در ابتدای این مراسم، جهانگیر خسروشاهی از دوستان نزدیک شهیدآوینی با تاکید بر اینکه آوینی قابل پژوهش نیست، گفت: مرتضی آوینی جوششی بود برای پاسخ به آنچه وجودش از او طلب می‌کرد. در این راستا کاری به حضور هنری، جهاد و صداوسیما نداشت.
او ادامه داد: به نظر می‌رسد جزء مشیت الهی بوده که شهید آوینی در این دوران تجلی پیدا کرده است، به همین دلیل خیلی فرمولی کردن آوینی به نفع آوینی نیست.
خسروشاهی با بیان اینکه، شناخت آوینی با ارتفاع نظری که برای خودمان پیش می‌آید ممکن خواهد بود، در ادامه یادداشتی را که شهیدآوینی در تاریخ 27 فروردین سال 66 با عنوان بیان هنری درباره ادبیات به نگارش در آورده بود و تاکنون منتشر نشده است، قرائت کرد.
به گزارش ایسنا، در بخش دیگری از این مراسم، حجت‌الاسلام شهاب مرادی در سخنانی با محوریت «زندگی و فرهنگ جهادی» بیان کرد: یکی از پررنگ‌ترین وجوه شخصیتی شهید آوینی جهادی بودنش است.
رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری ادامه داد: کسانی که می‌خواهند در حوزه هنر کار کنند اگر فقط «هنر» را نگاه کنند، هیچ‌وقت آوینی نمی‌شوند به همین دلیل درست نیست که فکر کنند همه چیز ظواهر است و از چفیه استفاده کنند یا محاسن خود را بلند کنند.
وی با تاکید بر اینکه همه اینها فیگور است، افزود: از اینها هنرمند ارزشی بیرون نمی‌آید.
مرادی در بخش دیگری از سخنان خود هم اظهار کرد: دفاع از دین همچنان سخت است و هرچقدر فضا هنری‌تر و علمی‌تر باشد این کار سخت‌تر خواهد بود.
در بخش دیگری از این مراسم، علیرضا کمری که بیش از 10 سال درباره نثر شهیدآوینی تحقیق کرده است، یادآور شد: در این دو دهه‌ای که از شهادت شهید آوینی گذشته است، افراد زیادی درباره او گفته‌اند و نوشته‌اند و من گاهی درباره نوشته‌های ایشان درنگ کرده‌ام.
او با اشاره به اینکه امروز که روز هنر انقلاب اسلامی نامیده می‌شود و روز شهادت شهیدآوینی نیز است، نام و نشانه‌ای از معرفتی است که درباره این مرد وجود دارد، ادامه داد: ما غالبا با موضوعات احساسی برخورد می‌کنیم اما خوب است قدری هم با شناخت تفکر بیندیشیم چون یکی از ابعاد ناشناخته شهید آوینی همان افق فکری‌اش است.
این محقق درباره اینکه چگونه مردم آوینی را شناختند، گفت: به نظرم صدای آوینی از قاب پنجره تلویزیون و از برنامه روایت فتح باعث شد که مردم او را بشناسند بی‌انکه گفته شود نویسنده این متن گفتارها صاحب صدا کیست.
او بیان کرد: صدای آوینی محزون و غمگینانه است که شاید تداعی‌کننده همان ناله‌های نی از نیستان باشد.
کمری در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: آوینی یک نشانه تاریخی و فرهنگی است که از او به عنوان هنرمند انقلاب اسلامی یاد می‌شود و امیدوارم یک کتاب شناختی از او و آنچه به قلم آورده تدوین شود.
وی همچنین اظهار کرد: من یک شبه ادعا درباره آوینی دارم و معتقدم آوینی در آن چیزی که تحت عنوان متن گفتار یا نریشن در مجموعه روایت فتح دیده می‌شود، صورت تمام پیدا می‌کند. در واقع منظورم این است که برای شناخت آوینی باید بر زبان او تامل کنیم.
این مراسم با کمترین تاخیر ممکن و با قرائت تلاوت قرآن توسط کریم منصوری آغاز شد و در بخش‌های مختلف برنامه تصاویری از برنامه‌های مربوط به شهیدآوینی و نیز معرفی آثار مکتوب او از جمله آیینه جادو (نقدهای سینمایی)، فتح خون (روایات محرم) و گنجینه آسمانی (گفتار متن فیلم‌های روایت فتح) نمایش داده شد.
همچنین در این مراسم، محمدرضا شرف‌الدین مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس نیز حضور داشت.
