برخی از کلاهبرداران در سال های اخیر روش های سنتی را کنار گذاشته و به روشهای جدید رو آورده اند. این کلاهبرداران سایبری در فضای مجازی پرسه زده و به بهانه فروش ارزان اقلام و یا واریز اینترنتی پول مرتکب کلاهبرداری می شوند.
قبل از ورود به بحث ریشه های وقوع کلاهبرداری در ایران و هشدار در خصوص پیشگیری به بررسی چند روش متدوال برای کلاهبرداری در کشور در سال 92 می پردازیم.
چوپان دروغگو
" من یک چوپان ساده هستم که یک کوزه پر از سکه طلا پیدا کرده ام. از طریق استخاره شماره شما را پیدا کرده و قصد دارم با کمک شما این سکه را بفروشم." این پیامک مرسوم گروهی از کلاهبرداران معروف به چوپان دروغگو است. این افراد خود را بیسواد معرفی کرده و به شما پیشنهاد خرید سکه ها به قیمتی ناچیز را می دهند. حتی برای اطمینان شما در مرحله اول چند سکه واقعی را سر قرار می آورند. در مرحله معامله تمام سکه ها تقلبی می شود. حال اگر شما متوجه نشوید که سرمایه خود را پای سکه تقلبی به باد داده اید. اما اگر متوجه شوید آن موقع باید در برابر تهدید اسلحه پول های خود را بدهید. این کلاهبرداران نشان داده اند هیچ هراسی برای قتل طعمه های خود ندارند.
دلارهای سیاه
نوسانات بازار ارز باعث رواج کلاهبرداری با روش دلارهای سیاه در کشور شده است. چند تبعه افریقایی با پرسه زدن در بازار ارز به بهانه فروش دلارهای سیاه پول هنگفتی به جیب زده و از کشور فرار کرده اند. چند باند کلاهبرداری به این شیوه دستگیر شده اند اما همچنان شاهد تشکیل پرونده هایی در این زمینه هستیم.کلاهبرداران می گویند دلارها در مسیر سفر به ایران کثیف شده اند و با شوینده ای خاص در کمتر از 48 ساعت به حالت عادی باز می گردد.
شاهزاده نیجریه ای
روش شاهزاده نیجریه ای یکی دیگر از روش های مرسوم کلاهبرداران است. در این روش فردی که در بیشتر مواقع زن سیاهپوستی است یک ایمیل همراه عکس برای افراد زیادی می فرستد و در آن خود را شاهزاده نیجریه ای معرفی می کند.او ادعا می کند برای خارج کردن ثروت هنگفتش از نیجریه باید ابتدا مالیات بپردازد و برای این کار به پول نیاز دارد. شاهزاد نیجریه ای به طعمه هایش وعده می داد اگر در این کار به او کمک کنند، آنها را در ثروتش شریک می کند. او به همین سادگی طعمه ساده لوحش را فریب داده و بعد از واریز پول به حسابش دیگر به هیچ پیامی پاسخگو نبود. این شیوه از کلاهبرداری اینترنتی به 419 معروف است. این عدد به بندی از قانون جزایی نیجریه اشاره دارد که جرائم اینترنتی در آن تعریف شده است.
خانه های اجاره ای
روش تکراری برخی کلاهبرداران نیز اجاره خانه های اجاره ای است. این کلاهبرداران در ابتدا خانه ای را با رهن پائین و اجاره بالا اجاره کرده و سپس با جعل سند ، خانه را به چندین نفر به صورت رهن اجاره داده و یا می فروشند. البته طی سال های اخیر با اجرای طرح کد رهگیری این روش کلاهبرداری سخت تر شده اما هنوز هستند مجرمانی که به این شیوه قربانیان را سر کیسه می کنند.
فیشینگ
دسترسی به رمز عبور و نام کاربری برای دسترسی به کارت های اعتباری از محبوب ترین کلاهبرداری های موجود در روی زمین است که به اصطلاح «فیشینگ» نامیده می شود. یکی از روش های این نوع کلاهبرداری به اين ترتيب است که طعمه ها اسير شماره هايي مي شوند که به قصد فريب دادن آنها گرفته شده و سپس قطع مي شوند. کنجکاوي افراد براي پي بردن به اينکه Missed Call مربوط به چه کسي است، باعث مي شود تا کلاهبرداري از آنان ممکن شود.اکنون سوال اين است که اين حُقه چگونه است؟ در پاسخ به آن بايد گفت: يک کامپيوتر شماره هايي را انتخاب مي کند و سپس بصورت اتوماتيک با آنها تماس مي گيرد.پس از آنکه زنگ تلفن طعمه يا هدف مورد نظر يکبار به صدا درآمد، کامپيوتر مذکور از کار متوقف مي شود و گوشي در منوي فهرست تماس ها يک تماس از دست رفته را نشان مي دهد.تا اينجا تکميل طرح مذکور به اين بستگي دارد که صاحب تلفن به شماره اي که به عنوان تماس از دست رفته در فهرست تماس هاي دستگاه وي نشان داده شده است، پاسخ دهد يا خير.کنجکاوي يکي از مهمترين عواملي است که منجر به موفقيت چنين نقشه هايي مي شود و حتي کلاهبرداران هم خود مي دانند که بسياري از مردم به راحتي به تماس هاي از دست رفته خود پاسخ مي دهند تا در نهايت به دليل برقراري آن تماس پي ببرند.به هر حال با پاسخ دادن به تماس از دست رفته، صاحب تلفن بي آنکه متوجه باشد به يک سرويس پرداخت نقدي تلفني وصل مي شود که به سرعت به ضرر وي نرخ هايي محاسبه مي شود.کلاهبرداران نيز از اين فرصت استفاده کرده و اطمينان حاصل مي کنند که حداکثر مبلغ مالي از اين تماس به دست آمده است و سپس زمانيکه قبض ماهانه مشترکين به دست آنها مي رسد، افراديکه مورد چنين سو استفاده هاي مالي قرار گرفته اند تازه به حقيقت ماجرا پي مي برند.
کلاهبرداری از زندان
برخی کلاهبرداران در داخل زندان نیز بیکار ننشسته و به صورت تلفنی از داخل زندان به حساب خود پول واریز می کنند. این تبهکاران به بهانه خرید طعمه ها را پای دستگاه خودپرداز کشانده و از طعمه می خواهند گزینه انگلیسی را انتخاب کند. بعد به جای واریز پول از حساب فروشنده برداشت می کنند.
20 درصد کلاهبرداری ها تلفنی است
سرهنگ بهروز رهبریان، رئیس پلیس مبازه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره اظهار داشت: مهمترین دلایل کلاهبرداری در کشور ساده انگاری، تنبلی اجتماعی و طمع ورزی است. کلاهبرداران با استفاده از حس نیاز مالی طعمه با پیشنهادهای وسوسه کننده توجه مالباختگان را جلب می کنند و به راحتی افراد را فریب می دهند.
وی ادامه داد: این افراد به علت تنبلی دوست دارند در کمترین زمان پول به دست آورند و به علت داشتن طمع زیاد گرفتار کلاهبرداران می شوند. همیشه باید دانست که سریع ترین راه برای کسب درآمد غیرمعقول به نتیجه نمی رسد.
به گفته رهبریان، کلاهبرداران پس از استفاده از روشی خاص برای کلاهبرداری به علت اطلاع رسانی شیوه شان را تغییر می دهند و هر روز به دنبال راهکارهای جدید هستند.
وی با اشاره به اینکه 20 درصد کلاهبرداریهای کشور را روش تلفنی تشکیل می‌دهد، گفت: این روش ابتدا در زندانها طراحی و اجرا شد که سپس به خارج از زندان نیز شیوع یافت. در این روش کلاهبرداران با بهانه های مختلف طعمه را پای دستگاه عابر بانک کشانده و با تغییر زبان دستگاه از حساب آنها پول های میلیونی برداشت می کنند. این افراد برخی از طعمه ها را از طریق آگهیهای روزنامه شناسایی می کنند.
مردم را باید هوشیار کرد
دکتر مجید کریمی ، جرم شناس نیز در این باره معتقد است، مهمترین دلیل داغ بودن بازار کلاهبرداران در ایران، اطلاع نداشتن شهروندان با روش های متقلبانه آنها است. هر جا پلیس و دستگاه قضایی وارد عمل شده و در خصوص روش های کلاهبرداری هشدار دادند ما شاهد کاهش کلاهبرداری با این روش ها بوده ایم.
وی افزود: بررسی ها نشان می دهد، کلاهبرداران مجرمانی با ضریب هوشی بالا هستند که همیشه با ظاهری موجه با قربانیان خود رو به رو می شوند. این افراد روانشناسان خوبی هستند و به راحتی بر طعمه خود تسلط فکری پیدا کرده و فکر او را به مسیری که می خواهند می برند.
این جرم شناس تاکید کرد: در این زمینه باید از رسانه ملی و رسانه های دیگر کمک گرفت و هرگاه سطح هوشیاری افراد جامعه را بالا ببریم ، ریسک ارتکاب جرم را بالا برده ایم.
