صراط: مذاکرات سرنوشت سازی تا روز یکشنبه بیست و هشتم تیر ماه پیش روی گروه 1+5 و جمهوری اسلامی است. بیست و نهم تیرماه پایان توافق شش ماهه ژنو 3 است.
به گفته عباس عراقچی حدود 70 درصد از متن توافق نهایی، نگارش شده، اما اختلافاتی مهم باقی مانده است.
وزرای خارجه سه کشور اروپایی به مذاکرات ملحق شدند و پس از مذاکره با محمدجواد ظریف و اشتون به کشورشان بازگشتند.
جان کری هم آمد و بیشتر از سه وزیر اروپایی در وین ماند و مذاکره کرد. این وزرا به گره های موجود در توافق نامه اشاره کردند، اما امیدوار به حل مسائل باقی مانده هستند.
جان کری با اشاره به اختلافات موجود، مذاکره خود با ظریف را فوق العاده ارزیابی کرد. حسین فریدون، برادر دکتر روحانی به تیم ایرانی ملحق شد و دکتر ظریف در صفحه توییتر خود نوشت، یکشنبه آینده را می توانیم تاریخ ساز کنیم. تاکتیک تیم ایرانی و گروه مقابل در طول یک سال گذشته، روشی محافظه کارانه در فاش کردن ریز مذاکرات است، اما آنچه از اظهارات آنها مشخص است، میزان و چگونگی غنی سازی در ایران، کیفیت بازرسی از فعالیت های هسته ای ایران و نحوه برداشتن تحریم ها، گره های اصلی مذاکرات را تشکیل می دهند.
طرفین اصلی اختلاف، جمهوری اسلامی و ایالات متحده آمریکاست. اراده و انگیز کافی برای رسیدن به توافق نیز میان طرفین وجود دارد اما پرسش اساسی این است که با وجود فضایی که ترسیم شد، چرا رسیدن به توافق هسته ای میان ایران و آمریکاسخت است؟
ضرورت مبنایی برای رسیدن به یک توافق جامع در اختلافات تاریخی، مشخص کردن و تعریف هدفی بلندمدت برای طرفین اختلاف است؛ حل اختلافاتی که انباشته تاریخی نیز دارند، نیازمند ترسیم چشم اندازی مشخص است که دو طرف با دلخوش کردن خود به آن چشم انداز، برای رفع موانع پیش رو تلاش کنند. به عنوان نمونه آمریکاو چین در دهه 70 میلادی آینده ای برای خود ترسیم کردند.
نیکسون، رییس جمهوری وقت آمریکا پذیرفت که باید چین کمونیست را به عنوان یک قدرت جهانی و اتمی بپذیرد و به جای تقابل و تعارض، با آن رقابت کند.
چینی ها نیز تصمیم گرفتند با حفظ پرستیژ، به جای تعارض با نظام سرمایه داری، با این نظام کار کنند و با تولید ثروت مادی، وارد رقابت اقتصادی با آمریکاشوند. این چشم انداز در حل مسائل دیپلماتیک و پیشبرد مذاکرات بسیار اساسی و مهم بود.
در مذاکرات هسته ای ایران و شش قدرت جهانی (بخوانید ایران و آمریکا) طرفین اما چشم انداز بلند مدتی برای تعامل مثبت با یکدیگر تعریف نکرده اند.
حاکمیت آمریکا طبق راهبرد سنتی خود به دنبال استیلای جهانی و تثبیت روش یکجانبه خود با چهره های گوناگون است و جمهوری اسلامی نیز بر اساس مبانی راهبردی انقلاب اسلامی، نه به دنبال استیلا است و نه می خواهد زیر بار استیلا برود. (لا تظلِمون و لا تظلّمون).
حاکمیت آمریکابه خوبی می داند جمهوری اسلامی صاحب یک ایده فرارونده جهانی، ذیل اندیشه های انقلاب اسلامی است که بدیلی پرجاذبه برای سبک زندگی لیبرال دموکراسی، حداقل در دنیای اسلام است؛ جمهوری اسلامی نیز می داند تا زمانی که بر مبانی راهبردی خود پای می فشرد و برای آن سیاست ورزی می کند، با مانع بزرگی به نام ایالات متحده آمریکا مواجه است.
حاکمیت آمریکا، ایران را معضلی بلندمدت برای خود می داند و جمهوری اسلامی نیز بخشی از هویت خود را در تعارض ایدئولوژیک با ارزش های لیبرال دموکراسی تعریف کرده است.
در یک کلام رقابت و تقابل (اگر نگوییم تعارض) بین دو ایده و تفکر است که حاملان آن سخت به آن مؤمن بوده و برای آن هزینه می کنند. ایده خدامحوری و ایده دنیامحوری، مسئله اصلی ایران و آمریکاست که مانع از ترسیم یک آینده مشخص، مانند مدلآمریکاو چین در دهه 1970 می شود.
حالا دو طرف با علم به این رقابت ایدئولوژیک تصمیم گرفتند برخی از اختلافات موضوعی خود را مانند مسئله هسته ای حل و فصل کنند.
طبیعی است که شیوه حل موضوع اهمیت می یابد. هیچ یک نمی خواهند بردی کمتر از دیگری داشته باشند و قضاوت تاریخ برای تصمیم گیران آمریکاو جمهوری اسلامی از همه چیز مهم تر است.
هیچ یک از طرفین نمی خواهند در موضوعات و اختلافات آینده، مورد سرزنش ناظران داخلی و خارجی قرار گیرند.
با این همه واقعیات صحنه ثابت می کند که روز یکشنبه چه توافق جامع حاصل بشود (که محتمل است) و چه مدتی تاخیر افتد، تاریخ روابط بین الملل از راهبرد دیپلماتیک و استراتژیک جمهوری اسلامی به عنوان یک الگوی جدید در روابط بین الملل یاد خواهد کرد.
در حالی که بودجه نظامی و توانایی مادی آمریکابا آنچه ایران در کیسه دارد اصلا قابل مقایسه نیست، ایران توانسته به مدت 10 سال، شش قدرت جهانی و در رأس آنها حاکمیت آمریکارا پشت میز مذاکره نگه دارد؛ با همه تحریکات بازیگران پیرامونی و در رأس آنها رژیم نژادپرست صهیونیستی، مانع حمله نظامی آمریکابه خود شود و از همه مهم تر اینکه منطق جمهوری اسلامی ایران قدرت های جهانی را مجبور کرد؛ به داشتن حق داشتن فناوری هسته ای ایران اقرار کنند.
گویی تاریخ تکرار می شود. در حمله نظامی رژیم صدام به ایران که با حمایت مستقیم و غیرمستقیم شوروی و آمریکا صورت گرفت، خواست و اراده ایران مبنی بر معرفی، اخراج و تنبیه متجاوز، با همه مقاومت ها در نهایت حاصل شد.
در پرونده هسته ای نیز منطق ایران مبنی بر حقوق مشروع صلح آمیز هسته ای ایران، با همه مقاومت ها در نهایت مورد اقرار قدرت های متخاصم قرار گرفت.
به گفته عباس عراقچی حدود 70 درصد از متن توافق نهایی، نگارش شده، اما اختلافاتی مهم باقی مانده است.
وزرای خارجه سه کشور اروپایی به مذاکرات ملحق شدند و پس از مذاکره با محمدجواد ظریف و اشتون به کشورشان بازگشتند.
جان کری هم آمد و بیشتر از سه وزیر اروپایی در وین ماند و مذاکره کرد. این وزرا به گره های موجود در توافق نامه اشاره کردند، اما امیدوار به حل مسائل باقی مانده هستند.
جان کری با اشاره به اختلافات موجود، مذاکره خود با ظریف را فوق العاده ارزیابی کرد. حسین فریدون، برادر دکتر روحانی به تیم ایرانی ملحق شد و دکتر ظریف در صفحه توییتر خود نوشت، یکشنبه آینده را می توانیم تاریخ ساز کنیم. تاکتیک تیم ایرانی و گروه مقابل در طول یک سال گذشته، روشی محافظه کارانه در فاش کردن ریز مذاکرات است، اما آنچه از اظهارات آنها مشخص است، میزان و چگونگی غنی سازی در ایران، کیفیت بازرسی از فعالیت های هسته ای ایران و نحوه برداشتن تحریم ها، گره های اصلی مذاکرات را تشکیل می دهند.
طرفین اصلی اختلاف، جمهوری اسلامی و ایالات متحده آمریکاست. اراده و انگیز کافی برای رسیدن به توافق نیز میان طرفین وجود دارد اما پرسش اساسی این است که با وجود فضایی که ترسیم شد، چرا رسیدن به توافق هسته ای میان ایران و آمریکاسخت است؟
ضرورت مبنایی برای رسیدن به یک توافق جامع در اختلافات تاریخی، مشخص کردن و تعریف هدفی بلندمدت برای طرفین اختلاف است؛ حل اختلافاتی که انباشته تاریخی نیز دارند، نیازمند ترسیم چشم اندازی مشخص است که دو طرف با دلخوش کردن خود به آن چشم انداز، برای رفع موانع پیش رو تلاش کنند. به عنوان نمونه آمریکاو چین در دهه 70 میلادی آینده ای برای خود ترسیم کردند.
نیکسون، رییس جمهوری وقت آمریکا پذیرفت که باید چین کمونیست را به عنوان یک قدرت جهانی و اتمی بپذیرد و به جای تقابل و تعارض، با آن رقابت کند.
چینی ها نیز تصمیم گرفتند با حفظ پرستیژ، به جای تعارض با نظام سرمایه داری، با این نظام کار کنند و با تولید ثروت مادی، وارد رقابت اقتصادی با آمریکاشوند. این چشم انداز در حل مسائل دیپلماتیک و پیشبرد مذاکرات بسیار اساسی و مهم بود.
در مذاکرات هسته ای ایران و شش قدرت جهانی (بخوانید ایران و آمریکا) طرفین اما چشم انداز بلند مدتی برای تعامل مثبت با یکدیگر تعریف نکرده اند.
حاکمیت آمریکا طبق راهبرد سنتی خود به دنبال استیلای جهانی و تثبیت روش یکجانبه خود با چهره های گوناگون است و جمهوری اسلامی نیز بر اساس مبانی راهبردی انقلاب اسلامی، نه به دنبال استیلا است و نه می خواهد زیر بار استیلا برود. (لا تظلِمون و لا تظلّمون).
حاکمیت آمریکابه خوبی می داند جمهوری اسلامی صاحب یک ایده فرارونده جهانی، ذیل اندیشه های انقلاب اسلامی است که بدیلی پرجاذبه برای سبک زندگی لیبرال دموکراسی، حداقل در دنیای اسلام است؛ جمهوری اسلامی نیز می داند تا زمانی که بر مبانی راهبردی خود پای می فشرد و برای آن سیاست ورزی می کند، با مانع بزرگی به نام ایالات متحده آمریکا مواجه است.
حاکمیت آمریکا، ایران را معضلی بلندمدت برای خود می داند و جمهوری اسلامی نیز بخشی از هویت خود را در تعارض ایدئولوژیک با ارزش های لیبرال دموکراسی تعریف کرده است.
در یک کلام رقابت و تقابل (اگر نگوییم تعارض) بین دو ایده و تفکر است که حاملان آن سخت به آن مؤمن بوده و برای آن هزینه می کنند. ایده خدامحوری و ایده دنیامحوری، مسئله اصلی ایران و آمریکاست که مانع از ترسیم یک آینده مشخص، مانند مدلآمریکاو چین در دهه 1970 می شود.
حالا دو طرف با علم به این رقابت ایدئولوژیک تصمیم گرفتند برخی از اختلافات موضوعی خود را مانند مسئله هسته ای حل و فصل کنند.
طبیعی است که شیوه حل موضوع اهمیت می یابد. هیچ یک نمی خواهند بردی کمتر از دیگری داشته باشند و قضاوت تاریخ برای تصمیم گیران آمریکاو جمهوری اسلامی از همه چیز مهم تر است.
هیچ یک از طرفین نمی خواهند در موضوعات و اختلافات آینده، مورد سرزنش ناظران داخلی و خارجی قرار گیرند.
با این همه واقعیات صحنه ثابت می کند که روز یکشنبه چه توافق جامع حاصل بشود (که محتمل است) و چه مدتی تاخیر افتد، تاریخ روابط بین الملل از راهبرد دیپلماتیک و استراتژیک جمهوری اسلامی به عنوان یک الگوی جدید در روابط بین الملل یاد خواهد کرد.
در حالی که بودجه نظامی و توانایی مادی آمریکابا آنچه ایران در کیسه دارد اصلا قابل مقایسه نیست، ایران توانسته به مدت 10 سال، شش قدرت جهانی و در رأس آنها حاکمیت آمریکارا پشت میز مذاکره نگه دارد؛ با همه تحریکات بازیگران پیرامونی و در رأس آنها رژیم نژادپرست صهیونیستی، مانع حمله نظامی آمریکابه خود شود و از همه مهم تر اینکه منطق جمهوری اسلامی ایران قدرت های جهانی را مجبور کرد؛ به داشتن حق داشتن فناوری هسته ای ایران اقرار کنند.
گویی تاریخ تکرار می شود. در حمله نظامی رژیم صدام به ایران که با حمایت مستقیم و غیرمستقیم شوروی و آمریکا صورت گرفت، خواست و اراده ایران مبنی بر معرفی، اخراج و تنبیه متجاوز، با همه مقاومت ها در نهایت حاصل شد.
در پرونده هسته ای نیز منطق ایران مبنی بر حقوق مشروع صلح آمیز هسته ای ایران، با همه مقاومت ها در نهایت مورد اقرار قدرت های متخاصم قرار گرفت.
