صراط: مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران آلودگی محموله های میعانات گازی بابک زنجانی را تایید کرد.
ماجراهای بابک زنجانی تمامی ندارد. هر روز برگی تازه از این کاسب تحریم بیرون می آید. حالا فاش شده است که او محموله های میعانات گازی را آلوده به شرکت ملی نفت برگردانده است.
روزی که پرونده اش روی میز دادگاه باز شود، تازه شاید بتوان همه برگ هایش را دید! "گفته می‌شود آقای بابک زنجانی محموله های میعانات گازی را آلوده به شرکت ملی نفت ایران برگردانده است. آیا شما تایید می کنید؟" این را از مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت می پرسم. وقتی که در طبقه فوقانی غرفه شرکت ملی نفت در نوزدهمین نمایشگاه بین المللی نفت و گاز تهران، کنار هم نشسته ایم. "بله. میعانات گازی را در مخازن نفت خام انبار کرده بودند.
به همین دلیل رنگش تغییر کرده است." پاسخ سید محسن قمصری صریح است. وقتی از مدیر بین الملل شرکت ملی نفت می خواهم تا رقم دقیق محموله های میعانات گازی آلوده را مشخص کند امتناع می کند که مبادا مشکلی ایجاد شود: "اجازه بدهید رقم دقیقش را نگویم.
چون ممکن است مساله ساز می شود. ولی بخش عمده ای از میعانات گازی را که گرفته بودند، برگردانده اند." میعانات گازی، مایع همراه گاز است که ارزشی معادل نفت خام سبک دارد. از او می پرسم که آیا شرکت در بازاریابی این محموله های آلوده دچار مشکل شده است؟ "بالاخره این مساله محدودیت هایی برایمان ایجاد کرده است. چون رنگ محموله ها مقداری تیره شده است فقظ پالایشگاه های نفت خام می توانند آنرا مصرف کنند. واحد های پتروشیمی ها نمی توانند از محموله های میعانات گازی استفاده کنند." بابک زنجانی چگونه به محموله های میعانات گازی رسیده بود؟ او این محموله ها را کجا انبار کرده بود؟ به اواخر شهریور سال گذشته می رویم. دفتر شرکت سورینت در تهران.
زنجانی درباره محموله میعانات گازی چه گفت؟
در اواسط گفت و گو با بابک زنجانی، از او می خواهم تا درباره چگونگی فروش میعانات گازی به شرکت اش توضیح دهد: " شرکت نفت، درست تر بگویم شرکت HK که زیر مجموعه شرکت ملی نفت است برای پیمانکارانش پول می خواستند... من رفتم با پتروناس صحبت کردم و یک میلیارد و دویست میلیون یورو گرفتم و به حساب شرکت HK نزد بانک Islamic First ریختم... من نامه زدم که این مبلغ به حساب شما آمده است. اینها کشتی نداشتند که نفت بفرستند چون پرچم کشتی های وزارت نفت باطل شده بود. چهار فروند کشتی داشتند که پرچم داشت و درون آن میعانات گازی بود." او ادامه داد که این کشتی ها را تحویل گرفته و سه بار به چین فرستاده و برگشت خورده است: "من به شرکت نفت گفتم برای شما در چین انبار اجاره می کنم تا این میعانات را به آنجا ببرید. چون می خواستم کشتی ها آزاد شود. نفتی که قرار بود به مالزی بیاورد مهم بود که چهار کشتی دو میلیون بشکه ایی وارد مدار حمل نفت شود." بابک زنجانی برای میعانات گازی ایران در دالیان چین انبار اجاره می کند: "بالاخره به مدت شش ماه اجازه تخلیه دادند.
قرار شد بعد از شش ماه محموله را از چین ببریم... حدود پنجاه روز کشتی ها روی آب بودند. به هیچ کس اجازه نمی دادند از کشتی پیاده شود... بالاخره میعانات گازی را در دالیان تخلیه کردیم و کشتی ها به ایران برگشتند تا نفتی را که قرار بود به مالزی بیاورند را حمل کنند. در همین حین مرا تحریم کردند." آیا بابک زنجانی نمی دانسته که انبارهای آغشته به نفت را برای تخلیه میعانات گازی اجاره می کند؟! آیا نمی دانسته که فروش این محموله بعد از آغشته شدن به نفت دشوارتر می شود؟! چه بر سر این محموله های میعانات گازی آمده است. محموله هایی که با فرض بشکه ایی 100 دلار هر کشتی دو میلیون بشکه ایی اش 200 میلیون دلار ارزش داشته است. به نوزدهمین نمایشگاه نفت و گاز تهران می رویم. غرفه شرکت ملی نفت ایران.
محموله هایی که دشوار فروش می رود
محسن قمصری در گفت و گوی با هفته نامه "صدا" درباره سرنوشت محموله های بازگشت داده شده بابک زنجانی می گوید: "ما بخش عمده ایی از محموله هایی که برگردانده اند را فروخته ایم. بقیه اش هم در حال فروش است." محموله هایی که تغییر رنگ داده اند سخت مشتری می گیرند. قمصری تاکید می کند که امور بین الملل توانسته آن بخش از محموله هایی را که بازاریابی کرده با قیمت مناسبی بفروشد. او اما به هزینه های معطل ماندن محموله های میعانات گازی در چند ماه گذشته اشاره نمی کند. محموله هایی که تغییر رنگ داده اند و امکان فروش شان دشوار تر شده است: "این محموله ها را تقریبا هماهنگ با فرمول فروش مان فروخته ایم. که اگر الان فرمول را به عدد تبدیل کنیم با توجه به قیمت های فعلی نفت، هر یشکه بالای 100 دلار می شود." بابک زنجانی شهریور در گفت و گویش با "هفته نامه آسمان" مدعی شده بود که محموله های میعانات گازی سه بار به چین رفته اند و برگشت خورده اند.
حالا چطور است که امور بین الملل توانسته حتی این محموله ها را علیرغم آلودگی شان به نفت خام بفروشد؟! وقتی از مدیر بین الملل شرکت ملی نفت می خواهم تا تعداد درست محموله های میعانات گازی بابک زنجانی را اعلام کند می گوید: "تعداد محمولات میعانات گازی بیش از نفت خام تحویلی به ایشان بوده است. اگر شما نفت خام را سه محموله بگیرید میعاناتش شش محموله بوده است. هر محموله هم حدود 2 میلیون بشکه است." سید محسن قمصری درباره تسویه حساب محموله های تحویلی به بابک زنجانی چنین می گوید:" تسویه حساب مالی در بخش های دیگر انجام می شود. اما محمولاتی را که به امور بین الملل شرکت نفت برگردانده اند و آنرا فروخته ایم پولش به خزانه برگشته است." او از قرارداد احتمالی آقای "ح.ب.د" برای تحویل نفت خام یا میعانات گازی اظهار بی اطلاعی می کند: "در بخش بین الملل با چنین شخصی قراردادی نداشتیم."
می خواستند تیمی داشته باشند که ...
حجت الله غنیمی فرد سالهای متمادی مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران بود. از دوره آقازاده تا بعد از دور اول صدارت زنگنه. احمدی نژاد که آمد غنیمی فرد مدتی ماند بعد معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران شد. او اکنون از مدیران دبیرخانه اوپک است.
مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت، مسوول بازاریابی و فروش نفت خام و فرآورده های نفتی ایران است. یکی از کلیدی ترین سمت های نفتی ایران. واردات بنزین یا هر فرآورده دیگر هم بر عهده این مدیریت است. بعد از غنیمی فرد برای مدتی علی اصغر عرشی عهده دار این سمت شد. دوره مدیریت عرشی طولانی نبود. سید محسن قمصری که از با سابقه های امور بین الملل شرکت نفت بود جایگزینش شد. قمصری میان مشتریان نفت ایران هم خوش نام بود.
او اما در دوره وزارت رستم قاسمی کنار گذاشته شد تا محمدعلی خطیبی همزمان با تکیه بر صندلی نمایندگی ایران در اوپک، پست مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت را هم بر عهده گیرد. می گویند قمصری وقتی برکنار شد که از واگذاری فروش نفت خام به غیر از مجاری قانونی و اصولی اش استنکاف کرد. با روی کار آمدن دولت روحانی سید محسن قمصری دوباره به امور بین الملل نفت ایران برگشته است.
یکی از شاهرگ های مهم اقتصادی - سیاسی ایران. از قمصری می پرسم: "دقیقا چه شد که شما را برکنار کردند؟:" با طمانینه می گوید: "نمی توانم این مساله را خیلی روشن کنم. ولی فکر می کنم از اختیارات مدیران عالی هر مجموعه است که همکارانش را انتخاب کند."
آیا از شما خواسته بودند که نفت را به افراد یا جاهای خاص بفروشید که ندادید و برکنار شدید؟
- "به هر حال به دلیل فشارهایی که کشور روی مجموعه وزارت نفت برای افزایش درآمد داشت تلاش شان این بود که صادرات نفت افزایش یابد. طبیعی است که ما هم بر اساس اصول خودمان می توانستیم کار کنیم. افزایش صادرات به روال های اصولی که ما داشتیم مقدور نبود.
این می توانست از منظر دست اندرکاران ان موقع پسندیده نباشد. می خواستند تیمی داشته باشند که افزایش صادرات نفت را محقق کند. که دیدید با تغییر تیم هم این هدف حاصل نشد."
قمصری چرا رفت؟
می گوید بارها تاکید کرده است که نفت خام ایران تحریم است نه فقط فروشنده های آن. و بعد سید محسن قمصری ادامه می دهد: " این تفاوت دیدگاه بین ما و بعضی از مسوولین آن موقع وجود داشت. ما معتقد بودیم نفت ایران با مشخصات شناخته شده و دی. ان. ای خاص اش تحریم است. این مهم نیست که قمصری این را بفروشد یا نفر دیگری." از همین جا نتیجه می گیرد که چنین تفاوتی باعث تغییرش شده است: "این تفاوت دیدگاه باعث تغییر شد.
آن مجموعه فکر می کردند که اگر ما نباشیم و دیگران باشند یا اگر واسطه ها باشند می توانند این فروش نفت را افزایش دهند. در حالیگه ثابت شد که این عملی نیست." بر اساس گزارش دبیرخانه اوپک متوسط تولید نفت ایران در سال 2013 روزانه 2 میلیون و 693 هزار بشکه بوده است. در حالیکه این رقم برای چهار ماه اول سال 2014 روزانه 2 میلیون و 774 هزار بشکه گزارش شده است. مصرف داخلی پالایشگاه های ایران حدود یک میلیون و 700 هزار بشکه در روز است.
پاسخ به ادعای زنجانی و یک موضوع جدید
وقتی با سید محسن قمصری مصاحبه می کنی می توانی درباره صحت گفته های بابک زنجانی درخصوص مخلوط کردن نفت خام ایران با نفت خام های دیگر کشورها برای دور زدن تحریم هم سوال کنی: " این حرف هایی که ایشان زده ممکن است برای کسانی که کار را نشناسند قابل قبول باشد. اما برای کسانی که در این کار هستند قابل قبول نیست. مثلا کسی که 2 میلیون بشکه نفت خام گرفته است باید با چقدر نفت خام مخلوط کند؟! ضمن اینکه بطور مثال میزان فلزات نفت خام ایران مشخص است و با هر نفت خامی مخلوط شود اگر خریدار بخواهد کنترل کند به راحتی متوجه می شود. کسانی که بازار نفت را بشناسند این حرفها را قبول نمی کنند."
مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، لابه لای صحبتش پرده از نکته جالب دیگری بر می دارد. بی آنکه بخواهد. بی آنکه بداند: " الان کسانی هستند که کامیون، کامیون از عراق نفت می آورند و با بکسری نفت خام های دیگر مخلوط می کنند و صادر می کنند. در حجم کم می توان کارهایی انجام داد. اما در محموله های بزرگ میلیون بشکه ایی، این کار مقدور نیست."
البته او تاکید که این کارها بصورت قاچاق انجام می شود. حالا دولت و دستگاه های نظارتی می توانند این سرنخ را بگیرند و تا ته خط قاچاق نفت عراق پیش بروند. چه کسانی نفت عراق را کامیون کامیون قاچاق می کنند و با نفت خام های دیگر مخلوط می کنند و صادر می کنند؟! حتی اگر مقدار این قاچاق محدود باشد نمی توان از آن چشم پوشی کرد.
آیا بابک زنجانی با کاغذ بازی ارزش اموالش را افزایش داده است؟
روز پنج شنبه است. بیژن زنگنه از ستاد نمایشگاه نوزدهم نفت و گاز تهران بازدید می کند. وزیر نفت در سخنرانی افتتاحیه اش گفته بود: "از کسانی که بخواهند با رانت زندگی کنند به هیچ وجه حمایت نمی کند." و بعد جمله ایی قابل درک برای همه مردم گفت: "در سالهای گذشته برخی عملا به کلاه برداری از دولت پرداختند." زنگنه تاکید کرد که از هیاهو و جنجالها برای مقابله با راتت خواهان نخواهد ترسید. در پیچ پله هاست که از او می پرسم:
*آقای وزیر، شایعه شده است که بابک زنجانی قبل از دستگیری اموالش را با کاغذ بازی به چند برابر قیمت رسانده که در این روزها بتواند با قیمت های غیر واقعی بدهی هایش را تسویه کند. مثلا درباره هواپیمایی "اونور" چنین شایعاتی شنیده می شود که قیمتش را به چندین برابر ارزش واقعی اش رسانده و حالا شرکت نفت می خواهد جای طلبش آنرا بردارد. مایلم توضیحات شما را در این باره بشنوم.
- "هم اﮐﻨﻮن اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﮐﻪ اﻣﻮال ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﻏﯿﺮواﻗﻌﯽ ﺑﺮای ﻓﺮوش ﺑﻪ وزارت ﻧﻔﺖ واﮔﺬار ﺷﻮد ﻣﻄﺮح ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا وزارت ﻧﻔﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﺮﯾﺪ اﻣﻮال آﻗﺎی زﻧﺠﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ. وزارت ﻧﻔﺖ ﺑﺎ هﻤﮑﺎری دادگستری تمهیداتی اﻧﺪﯾﺸﯿﺪه ﮐﻪ اﻣﻮال ﺑﺎﺑﮏ زﻧﺠﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﻮد و ﭘﻮل آن ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪ دوﻟﺖ وارﯾﺰ ﺷﻮد."
به یکی دو ارگان نفت داده اند
سوالی مشابه سوال از زنگنه از مدیر امور بین الملل شرکت نفت می پرسم که آیا احتمال دارد بابک زنجانی بصورت غیر واقعی ارزش اموالش را برای تسویه حساب با تفت بالا برده باشد؟ پاسخ قمصری اینگونه است: "شنیده ام که اموالش را ضبط کرده اند. این مساله در مرحله دادرسی و مراحل اداری است. اما اطلاعاتم آنقدر نیست که مطالب مطروحه در سوال شما را تایید کنم." از سید محسن قمصری می خواهم تا شفاف بگوید تا مثل بابک زنجانی چند نفر دیگر از شرکت نفت، محموله های نفتی و میعانات گازی گرفته اند و هنوز پولش ر ا نداده اند: " فقط همان یک مورد را داریم." او البته به یکی دو ارگان دیگر اشاره می کند که یکی دو محموله نفتی گرفته اند: "به یکی دو ارگان یکی دو محموله داده اند که همین طور مانده است. البته محمولاتی که به آنها داده اند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد. حجم اش خیلی کم است."
فقط فضا خوب شده است!
چین، هند، ژاپن، کره، ترکیه و تایوان. این کشورها عمده نفت خام ایران را می خرند. اینرا سید محسن قمصری در ادامه گفت و گویش با هفته نامه"صدا" تایید می کند. سعی می کند میزان فروش نفت خام را هم مطابق رقم توافق ژنو اعلام رسمی کند. او بهترین کسی است که می تواند درباره نحوه انتقال پول نفت به کشور اظهار نظر کند: "بانک مرکزی برای انتقال این پولها تمهیدات و کانال هایی دارد. از همان کانالها پولش را می گیرد و استفاده می کند. مسولیت ما فقط بازاریابی و فروش و رساندن پول به حسابهای بانک مرکزی است." به گفته قمصری بانک مرکزی در چین، هند، کره و ترکیه حساب هایی دارد که خریداران نفت ایران، پول نفت را به آن حسابها واریز می کنند: "مشکل در انتقال پول نفت از آن حسابهاست که آن دردسر بانک مرکزی است." این را هم قمصری می گوید. می گویم "آیا بعد بعد از توافق ایران و 1+5 در ژنو فضا برای بازاریابی و فروش نفت ایران باز تر شده است؟" پاسخ می دهد: "فقط فضا خوب شده است. ولی تغییر عملیاتی ایجاد نشده است. بعنی آنانکه تا دیروز جواب سلام ما را نمی دادند، حالا تلفن می کنند و خودشان به تهران می آیند و حرف می زنند. اما بصورت عملیانی کارها به روال طبیعی هنوز انجام نمی شود."
با توجه به توافق نامه ژنو، بانک مرکزی هنوز برای انتقال وجه از این حسابها مشکل دارد؟
مشکل انتقال وجوه از این حسابها هنوز حل نشده است.
چقدر پول نفت بیرون ایران مانده است؟
بدهی نفتی هند به ایران زمانی بیش از 4 میلیارد دلار بود. به گفته نفت فروش ایران، حالا پالایشگر های هندی و کره ایی پولشان را به حساب های بانک مرکزی در آن کشورها واریز و تسویه کرده اند: "فقط چند پالایشگر اروپایی حدود 5 میلیارد دلار به شرکت نفت بدهکارند. شرکت هایی مانند شل، ساراس و چند پالایشگر ایتالیایی و یونانی. در هند و چین و ترکیه پالایشگرها به ما بدهی ندارد. پول به حساب بانک مرکزی می رود. حالا این بانک مرکزی است که در مقاطعی برای انتقال پول ها مشکل دارد."
آیا سود پول ایران که در دست پالایشگرهای اروپایی است هم محاسبه می شود. بالاخره حدود 5 میلیارد دلار رقم بسیار بالایی است؟
"خودشان می گویند به حسابی برایتان گذاشته ایم که به نانم شماست و بلوکه شده است و بهره هم تعلق می گیرد. چقدر درست است را نمی دانیم. وقتی تحریم ها برداشته شود مشخص می شود. از همه شان هم سند داریم که این بدهی را قبول دارند."
ایران به طور میانگین روزانه حدود 400 هزار بشکه به چین نفت می فروشد: "البته این اعداد در نوسان است. مثلا در بهمن ما سال گذشته صادرات نفت ایران به چین به رقم 500 هزار بشکه رسید. گاهی هم از 400 هزار بشکه در روز پایین تر می آید. اما متوسط سال حدود 400 هزار بشکه است." صاردات نفت ایران به هند حدود 240 هزار بشکه، در بازار ترکیه حدود 110 هزار بشکه و در بازار ژاپن حدود 130 هزار بشکه در روز است. این آمار را نفت فروش ایران بیان می کند. رسانه ها هفته گذشته گزارش دادند که هند در ماه آوریل واردات نفت از ایران را نسبت به ماه مارس 42 درصد کاهش داده است. این در حالی است که واردات نفت هند از ایران، در چهار ماه نخست سال 2014 نسبت به دوره مشابه سال گذشته افزایش 49 درصدی را شاهد است.
نظر زنگنه درباره مذاکره با روس ها
بیژن زنگنه عصر چهار شنبه گذشته برای شرکت در مجمع جهانی انرژی به مسکو رفت. او در این سفر در مرکز توجهات است. مذاکره ایران و روسیه برای تهاتر نفت در برابر کالای روسی برای مدتها در صدر اخبار بود. ایالات متحده هم اعلام کرد که اگر این توافق انجام شود تحریم هایش را شدت خواهد داد. از مدیر امور بین الملل نفت ایران می پرسم که آیا نگران نیست که روسها نفت ایران را بگیرند و نفت خود را به بازارهای ایران بفرستند؟ مشخصات نفت اورال روسیه نزدیک به مشخصات نفت ایران است: " بالاخره ما باید سعی کنیم درآمدها را افزایش دهیم. این نیاز کشور است. الیته بحث صادرات نفت به روسیه فعلا در حد مذاکره است و چیزی قطعی نیست. اما از قدیم گفته اند: وقتی ننه نیست با زن بابا هم بساز. " از او صریح می پرسم که اگر شرایط فعلی را نداشتیم صادرات نفت به روسیه را به لحاظ کارشناسی درست می دانست؟: "اگر این شرایط را نداشتیم ار درستی نبود. ولی الان چاره ایی نداریم."
دیدار روس ها با نفت فروش ایران
پس از گفت و گو با سید محسن قمصری در طبقه فوقانی غرفه شرکت ملی نفت در نمایشگاه نوزدهم، رییس یک شرکت روسی به ملاقاتش رفت. "ساتتارو نورولا" (Sattarov Nurulla) رییس شرکت خصوصی ((EuroSibOil برای اولین بار سه سال پیش به ایران آمده است. این شرکت در تهران دفتر باز کرده و می خواهد فعالیت اش را گسترش دهد. نظرش را درباره مذاکرات تهاتر نفت با کالای روسی می پرسم: " این برنامه دولت روسیه است. الان روسیه رییس جمهور قوی دارد و ما خیلی دوستش داریم و به ایشان احترام می گذاریم و فکر می کنیم در کارش موفق باشد. هر چه ایشان دستور بدهد ما هم اطاعت خواهیم کرد."
مگر شما شرکت خصوصی نیستند چطور تحت فرمان رییس جمهور روسیه هستند؟!
"بالاخره ما شهروند روسیه هستیم. من خودم به ایشان رای داده ام. تابع کسی هستیم که انتخاب کرده ایم. ما شرکت خصوصی هستیم اما مالیاتمان را به دولت پرداخت می کنیم."
برخورد پوتین سالیان گذشته پوتین با رییس شرکت یوکاس را به او یادآوری می کنم و می پرسم که با این وجود آیا مدیران شرکت های نفتی نسبت به پوتین پرهیزی ندارند؟ می گوید: "یوکاس یک موضوع داخلی و دادگاهی است و هیج ربطی به فعالیت شرکت های نفتی ندارد. الان فضای سرمایه گذاری در روسیه خیلی مساعد است." آنقدر بسته است که نه درباره میزان تولید نفت شرکت اش اطلاعاتی می دهد نه درباره مذاکراتش با مدیر امور بین الملل شرکت نفت ایران.
فکر می کنید تحریم های اروپا و آمریکا بر صنعت نفت روسیه تاثیر خواهد گذاشت؟
در صنعت نفت هیچ تاثیری نخواهد داشت فقط باعث افزایش قیمت نفت می شود.
اگر فشار تحریم ها بر روسیه زیاد باشد آیا ممکن است از اهرم نفت وگاز علیه اروپا استفاده کنید؟
نمی توانم چیزی در این باره بگویم. من رییس جمهور نیستم.
ماجراهای بابک زنجانی تمامی ندارد. هر روز برگی تازه از این کاسب تحریم بیرون می آید. حالا فاش شده است که او محموله های میعانات گازی را آلوده به شرکت ملی نفت برگردانده است.
روزی که پرونده اش روی میز دادگاه باز شود، تازه شاید بتوان همه برگ هایش را دید! "گفته می‌شود آقای بابک زنجانی محموله های میعانات گازی را آلوده به شرکت ملی نفت ایران برگردانده است. آیا شما تایید می کنید؟" این را از مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت می پرسم. وقتی که در طبقه فوقانی غرفه شرکت ملی نفت در نوزدهمین نمایشگاه بین المللی نفت و گاز تهران، کنار هم نشسته ایم. "بله. میعانات گازی را در مخازن نفت خام انبار کرده بودند.
به همین دلیل رنگش تغییر کرده است." پاسخ سید محسن قمصری صریح است. وقتی از مدیر بین الملل شرکت ملی نفت می خواهم تا رقم دقیق محموله های میعانات گازی آلوده را مشخص کند امتناع می کند که مبادا مشکلی ایجاد شود: "اجازه بدهید رقم دقیقش را نگویم.
چون ممکن است مساله ساز می شود. ولی بخش عمده ای از میعانات گازی را که گرفته بودند، برگردانده اند." میعانات گازی، مایع همراه گاز است که ارزشی معادل نفت خام سبک دارد. از او می پرسم که آیا شرکت در بازاریابی این محموله های آلوده دچار مشکل شده است؟ "بالاخره این مساله محدودیت هایی برایمان ایجاد کرده است. چون رنگ محموله ها مقداری تیره شده است فقظ پالایشگاه های نفت خام می توانند آنرا مصرف کنند. واحد های پتروشیمی ها نمی توانند از محموله های میعانات گازی استفاده کنند." بابک زنجانی چگونه به محموله های میعانات گازی رسیده بود؟ او این محموله ها را کجا انبار کرده بود؟ به اواخر شهریور سال گذشته می رویم. دفتر شرکت سورینت در تهران.
زنجانی درباره محموله میعانات گازی چه گفت؟
در اواسط گفت و گو با بابک زنجانی، از او می خواهم تا درباره چگونگی فروش میعانات گازی به شرکت اش توضیح دهد: " شرکت نفت، درست تر بگویم شرکت HK که زیر مجموعه شرکت ملی نفت است برای پیمانکارانش پول می خواستند... من رفتم با پتروناس صحبت کردم و یک میلیارد و دویست میلیون یورو گرفتم و به حساب شرکت HK نزد بانک Islamic First ریختم... من نامه زدم که این مبلغ به حساب شما آمده است. اینها کشتی نداشتند که نفت بفرستند چون پرچم کشتی های وزارت نفت باطل شده بود. چهار فروند کشتی داشتند که پرچم داشت و درون آن میعانات گازی بود." او ادامه داد که این کشتی ها را تحویل گرفته و سه بار به چین فرستاده و برگشت خورده است: "من به شرکت نفت گفتم برای شما در چین انبار اجاره می کنم تا این میعانات را به آنجا ببرید. چون می خواستم کشتی ها آزاد شود. نفتی که قرار بود به مالزی بیاورد مهم بود که چهار کشتی دو میلیون بشکه ایی وارد مدار حمل نفت شود." بابک زنجانی برای میعانات گازی ایران در دالیان چین انبار اجاره می کند: "بالاخره به مدت شش ماه اجازه تخلیه دادند.
قرار شد بعد از شش ماه محموله را از چین ببریم... حدود پنجاه روز کشتی ها روی آب بودند. به هیچ کس اجازه نمی دادند از کشتی پیاده شود... بالاخره میعانات گازی را در دالیان تخلیه کردیم و کشتی ها به ایران برگشتند تا نفتی را که قرار بود به مالزی بیاورند را حمل کنند. در همین حین مرا تحریم کردند." آیا بابک زنجانی نمی دانسته که انبارهای آغشته به نفت را برای تخلیه میعانات گازی اجاره می کند؟! آیا نمی دانسته که فروش این محموله بعد از آغشته شدن به نفت دشوارتر می شود؟! چه بر سر این محموله های میعانات گازی آمده است. محموله هایی که با فرض بشکه ایی 100 دلار هر کشتی دو میلیون بشکه ایی اش 200 میلیون دلار ارزش داشته است. به نوزدهمین نمایشگاه نفت و گاز تهران می رویم. غرفه شرکت ملی نفت ایران.
محموله هایی که دشوار فروش می رود
محسن قمصری در گفت و گوی با هفته نامه "صدا" درباره سرنوشت محموله های بازگشت داده شده بابک زنجانی می گوید: "ما بخش عمده ایی از محموله هایی که برگردانده اند را فروخته ایم. بقیه اش هم در حال فروش است." محموله هایی که تغییر رنگ داده اند سخت مشتری می گیرند. قمصری تاکید می کند که امور بین الملل توانسته آن بخش از محموله هایی را که بازاریابی کرده با قیمت مناسبی بفروشد. او اما به هزینه های معطل ماندن محموله های میعانات گازی در چند ماه گذشته اشاره نمی کند. محموله هایی که تغییر رنگ داده اند و امکان فروش شان دشوار تر شده است: "این محموله ها را تقریبا هماهنگ با فرمول فروش مان فروخته ایم. که اگر الان فرمول را به عدد تبدیل کنیم با توجه به قیمت های فعلی نفت، هر یشکه بالای 100 دلار می شود." بابک زنجانی شهریور در گفت و گویش با "هفته نامه آسمان" مدعی شده بود که محموله های میعانات گازی سه بار به چین رفته اند و برگشت خورده اند.
حالا چطور است که امور بین الملل توانسته حتی این محموله ها را علیرغم آلودگی شان به نفت خام بفروشد؟! وقتی از مدیر بین الملل شرکت ملی نفت می خواهم تا تعداد درست محموله های میعانات گازی بابک زنجانی را اعلام کند می گوید: "تعداد محمولات میعانات گازی بیش از نفت خام تحویلی به ایشان بوده است. اگر شما نفت خام را سه محموله بگیرید میعاناتش شش محموله بوده است. هر محموله هم حدود 2 میلیون بشکه است." سید محسن قمصری درباره تسویه حساب محموله های تحویلی به بابک زنجانی چنین می گوید:" تسویه حساب مالی در بخش های دیگر انجام می شود. اما محمولاتی را که به امور بین الملل شرکت نفت برگردانده اند و آنرا فروخته ایم پولش به خزانه برگشته است." او از قرارداد احتمالی آقای "ح.ب.د" برای تحویل نفت خام یا میعانات گازی اظهار بی اطلاعی می کند: "در بخش بین الملل با چنین شخصی قراردادی نداشتیم."
می خواستند تیمی داشته باشند که ...
حجت الله غنیمی فرد سالهای متمادی مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران بود. از دوره آقازاده تا بعد از دور اول صدارت زنگنه. احمدی نژاد که آمد غنیمی فرد مدتی ماند بعد معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران شد. او اکنون از مدیران دبیرخانه اوپک است.
مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت، مسوول بازاریابی و فروش نفت خام و فرآورده های نفتی ایران است. یکی از کلیدی ترین سمت های نفتی ایران. واردات بنزین یا هر فرآورده دیگر هم بر عهده این مدیریت است. بعد از غنیمی فرد برای مدتی علی اصغر عرشی عهده دار این سمت شد. دوره مدیریت عرشی طولانی نبود. سید محسن قمصری که از با سابقه های امور بین الملل شرکت نفت بود جایگزینش شد. قمصری میان مشتریان نفت ایران هم خوش نام بود.
او اما در دوره وزارت رستم قاسمی کنار گذاشته شد تا محمدعلی خطیبی همزمان با تکیه بر صندلی نمایندگی ایران در اوپک، پست مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت را هم بر عهده گیرد. می گویند قمصری وقتی برکنار شد که از واگذاری فروش نفت خام به غیر از مجاری قانونی و اصولی اش استنکاف کرد. با روی کار آمدن دولت روحانی سید محسن قمصری دوباره به امور بین الملل نفت ایران برگشته است.
یکی از شاهرگ های مهم اقتصادی - سیاسی ایران. از قمصری می پرسم: "دقیقا چه شد که شما را برکنار کردند؟:" با طمانینه می گوید: "نمی توانم این مساله را خیلی روشن کنم. ولی فکر می کنم از اختیارات مدیران عالی هر مجموعه است که همکارانش را انتخاب کند."
آیا از شما خواسته بودند که نفت را به افراد یا جاهای خاص بفروشید که ندادید و برکنار شدید؟
- "به هر حال به دلیل فشارهایی که کشور روی مجموعه وزارت نفت برای افزایش درآمد داشت تلاش شان این بود که صادرات نفت افزایش یابد. طبیعی است که ما هم بر اساس اصول خودمان می توانستیم کار کنیم. افزایش صادرات به روال های اصولی که ما داشتیم مقدور نبود.
این می توانست از منظر دست اندرکاران ان موقع پسندیده نباشد. می خواستند تیمی داشته باشند که افزایش صادرات نفت را محقق کند. که دیدید با تغییر تیم هم این هدف حاصل نشد."
قمصری چرا رفت؟
می گوید بارها تاکید کرده است که نفت خام ایران تحریم است نه فقط فروشنده های آن. و بعد سید محسن قمصری ادامه می دهد: " این تفاوت دیدگاه بین ما و بعضی از مسوولین آن موقع وجود داشت. ما معتقد بودیم نفت ایران با مشخصات شناخته شده و دی. ان. ای خاص اش تحریم است. این مهم نیست که قمصری این را بفروشد یا نفر دیگری." از همین جا نتیجه می گیرد که چنین تفاوتی باعث تغییرش شده است: "این تفاوت دیدگاه باعث تغییر شد.
آن مجموعه فکر می کردند که اگر ما نباشیم و دیگران باشند یا اگر واسطه ها باشند می توانند این فروش نفت را افزایش دهند. در حالیگه ثابت شد که این عملی نیست." بر اساس گزارش دبیرخانه اوپک متوسط تولید نفت ایران در سال 2013 روزانه 2 میلیون و 693 هزار بشکه بوده است. در حالیکه این رقم برای چهار ماه اول سال 2014 روزانه 2 میلیون و 774 هزار بشکه گزارش شده است. مصرف داخلی پالایشگاه های ایران حدود یک میلیون و 700 هزار بشکه در روز است.
پاسخ به ادعای زنجانی و یک موضوع جدید
وقتی با سید محسن قمصری مصاحبه می کنی می توانی درباره صحت گفته های بابک زنجانی درخصوص مخلوط کردن نفت خام ایران با نفت خام های دیگر کشورها برای دور زدن تحریم هم سوال کنی: " این حرف هایی که ایشان زده ممکن است برای کسانی که کار را نشناسند قابل قبول باشد. اما برای کسانی که در این کار هستند قابل قبول نیست. مثلا کسی که 2 میلیون بشکه نفت خام گرفته است باید با چقدر نفت خام مخلوط کند؟! ضمن اینکه بطور مثال میزان فلزات نفت خام ایران مشخص است و با هر نفت خامی مخلوط شود اگر خریدار بخواهد کنترل کند به راحتی متوجه می شود. کسانی که بازار نفت را بشناسند این حرفها را قبول نمی کنند."
مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، لابه لای صحبتش پرده از نکته جالب دیگری بر می دارد. بی آنکه بخواهد. بی آنکه بداند: " الان کسانی هستند که کامیون، کامیون از عراق نفت می آورند و با بکسری نفت خام های دیگر مخلوط می کنند و صادر می کنند. در حجم کم می توان کارهایی انجام داد. اما در محموله های بزرگ میلیون بشکه ایی، این کار مقدور نیست."
البته او تاکید که این کارها بصورت قاچاق انجام می شود. حالا دولت و دستگاه های نظارتی می توانند این سرنخ را بگیرند و تا ته خط قاچاق نفت عراق پیش بروند. چه کسانی نفت عراق را کامیون کامیون قاچاق می کنند و با نفت خام های دیگر مخلوط می کنند و صادر می کنند؟! حتی اگر مقدار این قاچاق محدود باشد نمی توان از آن چشم پوشی کرد.
آیا بابک زنجانی با کاغذ بازی ارزش اموالش را افزایش داده است؟
روز پنج شنبه است. بیژن زنگنه از ستاد نمایشگاه نوزدهم نفت و گاز تهران بازدید می کند. وزیر نفت در سخنرانی افتتاحیه اش گفته بود: "از کسانی که بخواهند با رانت زندگی کنند به هیچ وجه حمایت نمی کند." و بعد جمله ایی قابل درک برای همه مردم گفت: "در سالهای گذشته برخی عملا به کلاه برداری از دولت پرداختند." زنگنه تاکید کرد که از هیاهو و جنجالها برای مقابله با راتت خواهان نخواهد ترسید. در پیچ پله هاست که از او می پرسم:
*آقای وزیر، شایعه شده است که بابک زنجانی قبل از دستگیری اموالش را با کاغذ بازی به چند برابر قیمت رسانده که در این روزها بتواند با قیمت های غیر واقعی بدهی هایش را تسویه کند. مثلا درباره هواپیمایی "اونور" چنین شایعاتی شنیده می شود که قیمتش را به چندین برابر ارزش واقعی اش رسانده و حالا شرکت نفت می خواهد جای طلبش آنرا بردارد. مایلم توضیحات شما را در این باره بشنوم.
- "هم اﮐﻨﻮن اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﮐﻪ اﻣﻮال ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﻏﯿﺮواﻗﻌﯽ ﺑﺮای ﻓﺮوش ﺑﻪ وزارت ﻧﻔﺖ واﮔﺬار ﺷﻮد ﻣﻄﺮح ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا وزارت ﻧﻔﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﺮﯾﺪ اﻣﻮال آﻗﺎی زﻧﺠﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ. وزارت ﻧﻔﺖ ﺑﺎ هﻤﮑﺎری دادگستری تمهیداتی اﻧﺪﯾﺸﯿﺪه ﮐﻪ اﻣﻮال ﺑﺎﺑﮏ زﻧﺠﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﻮد و ﭘﻮل آن ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪ دوﻟﺖ وارﯾﺰ ﺷﻮد."
به یکی دو ارگان نفت داده اند
سوالی مشابه سوال از زنگنه از مدیر امور بین الملل شرکت نفت می پرسم که آیا احتمال دارد بابک زنجانی بصورت غیر واقعی ارزش اموالش را برای تسویه حساب با تفت بالا برده باشد؟ پاسخ قمصری اینگونه است: "شنیده ام که اموالش را ضبط کرده اند. این مساله در مرحله دادرسی و مراحل اداری است. اما اطلاعاتم آنقدر نیست که مطالب مطروحه در سوال شما را تایید کنم." از سید محسن قمصری می خواهم تا شفاف بگوید تا مثل بابک زنجانی چند نفر دیگر از شرکت نفت، محموله های نفتی و میعانات گازی گرفته اند و هنوز پولش ر ا نداده اند: " فقط همان یک مورد را داریم." او البته به یکی دو ارگان دیگر اشاره می کند که یکی دو محموله نفتی گرفته اند: "به یکی دو ارگان یکی دو محموله داده اند که همین طور مانده است. البته محمولاتی که به آنها داده اند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد. حجم اش خیلی کم است."
فقط فضا خوب شده است!
چین، هند، ژاپن، کره، ترکیه و تایوان. این کشورها عمده نفت خام ایران را می خرند. اینرا سید محسن قمصری در ادامه گفت و گویش با هفته نامه"صدا" تایید می کند. سعی می کند میزان فروش نفت خام را هم مطابق رقم توافق ژنو اعلام رسمی کند. او بهترین کسی است که می تواند درباره نحوه انتقال پول نفت به کشور اظهار نظر کند: "بانک مرکزی برای انتقال این پولها تمهیدات و کانال هایی دارد. از همان کانالها پولش را می گیرد و استفاده می کند. مسولیت ما فقط بازاریابی و فروش و رساندن پول به حسابهای بانک مرکزی است." به گفته قمصری بانک مرکزی در چین، هند، کره و ترکیه حساب هایی دارد که خریداران نفت ایران، پول نفت را به آن حسابها واریز می کنند: "مشکل در انتقال پول نفت از آن حسابهاست که آن دردسر بانک مرکزی است." این را هم قمصری می گوید. می گویم "آیا بعد بعد از توافق ایران و 1+5 در ژنو فضا برای بازاریابی و فروش نفت ایران باز تر شده است؟" پاسخ می دهد: "فقط فضا خوب شده است. ولی تغییر عملیاتی ایجاد نشده است. بعنی آنانکه تا دیروز جواب سلام ما را نمی دادند، حالا تلفن می کنند و خودشان به تهران می آیند و حرف می زنند. اما بصورت عملیانی کارها به روال طبیعی هنوز انجام نمی شود."
با توجه به توافق نامه ژنو، بانک مرکزی هنوز برای انتقال وجه از این حسابها مشکل دارد؟
مشکل انتقال وجوه از این حسابها هنوز حل نشده است.
چقدر پول نفت بیرون ایران مانده است؟
بدهی نفتی هند به ایران زمانی بیش از 4 میلیارد دلار بود. به گفته نفت فروش ایران، حالا پالایشگر های هندی و کره ایی پولشان را به حساب های بانک مرکزی در آن کشورها واریز و تسویه کرده اند: "فقط چند پالایشگر اروپایی حدود 5 میلیارد دلار به شرکت نفت بدهکارند. شرکت هایی مانند شل، ساراس و چند پالایشگر ایتالیایی و یونانی. در هند و چین و ترکیه پالایشگرها به ما بدهی ندارد. پول به حساب بانک مرکزی می رود. حالا این بانک مرکزی است که در مقاطعی برای انتقال پول ها مشکل دارد."
آیا سود پول ایران که در دست پالایشگرهای اروپایی است هم محاسبه می شود. بالاخره حدود 5 میلیارد دلار رقم بسیار بالایی است؟
"خودشان می گویند به حسابی برایتان گذاشته ایم که به نانم شماست و بلوکه شده است و بهره هم تعلق می گیرد. چقدر درست است را نمی دانیم. وقتی تحریم ها برداشته شود مشخص می شود. از همه شان هم سند داریم که این بدهی را قبول دارند."
ایران به طور میانگین روزانه حدود 400 هزار بشکه به چین نفت می فروشد: "البته این اعداد در نوسان است. مثلا در بهمن ما سال گذشته صادرات نفت ایران به چین به رقم 500 هزار بشکه رسید. گاهی هم از 400 هزار بشکه در روز پایین تر می آید. اما متوسط سال حدود 400 هزار بشکه است." صاردات نفت ایران به هند حدود 240 هزار بشکه، در بازار ترکیه حدود 110 هزار بشکه و در بازار ژاپن حدود 130 هزار بشکه در روز است. این آمار را نفت فروش ایران بیان می کند. رسانه ها هفته گذشته گزارش دادند که هند در ماه آوریل واردات نفت از ایران را نسبت به ماه مارس 42 درصد کاهش داده است. این در حالی است که واردات نفت هند از ایران، در چهار ماه نخست سال 2014 نسبت به دوره مشابه سال گذشته افزایش 49 درصدی را شاهد است.
نظر زنگنه درباره مذاکره با روس ها
بیژن زنگنه عصر چهار شنبه گذشته برای شرکت در مجمع جهانی انرژی به مسکو رفت. او در این سفر در مرکز توجهات است. مذاکره ایران و روسیه برای تهاتر نفت در برابر کالای روسی برای مدتها در صدر اخبار بود. ایالات متحده هم اعلام کرد که اگر این توافق انجام شود تحریم هایش را شدت خواهد داد. از مدیر امور بین الملل نفت ایران می پرسم که آیا نگران نیست که روسها نفت ایران را بگیرند و نفت خود را به بازارهای ایران بفرستند؟ مشخصات نفت اورال روسیه نزدیک به مشخصات نفت ایران است: " بالاخره ما باید سعی کنیم درآمدها را افزایش دهیم. این نیاز کشور است. الیته بحث صادرات نفت به روسیه فعلا در حد مذاکره است و چیزی قطعی نیست. اما از قدیم گفته اند: وقتی ننه نیست با زن بابا هم بساز. " از او صریح می پرسم که اگر شرایط فعلی را نداشتیم صادرات نفت به روسیه را به لحاظ کارشناسی درست می دانست؟: "اگر این شرایط را نداشتیم ار درستی نبود. ولی الان چاره ایی نداریم."
دیدار روس ها با نفت فروش ایران
پس از گفت و گو با سید محسن قمصری در طبقه فوقانی غرفه شرکت ملی نفت در نمایشگاه نوزدهم، رییس یک شرکت روسی به ملاقاتش رفت. "ساتتارو نورولا" (Sattarov Nurulla) رییس شرکت خصوصی ((EuroSibOil برای اولین بار سه سال پیش به ایران آمده است. این شرکت در تهران دفتر باز کرده و می خواهد فعالیت اش را گسترش دهد. نظرش را درباره مذاکرات تهاتر نفت با کالای روسی می پرسم: " این برنامه دولت روسیه است. الان روسیه رییس جمهور قوی دارد و ما خیلی دوستش داریم و به ایشان احترام می گذاریم و فکر می کنیم در کارش موفق باشد. هر چه ایشان دستور بدهد ما هم اطاعت خواهیم کرد."
مگر شما شرکت خصوصی نیستند چطور تحت فرمان رییس جمهور روسیه هستند؟!
"بالاخره ما شهروند روسیه هستیم. من خودم به ایشان رای داده ام. تابع کسی هستیم که انتخاب کرده ایم. ما شرکت خصوصی هستیم اما مالیاتمان را به دولت پرداخت می کنیم."
برخورد پوتین سالیان گذشته پوتین با رییس شرکت یوکاس را به او یادآوری می کنم و می پرسم که با این وجود آیا مدیران شرکت های نفتی نسبت به پوتین پرهیزی ندارند؟ می گوید: "یوکاس یک موضوع داخلی و دادگاهی است و هیج ربطی به فعالیت شرکت های نفتی ندارد. الان فضای سرمایه گذاری در روسیه خیلی مساعد است." آنقدر بسته است که نه درباره میزان تولید نفت شرکت اش اطلاعاتی می دهد نه درباره مذاکراتش با مدیر امور بین الملل شرکت نفت ایران.
فکر می کنید تحریم های اروپا و آمریکا بر صنعت نفت روسیه تاثیر خواهد گذاشت؟
در صنعت نفت هیچ تاثیری نخواهد داشت فقط باعث افزایش قیمت نفت می شود.
اگر فشار تحریم ها بر روسیه زیاد باشد آیا ممکن است از اهرم نفت وگاز علیه اروپا استفاده کنید؟
نمی توانم چیزی در این باره بگویم. من رییس جمهور نیستم.
