثر رسانه‌ها توجه خود را معطوف به بررسی دستاوردها و عملکرد دولت در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و سیاست خارجی می‌کنند، ولی حلقه مشاورین رئیس جمهور همچنان بدون بررسی باقی می‌ماند.
عملکرد و اظهارنظرهای جنجالی حلقه مشاورین روحانی در یکسال گذشته نشان می‌دهد که آقایان مشاور آنقدرها هم بی‌حاشیه نبوده‌اند و مشاورینی که باید به رئیس جمهور مشاوره دهند، بیشتر برایش حاشیه ساخته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.
* مشاوری که مشاور بودنش تکذیب شد!
«محمود سریع القلم» اولین بار با توهینش به تاکسیرانان چهره جنجالی خود را به نمایش گذاشت.وی در همایشی که موسسه امام موسی صدر در نقد پوپولیسم در آذرماه 92 برگزار کرده بود، حرف‌هایی زد حواشی آن تا چند روز ادامه داشت.
وی در میانه سخنرانی خود عملکرد صدا و سیما را مورد نقد قرار داده و می‌گوید: «خیلی طبیعی است که من غریزی، احساسی و پوپولیستی تربیت بشوم؛ صدا و سیما هم که چقدر به این جریان کمک می‌کند، می‌رود از یک لبو فروش می‌پرسد نظر شما درباره برنامه هسته‌ای چیست؟ این خیلی اثر می‌گذارد.»
وی تصریح می‌کند: «یا یک راننده تاکسی که از 5 صبح تا 12 شب باید در این خیابان‌ها بدود تا هزینه 3 بچه دانشجویش را درآورد، سر چهارراه از او می‌پرسند که نظر شما درباره برنامه هسته‌ای و مذاکرات ژنو چیست؟ او چه دانشی دارد که یک واکنش منطقی به این سوال بدهد.»
تحلیل ها و تفسیرهای فراوانی در درستی و یا نادرستی اظهار نظر سریع القلم در رسانه‌ها منتشر شد، موافقان او معتقد بودند که اظهارنظر وی ناظر بر انتقاد به صدا و سیما است و مخالفان، اصل قائل نبودن جایگاه فکری برای اظهارنظر کنندگان درباره توافق ژنو (آنهم در هر جایگاهی که هستند) را نمونه آشکار توهین می‌دانستند.
همین اظهارنظر کافی بود تا چندین تجمع اعتراض به مشاور رئیس جمهور در چند شهر کشور و به ویژه مقابل نهاد ریاست جمهوری برگزار شود.
تجمع کنندگان در بیانیه‌های خود صراحتا خواستار عزل «مشاور رئیس جمهور» بودند، غافل از اینکه آقای مشاور ظاهرا آنقدرها هم که گفته می‌شد، «مشاور» نیست.
تقریبا همه مطمئن بودند که سریع القلم، مشاور روحانی در حوزه سیاست خارجی است، اگرچه در سایت رسمی ریاست جمهوری حکمی بنام او نخورده باشد اماحتی رسانه‌های رسمی دولت نظیر ایرنا و ایسنا نیز بارها وی را مشاور روحانی خوانده بودند.
یک اتفاق بنظر ساده کافی بود تا همه چیز تغییر کند و آقای مشاور در متن حاشیه‌ها قرار گیرد.
سریع القلم به عنوان کارشناس، یکی از چهره‌های دعوت شده به اجلاس اقتصادی داووس سوئیس است ولی انتشار عکس وی با کراوات در این نشست، همه را غافلگیر می‌کند.
رسانه‌های داخلی به سرعت به این اقدام سریع القلم واکنش نشان می‌دهند و از آنچه «کراواتی شدن مشاور رئیس جمهور» می‌خواندند، شدیدا انتقاد می‌کنند.
کار به رسانه ملی نیز کشیده می‌شود و بخش‌های مختلف خبری به پوشش این مساله پرداختند تا اینکه پایمشاور دیگر روحانی و نماینده وی در شورای نظارت بر صدا و سیما به ماجرا باز شد.
آشنا در نامه‌ای به ضرغامی، از نشان دادن تصویر سریع القلم آنهم با عنوان مشاور رئیس جمهور انتقاد کرد و نوشت: «از آنجا که بارها به صورت شفاهی و کتبی به آن سازمان محترم تذکر داده شده است انتصابات ریاست محترم جمهوری صرفا از طریق سایت رسمی دفتر ریاست‌جمهوری اعلام می‌شود، اصرار بر خلق مشاور و سپس همراه کردن وی با هیات همراه رییس‌جمهور در داووس و در نهایت نقد پوشش ایشان را نمی‌توان اشتباهی عادی تلقی کرد.»
این اظهارنظر آشنا تنها یک معنی داشت و آن اینکه «سریع القلم مشاور رئیس جمهور نیست» و همین زمینه‌ای شد برای قهر او تا برخی رسانه‌ها نیزاز بسته شدن دفتر وی در مرکز تحقیقات استراتژیک خبر دهند.
و بالاخره آقای به ظاهر مشاور تنها چند ماه پس از آغاز به کار دولت،باایجاد دو حاشیه، رسما بدون سمت شد.
* مشاوری با حاشیه‌های انتخاباتی و «شیر و خورشیدی»
از همان روز اول ثبت نام در کنار حسن روحانی بود و خیلی‌ها او را وزیر اطلاعات دولت یازدهم می‌دانستند ولی رئیس جمهور برای او سمت دیگری را در نظر داشت.
«حجت‌الاسلام علی یونسی» دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت های مذهبی شد تا وسعت کاری‌اش کمی بیشتر از یک مشاور باشد اما همچنان جایگاه مشورتی برای رئیس جمهور داشت.
اظهارنظر های یونسی در ابتدای مسئولیت،بیشتر مربوط به اقوام و اقلیت‌ها و کم‌کاری در این زمینه بود ولی آقای دستیار در سفر دی ماه سال گذشته‌اش به سیستان و بلوچستان اظهارنظر جنجال برانگیزی درباره انتخابات مجلس آینده کرد که بازتاب گسترده‌ای داشت.
وی در پایان سفر خود و در زمان ترک این استانگفت: «ستادهای انتخاباتی دکتر روحانی در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری نه‌تنها باید منسجم باشند بلکه از هم‌اکنون برای انتخابات بعدی مجلس فعالیت خود را آغاز کنند.»
این اظهارنظریونسی در فاصله بیش از2 سال تا انتخابات ریاست جمهوری، شائبه آغاز فعالیت‌های انتخاباتی از سوی دولت را تقویت کرد و البته این آخرین اظهارنظر انتخاباتی یونسی نبود.
دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های مذهبی در سفر بهمن ماه سال گذشته خود به اصفهان نیز بار دیگر پای انتخابات آینده مجلس را به میان کشید و در جمع اصلاح طلبان ایناستان گفت: «پیروزی بعدی اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس تکمیل می‌شود تا یک مجلس شایسته دولت تدبیر و امید روی کار آمده و برای همیشه این گفتمان را پایدار کند.»
وی با بیان اینکه همه اصولگرایان و اصلاح‌طلبان باید مراقب افراطیون این دو جریان باشند، گفت: «از اصولگرایان و اصلاح‌طلبان می‌خواهیم برای یک رقابت نفس‌گیر برای مجلس آینده آماده شوند.»
این اظهارنظرهای انتخاباتی یونسی انتقادات جدی را متوجه دولت کرد و نگاه منفی برخی را نسبت به احتمال انتخاباتی شدن زودهنگام فضای کشور متوجه اطرافیان رئیس جمهور سازد.
دستیار ویژه رئیس جمهور اما در طی یکسال گذشته از عمر دولت حاشیه جدی دیگری را نیز در کارنامه خود رقم زد.
یونسی که به شیراز سفر کرده بود، در کنیسه یهودیان این شهر، اظهارات جدیدی را مطرح کرد کهمنجر به جنجالی جدید شد.
وی در بخشی از اظهارت خود به نماد شیر و خورشید اشاره کرد و گفت: «پرچم سه‌رنگ ایران سابقه بسیار قدیمی دارد. این یک نماد ملی است. عده‌ای خیال می‌کردند نماد شیر و خورشید در میان پرچم ایران یک نماد سلطنتی است اما اینگونه نیست. شیر نماد حضرت علی(ع) و خورشید نماد حضرت محمد(ص) است و تنها تاجش مربوط به شاه بود. اگر به من باشد، هلال احمر را تغییر می‌دهم و شیر و خورشید را جایگزین آن می‌کنم؛ البته برای هلال احمر هم احترام قائلم.»
همین اظهارات کافی بود تا منتقدان دولت، دستیار حاشیه‌ساز را مورد انتقاد قرار دهند.آنها با استناد به بیانات امام راحل مبنی بر لزوم جمع آوری «نشان‌های منحوس شیر و خورشید» از ادارات دولتی در ابتدای انقلاب، صحبت‌های یونسی را ایجاد هزینه برای دولت عنوان کردند.
البته در روزهای آینده اخباری منتشر شد که حاکی از انتقاد رئیس جمهور از اظهارنظر دستیارش بود. شخص یونسی نیز در گفت‌وگویی، ضمن تائید اظهارنظر رئیس جمهور درباره ماجرای نماد شیر و خورشید گفت: «آقای رئیس جمهور تذکر ندادند، بلکه نظر خود را گفتند. آقای رئیس جمهور نظرشان این بود که نماد هلال احمر برای وحدت مسلمین نماد بهتری از شیر خورشید است.»
وی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه آیا سکوت شما پس از آن اظهارات به دلیل صحبت‌های رئیس جمهور بود، گفت: «خیر. احساس کردم در حال حاضر فضا، فضای مناسبی نیست.»
با اینکه یونسی ربط سکوت چند هفته اخیرش را با اظهارات تذکرگونه روحانی رد کرد، ولی دستیار رئیس جمهور به شکل ویژه ای پس از جنجال‌های اخیر کم حرف شده است.
* مردی با ادبیات بهاری!
از زمان تبلیغات انتخاباتی بود که در کنار روحانی می‌ایستاد، سوالات را تنظیمو گاهی به روحانی در پاسخ دادن به سوالات در نشست‌های خبری پیش از انتخابات نیز کمک می‌کرد و حتی روحانی را تا پشت در استودیو مناظره‌های تلویزیونی همراهی کرد.
شاید حاشیه های «حسام‌الدین آشنا» از همان دوران پس از انتخابات ریاست جمهوری شروع شد و زمزمه مسئولیت گرفتنش در دولت با عنوان‌های مختلف همراه بود، از معاونت سیاسی نهاد ریاست جمهوری گرفته تا ریاست مرکز بررسی‌های استراتژیک و مشاورت فرهنگی؛ البته خودش در روزهای اولیه دولت، گرفتن هیچ کدام از این سمت‌ها را تائید نمی‌کرد ولی در آخر همه سمت‌ها را یکجا گرفت.
اما حاشیه‌ها از زمان حضور آشنا به عنوان نماینده دولت در شورای نظارت بر صدا و سیما آغاز شد؛ البته او پیش از رفتن به این شورا نیز نشان داده بود که به عملکرد صدا و سیما شدیدا نقد دارد.
وی در برنامه گفتوگوی ویژه خبری در مهرماه سال گذشته، با اشاره به پوشش خبری رسانه ملی از ماجرای گفتوگوی تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا گفت: «کار صدا و سیما بسیار زشت بود و باید در این زمینه عذرخواهی کند، چون سخنان خانم سوزان رایس [مشاور امنیت ملی اوباما و نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل] را زودتر از صحبت‌های آقای روحانی پخش کرد.»
آشنا از همان ابتدای عضویت در شورای نظارت بر صدا و سیما، انتقاداتش از عملکرداین سازمانرا جدی‌تر کرد. صفحه فیس بوک منتسب به وی هر چند روز یکبار با انتقاد ازرسانه ملی آپ می‌ش تا نشان دهد قصد ندارد یک عضو ساده در شورای نظارت باقی بماند.
اما نقطه اوج تنش میان صدا و سیما و دولت که ردپای2 مشاور رئیس جمهور در آن به چشم می‌خورد، زمانی بروز پیدا کرد که گفتگوی زنده تلویزیونی روحانی در تاریخ 16 بهمن ماه سال گذشته باتاخیر بی‌سابقه‌ایآغاز شد.
دولتی‌ها با میدان داری2 تن از مشاورین رئیس جمهور تاکید دارند که خانم پوریامین نیز به عنوان مجری در گفتوگو حضور داشته باشد ولی مسئولان صدا و سیما معتقدند که رئیس سازمان باید اجازه این حضور را صادر کند نه دولت.
این جنجال، تاخیر بیش از یک ساعته در گفت و گو ایجاد می‌کند ولی در نهایت حرف دولت به کرسی می‌نشیند و پوریامین بهبرنامه اضافه می‌شود.
اما ضرغامی همان شب دست به قلم شده و با نوشتن نامه‌ای به شورای نظارت بر صدا و سیما، درباره شیوه انتخاب مجری در گفت‌و گو‌های روسای قوا تقاضای تعیین تکلیف می‌کند.
برخی اعمال نظر آشنا و دیگر مشاور رئیس جمهور را در پیش آمدن این حاشیه بی‌تاثیر نمی‌دانند.
حسام الدین آشنا پس از این واقعه در مراسم رونمایی از یک کتاب در فرهنگسرای ارسباران انتقادات تندی را از رسانه ملی مطرح کرد و گفت: «از نگاه مدیریت سازمان صداوسیما، این سازمان حق نظارت برهمه جهان، همه جامعه و همه قوای رسمی کشور را دارد، اما هیچ کس حق ندارد بر عملکرد این سازمان نظارت کند و شورای نظارت بر صداوسیما نیزجنبه تشریفاتی دارد.»
وی با اشاره به موضوع تاخیر در گفتوگوی رئیس جمهور گفت: «این اقدام توسط شخص رییس سازمان صداوسیما و با مدیریت مستقیم وی انجام شده است و بعد از آن، رییس سازمان صداوسیما موضوع را به شورای نظارت بر این سازمان ارجاع داده تا از ایشان دفاع شود. گویی این شورای نظارت برصداوسیما نیست، بلکه شورایی برای دفاع از صداوسیما مقابل قوای دیگر است!»
آشنا ادامه داد: «از نگاه رییس سازمان صداوسیما، شواری نظارت براین سازمان جلسه‌ای تشریفاتی است که هر دو هفته یکبار برای گپ زدن و گعدهگرفتن تشکیل می‌شود. انگار این شورای نظارت بر سازمان صداوسیما نیست، شورای نظارت صداوسیما بر رئیس جمهور است!»
همین اظهارات تند آشنا نیز دوباره برای وی حاشیه‌ساز شد و برخی اعضای شورا نسبت به اظهارات آقای مشاور واکنش نشان داده و آنرا نوعی توهین به جایگاه اینشورا قلمداد کردند.
مشاور رئیس جمهور در آخرین مصاحبه اش به گونه‌ای سخن گفته که ادبیات آشنایی را یادآوری می‌کند.
وی در گفتوگو با یک سایت خبری درباره دولت روحانی و ویژگی‌های آن می‌گوید: « از نظرما [روحانی] یک بهاری بود که پشت زمستان مانده بود. زمستان هم یک مقدار زیادی طولانی شده بود؛ جرات می‌کنم بگویم زمستان 20 سال طول کشید.»
این «ادبیات بهاری» آشنابرای برخی یادآور چهره‌های جنجالی در اطراف دولت گذشتهاست، چهره‌هایی که به تنهایی از ظرفیت به حاشیه کشاندن یک دولت برخوردارند.
* مشاور ویژه‌ای برای حمله به دولت قبل
همین چند شغله بودنش در ابتدای دولت، هم برای خودش و هم برای روحانی حاشیه‌ساز بود. در اختیار گرفتن سرپرستی چندین سازمان و معاونت مهم باعث شدبرخی رسانه‌ها به وی لقب «ابوالمشاغل» بدهند.
اما اوج جنجال آفرینی آقای مشاور چند روز پس از آغاز به کار رسمی دولت یازدهم آغاز شد. مجادله وی با حمید بقایی معاون اجرایی رئیس‌جمهور سابق و دبیر سابق شورای هماهنگی مناطق آزاد بر سر برخی شبهات در عملکرد این شورا، ترکان و بقایی را تا مدت‌ها تیتر یک رسانه‌ها کرد.
ترکان مدعی بود که اموال بسیاری از مناطق آزاد در دولت قبل به یک موسسه خاص واگذار شده و اکنون نیز این موسسه که مربوط به برخی دولتمردان سابق است، اموال را پس نمی‌دهند.
حمید بقایی نیز در جبهه مقابل، موارد ادعایی از سوی ترکان را جوسازی رسانه‌ای می‌خواند و این موضوع تا مدت‌ها و به صورتی زننده در رسانه‌ها انعکاس داشت.
ترکان تلاش می‌کرد در ابتدای حضورش در مناطق آزاد و در گفتوگو با رسانه‌ها، هر روز یکی از ابعاد تخلف در مناطق آزاد راپرده‌برداریو در هر مصاحبه نیز حجم وسیعی از تخلفات راافشا کند.
منتقدان معتقد بودند که شیوه افشاگری ترکان به نوعی حاشیه‌سازی برای دولت است زیرا اگر این موارد واقعیت هم داشته باشد، باید از طریق قوه قضائیه پیگیری شود نه رسانه‌ها.
البته امروز و با گذشت بیش از یکسال از حضور ترکان در مناطق آزاد، دیگرخبری از رسیدگی قضایی و پیگیری ویژه دولت برای احیای چیزی که از سوی ترکان «اموال غارت شده» خوانده می‌شد، صورت نگرفته یا حداقل رسانه‌ای نشده است.
* مشاور رسانه اما «غیر رسانه‌ای»
از میانه راه به غافله انتخاباتی روحانی اضافه شد؛ خیلی‌ها چهره او را برای اولین بار در زمان ثبت نام آیت الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری دیدند ولی صادق در میان اصحاب رسانه معروف بود.
معاونت خبری خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران و حضور چندین ساله در این سازمان، همراهی روحانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی از وی چهره‌ای رسانه ساخته بود.
صادق در روزهای ابتدایی دولت، شدیدا تلاش می‌کرد با رسانه‌های مختلف، از همسو گرفته تا غیرهمسو تعامل کند، نمود این مساله نیز حضور وی در خبرگزاری‌های مختلف کشور با رویکردهای گوناگون بود.
شاید یکی از جدی‌ترین موضوعاتی که مشاور رسانه‌ای رئیس جمهور در یکسال اخیر با آن درگیر شده مساله گفتوگوی ویژه خبری رئیس جمهور و تاخیر پیش آمده در خلال آن بود.
تماس‌های مکرر نمایندگان رسانه‌های مختلف با صادق در دقایق ابتدایی شروع تاخیر، با یک پاسخ مشخص همراه بود «دلیل تاخیر را ازآقای ضرغامی بپرسید.»
بدون شک بررسی عملکرد مشاورین رئیس جمهور در حوزه‌های تخصصی، نقاط ضعف و قدرت آنها را آشکارتر می‌کند اما یکی از ویژگی‌های مهم مشاورین و دستیاران دولت، دور کردن این مجموعه و رئیس آن از حاشیه‌هاست نه حاشیه‌سازی.
مطمئنا عملکرد برخی چهره‌های جنجالی در دولت سابق بود کهباعث شد دولت از مسیر اصلی اش یعنی خدمت رسانی به مردم دور شود ولی به نظر کارشناسان، با ادامه شیوه یکسال گذشتهبرخی از مشاورین رئیس جمهور، بازهم باید منتظر چهره‌هایی شبیه «آقای خاص» در دولت گذشته باشیم.
