صراط: آرمان زرین کوب تهیه کننده این سریال روایتی خواندنی از چگونگی انتخاب محمدی برای این نقش و نیز حاشیه های مجموعه «ستایش» بیان کرده است.
* ابتدا ایرج قادری قرار بود «ستایش» را بسازد که بیماری اش اجازه نداد.چند وقت مشغول پیش تولید بود؟
آقای قادری تقریبا هشت ماهی پیش تولید كردند.«ستایش» بخشی از موفقیتش را مرهون ایشان است چون انتخاب بازیگر نقش حشمت فردوس (داریوش ارجمند) توسط او انجام شد. مهدی سلوکی هم انتخاب مرحوم قادری بود ، رامسین كبریتی راخودم معرفی كردم که ایشان تائید كردند.
* بازیگر نقش ستایش راهم انتخاب كرده بود؟
بله ، خانم شیلاد خداداد.آقای قادری معتقد بودند كسی كه نقش ستایش رابازی می كند باید نقش میان سالی او را هم خودش بازی كند.
* با این حساب در طرح اولیه ستایش گذشت زمان را دیده بودید؟
بله طرح ما كامل بود. از اول این گذشت زمان در طرح بود. خانم خداداد برای نقش ستایش اعلام آمادگی كردند و تست گریم روی چهره ایشان هم برای دختر 20 ساله هم زن 40 ساله جواب داد. ایشان حتی قرارداد هم امضا كردند اما موقعی كه آقای قادری انصراف دادند خانم خداداد هم به دلیل مشكلات شخصی عذرخواهی كردند . همزمان هم ما دنبال كارگردان جایگزین بودیم.
* بر چه اساسی به اصغر هاشمی رسیدید؟
ما چند كارگردان به عنوان جایگزین آقای قادری مد نظر داشتیم. من تلاش كردم بین گزینه های موجود كارگردانی را انتخاب كنم كه هر دو نسل قصه ما را خوب بشناسد. آقای هاشمی بر این اساس انتخاب شد. وقتی كه ایشان برای ادامه پیش تولید آمدند تقریبا 13 قسمت متن را داشتیم و با توجه به شناختی كه از آقای مطلبی داشتند تعامل خوبی بین آن ها شكل گرفت.
* در این مقطع بود كه میترا حجار برای نقش ستایش انتخاب شد؟
بله . بعد از رفتن خانم خداداد با خانم حجار به توافق رسیدیم و تصویربرداری با حضور ایشان در نهایت شروع شد. ضمن این که مهدی پاكدل و سیما تیرانداز هم انتخاب آقای هاشمی بود.
* و دلیل جدایی اصغر هاشمی چه بود؟
درخواست تعطیلی کار به مدت سه ماه و نگارش الباقی مجموعه تا پایان، که این عملاً برای بنده امکان پذیر نبود و ایشان از پروژه جدا شدند البته آقای هاشمی 220 دقیقه از سریال را که در منزل حشمت فردوس در فصل اول می گذشت را کارگردانی کردند پس از این به فکر جایگزین کردن کارگردان بودم و در نهایت بین گزینه های موجود با آقای سلطانی به توافق رسیدیم. چیزی حدود 20 روز طول کشید تا کار دوباره به جریان بیافتد.
* آن موقع شایع شد که شما از میترا حجار به خاطر جدایی از سریال شکایت کرده اید. صحت دارد؟
شکایت که نبود بلکه عدم حضور ایشان لطمه مالی بسیار زیادی به پروژه تحمیل می نمود لذا با توجه به قرارداد فی ما بین به مرجع رسیدگی در تلویزیون مراجعه کردیم و حل و شد.خانم حجار 10 جلسه جلوی دوربین رفتند که بعد از جدایی آقای هاشمی به بنده گفتند ترجیح می دهم نباشم . البته دلایل شان حرفه ای نبود. ایشان كه رفتند با همه دوستان بسیج شدیم كه كار متوقف نشود برای همین بعضی روزها حتی به دلیل نبود نقش ستایش مجبور به تعطیل کردن کار می شدیم. خانم محمدی از طرف یكی از دوستان به دفتر ما معرفی شدند.من معتقد بودم ایشان برای این نقش مناسب است و بعد هم آقای سلطانی و آقای مطلبی به این نتیجه رسیدند كه نرگس محمدی توانایی ایفای این نقش را دارند.
* نرگس محمدی تا پیش از ستایش بازیگر ناشناخته ای بود.خوش شانس بوده که از بین این همه گزینه در نهایت او انتخاب شد.
بله خانم محمدی خوش شانس بودند. بازیگران زیادی در آن مقطع برای نقش ستایش تست دادند و تا مرحله انتخاب هم رسیدند اما خانم محمدی که آمدند تقریباً همه گزینه ها از بین رفت.
* گزینه های دیگر را نام می برید؟
ترجیح می دهم اسمی نبرم چون دوستان لطف كردند آمدند و در نهایت نشد.
* انگیزه ای قوی داشته اید كه «ستایش» را با این همه افت و خیز ادامه دادید.
ما كارمان این است و اگر قرار باشد با هر اتفاق منصرف شویم کاری به سرانجام نمی رسد .اتفاقا در شرایط بحرانی است كه باید خودمان را نشان دهیم. من احساس كردم بعد از «مرگ تدریجی یك رویا» كارم سخت تر شده. آن سریال هم خیلی پربیننده بود و انتظارات بالا رفت. آن هم البته برای خودش قصه ای دارد که کم از ماجراهای «ستایش» نیست!ایده ستایش خیلی وقت در ذهن من بود و همیشه دوست داشتم این ایده یك روزی به سریال تبدیل شود. وقتی می دیدم مرحوم قادری با وجود بیماری هفت صبح می آمدند و هفت شب بر می گشتند همین به خود ما هم انگیزه می داد كه کار را رها نكنیم. خدا را شکر سریال پربیننده شد تا جایی که خیلی ها اسم فرزندشان را ستایش گذاشتند و حتی تکیه کلام حشمت فردوس وارد ادبیات گفتاری مردم شده.
* «ستایش» در هر دو فصل بیننده داشته. زیاد هم داشته اما به همان نسبت مخالفانی جدی دارد. عقیده شان این است كه سریال تخیلی است؛ فیلم هندی است؛ زیادی تلخ است...
عقیده من این است که هیچ کدام از اینهایی که می گویند نیست، سریال یک ملودرام اجتماعی است که به درستی مشکلات و معضلات هر دو نسل را به تصویر کشیده است و به سلیقه مخاطب ایرانی بسیار نزدیک است، این نشان می دهد که ستایش مورد توجه مخاطب قرار گرفته است . البته شروع طرح ما به این شدت اشک انگیز نبود، بعد از نوشته شدن حدود پنج قسمت از مجموعه متوجه شدم نویسنده محترم بسیار خوب سلیقه مخاطب را می شناسد، و از همان موقع مطمئن شدم هدفی را که دنبال می کنیم درست است و با مجموعه ای پر مخاطب روبرو خواهیم شد.
* مخالفان می گویند دوره این قصه ها سرآمده.
به نظر من این طور نیست. اگر «ستایش» قصه ای است كه دوره اش سر آمده پس چطور 64 درصد بیننده دارد. چرا ثبت احوال اعلام می كند اسم ستایش در مقطعی بیشترین طرفدار را داشت الان هم دوم است . ما یادمان نرود «ستایش» هفتگی پخش می شود آن هم در دوره ای كه شبكه های ماهواره ای هر روز گسترش پیدا می كنند.
* چه اصرای است كه این همه فلش بك داشته باشید؟
اولا فلش بک ها زیاد نیست در ثانی بیست سال از قصه گذشته و بعضی وقت ها فلش بك ها اتفاقات را برای مخاطب یادآوری می كند و او را بیشتر در حال و هوای روند قصه و اتمسفر داستان قرار می دهد.
* سوای استقبال مخاطب که فاکتور مهمی برای موفقیت یک اثر محسوب می شود، خودتان به ایده آلی که ابتدا در ذهن داشتید رسیده اید؟
تا حدود زیادی. من خوشحال می شوم وقتی خیلی ها می گویند در «ستایش» مفاهیمی است كه در رفتار بچه های ما تاثیر گذاشته. مثلا می گویند در این سریال به بحث تحكیم خانواده درست اشاره شده كه اتفاقا در سیاست برنامه سازی سیما این هست: جانمایی مفاهیم دینی و موضوعات ارزشی همچون خانواده. یا می گویند شما در سریال یك كرد نشان دادید كه چه قدر درستكار و سمپات بود و وجهه كردها را خوب نشان دادید: تقویت وحدت ملی و توجه به قومیت های كشور. یا می گویند خانواده نادری در مقابل خانواده حشمت فردوس چه قدر بهتر زندگی می كند این دقیقا همان فرهنگ سازی و ترویج ساده زیستی است. موارد زیادی درباره تاثیر چادر شنیده ام و بارها گفته اند بچه های ما تحت تاثیر کاراکترهای سریال احترام شان به پدر و مادر دو چندان شده :تكریم والدین و متدینین و شعار چادر حجاب برتر. خیلی ها می گویند سریال تان حرف بد و فحش ندارد. این یعنی استفاده نكردن از دیالوگ های نامربوط، بد دهنی ، فحاشی كاراكترها....
* نرگس محمدی گزینه اول نقش ستایش در فصل دوم نبود. چه شد كه دوباره خودش انتخاب شد؟
وقتی آقای مطلبی ایده ادامه سریال را مطرح كردند با بازیگران صحبت كردیم. من فیلمنامه فصل دو را می خواندم که در قسمت پنجم به این نتیجه رسیدم كه خانم محمدی دیگر نمی توانند ستایش باشند. استدلالم هم این بود که فضای قصه و رابطه ی شخصیتها از جمله داشتن داماد و پسر بزرگ و.... بود. فكر می كردم در اجرای این نقش ایشان به مشکل خواهند خورد.
* نظر كارگردان چه بود؟
ایشان هم استدلال من را قبول داشتند.آقای سلطانی پنجاه درصد موافق خانم محمدی بودند اما در جلسه سه جانبه (كارگردان،نویسنده،تهیه كننده) به این نتیجه رسیدیم كه بازیگری دیگر جایگزین شود. منتهی نگرانی داشتیم كه تماشاچی با ستایش جدید چطور می خواهد برخورد كند.استدلال من این بود كه فضای اطراف ستایش بعداز گذشت بیست سال عوض می شود و قاعدتا رفتار و حالات كاراكتر هم تغییر می كند. اگر همه چیز درست باشد بیننده خود به خود بعد از چند قسمت او را می پذیرد و با شخصیت همذات پنداری می كند.
* این جا بود كه لعیا زنگنه انتخاب شد؟
بله ما از خانم زنگنه برای بازی در نقش میانسالی ستایش دعوت كردیم . قرارداد ایشان بسته شد و رفتند جلوی دوربین. 11 جلسه هم در خدمت ایشان بودیم. در نهایت تصویربرداری به دلیل شرایط زمانی در شمال کشور که مصادف با عید نوروز بود متوقف شد. هر چه جلوتر می رفتیم آقای سلطانی علاقمند بودند كه خانم محمدی ستایش باشد. با ایشان صحبت کردیم اما به لحاظ قرارداد به توافق نرسیدیم. از آن طرف خانم زنگنه بشدت به این نقش علاقمند بود و بنده و تلویزیون معتقد بودیم بهترین انتخاب برای نقش میانسالی ستایش است. با این حال وقتی راش ها را دیدیم آقای سلطانی اعتقاد داشتند این ستایش ستایشی نیست كه فصل اول داشتیم و چیز دیگری شده.برای همین یك بار دیگر با خانم محمدی صحبت كردیم ولی باز هم از لحاظ مالی به توافق نرسیدیم . تا این که در لحظه آخر خانم محمدی به گروه پیوست. یعنی درست یك روز قبل از رفتن به شمال.
* اسم مریلا زارعی هم در برهه ای برای نقش ستایش به گوش خورد.
خانم زارعی از بازیگران بسیار توانای سینما و تلویزیون هستند قطعاً حضور ایشان برای نقش ستایش می توانست بسیار مناسب باشد، ولی بنده هیچوقت ایشان را از نزدیک ندیدم و تنها این موضوع را از طریق رسانه ها شنیدم.
* الان بیتشرین ایردای که از نرگس محمدی گرفته می شود گریم اوست. گویا برخی هنوز او را در این شمایل نپذیرفته اند.
طراح چهره پردازی ما آقای بابایی از باسابقه های این حوزه هستند و به نظر من طراحی گریم ایشان مطابق سلیقه کارگردان بوده است. ما درباره این كه چهره دختری بیست ساله را چطور چهل ساله كنیم همیشه بحث داشتیم. الان بعضی ها می گویند چرا ستایش پیر نشده، که وقتی توضیح می دهیم او زنی چهل ساله است قانع می شوند. چرا که زن چهل ساله هیچگونه نشانه ای از پیری در چهره اش نمایان نیست.
