مقصد مهاجرت
در گیر و دار ساخت بوستان ولایت به خاطر عملیات‌های اجرایی مختلفی که شهرداری در این منطقه انجام داد پناهگاه موش‌ها در این نقطه از بین رفته و آنها به نقاط دیگر شهر می‌روند؛ نقاطی که مسئولان محیط زیست شهرداری احتمال می‌دهند محدوده مناطق 9 و 10 باشد، چرا که درست در همان روزها که پناهگاه موش‌ها در محدوده ساخت بوستان تخریب شد در این مناطق شهروندان گزارش‌هایی از افزایش تعداد موش‌های محل زندگی‌شان داده‌اند و حتی برای از بین بردن آنها از شهرداری خواسته‌اند سم‌هایی را در اختیارشان قرار دهد. افزایش تعداد موش‌ها در این مناطق به قدری ملموس بوده که شهروندان به کرات این موضوع را گزارش داده و خواستار امحاء آنها می‌شوند. یکی از شهروندان ساکن منطقه 10 تعریف می‌کند اگر قبلا چند تا موش در خیابان می‌دیده امروزه جمعیت زیادی از آنها را می‌بیند که از سطل‌های زباله بالا و پایین می‌روند و ترس آن را دارد که موش‌ها داخل خانه هم بیایند.
آنطور که این شهروند می‌گوید همسایه‌ها هم ترسی مشابه دارند و انگار این فقط ماشین‌ها نیستند که ترس به جان موش‌ها انداخته و آنها را به مناطق 9 و 10 فراری داده‌اند بلکه موش‌ها هم با کوچ دسته‌جمعی به مناطق دیگر شهر، مردم را وحشت‌زده کرده‌اند. آنها نمی‌دانند چه تعداد به جمعیت موش‌های محل زندگی‌شان اضافه شده و حتی به طور تقریبی حدس هم نمی‌توانند بزنند اما می‌دانند که این افزایش اخیر در مقایسه با روزها و سال‌های قبل بسیار محسوس بوده و طبیعی به نظر نمی‌رسد. مشکلی که البته منحصر به این منطقه نبوده و هر جا که ساخت و سازی در ابعاد گسترده صورت می‌گیرد موش‌ها اقدام به جابه‌جایی و به اصطلاح مهاجرت می‌کنند.
جمعیت موش‌ها
بر اساس این گزارش، نه‌تنها در مورد افزایش جمعیت موش‌های مناطق 9 و 10 که پس از اجرای پروژه بوستان ولایت افزایش یافته، آماری وجود ندارد و به طور تخمینی هم نمی‌توان آماری در این رابطه ارائه داد، بلکه در خصوص کل جمعیت موش‌های پایتخت هم تاکنون تحقیقی صورت نگرفته تا دامنه فراوانی آن را مشخص کند. با این حال به رغم این خلاء آماری که در برنامه‌ریزی‌ها برای امحاء نیز مشکلاتی ایجاد می‌کند یکی از کارشناسان قدیمی شهرداری تهران که نمی‌خواهد نامش ذکر شود، تخمین می‌زند به تعداد هر شهروند سه موش در تهران وجود داشته باشد و اگر جمعیت شهر را 12 میلیون نفر در نظر بگیریم، با این حساب جمعیت موش‌های پایتخت به 36 میلیون می‌رسد که رقم قابل توجهی است و این در حالی است که باید توجه داشت مطابق مطالعات پزشکی، تولید مثل موش‌ها سریع و در طول یک سال 5 بار و هر بار 6 تا 12 بچه است که در سه‌ماهگی قادر به تولید مثل هستند و با توجه به اینکه در اطراف جوی‌ها و خیابان‌ها شرایط خوبی برای تغذیه دارند جمعیتشان در سال به 500 عدد می‌رسد؛ شرایط خوبی که البته فقط افزایش تعداد جمعیت موش‌ها را در پی نداشته بلکه باعث تغییر رفتارشان نیز شده است.
فست‌فود به جای پنیر
چیزی که در فیلم‌های کارتونی در مورد تغذیه موش‌ها نشان داده می‌شود این است که همیشه از پنیر تغذیه می‌کنند و همیشه در خانه‌هایشان چند قالب آن را ذخیره دارند. در واقعیت هم اغلب از پسمانده‌های غذای موجود در زباله‌ها برای تغذیه استفاده می‌کنند که در زباله‌های تهران به وفور یافت می‌شود و سر همین مسئله است که از تهران به عنوان بهشت موش‌ها نام می‌برند؛ بهشتی که دیگر موش‌های آن پسماند غذا و میوه نمی‌خورند بلکه مثل مردم فست‌فودخور شده‌اند. مسئولان محیط زیست می‌گویند به دلیل افزایش تغذیه شهروندان از فست‌فود که متعاقبا پسماندهای آن را افزایش داده، موش‌ها هم از فست‌فود تغذیه می‌کنند و این موضوع باعث تغییر رفتارشان هم شده است؛ به طوری‌که بیشتر از همیشه در معابر رفت و آمد می‌کنند و گاه باعث ترس شهروندان هم می‌شوند که این موضوع نگران‌کننده است و ضرورت امحاء موش‌ها را یادآور می‌شود.
موش‌های مهارنشدنی
کارشناسان محیط زیست می‌گویند موش برای زندگی به آب، غذا و پناهگاه نیاز دارد. آب که در جوی‌ها و کانال‌های درون‌شهری وجود دارد. غذا هم که به خاطر رعایت نکردن بهداشت توسط مردم همیشه در دسترس موش‌ها هست و پناهگاه هم همین طور.
ساختمان‌های در حال ساخت، زیر پل‌ها و جداول کنار پیاده‌روها که سوراخی در آن وجود دارد و همچنین برخی از اصناف، زمینه مناسبی را برای زندگی و ادامه حیات موش‌ها فراهم می‌کنند. به عنوان نمونه، میوه‌فروشی‌ها معمولا سبزی‌ها و کاهو را تمیز می‌کنند و داخل جوی‌های آب یا کنار پیاده‌رو می‌ریزند. کاهو سرشار از ویتامین کا است که به ویتامین انعقاد خون هم معروف است. سمومی که برای موش استفاده می‌شود سبب خون‌ریزی داخلی در او می‌شود که با خوردن کاهو این خون‌ریزی قطع می‌شود و عملا طعمه‌گذاری برای موش را بی‌اثر می‌کند.
به گفته ملوک نجفی، کارشناس محیط زیست، در گذشته اگر موش در شب تردد می‌کرد به خاطر دسترسی به غدا در شب بود اما حالا با وفور پسماندهای غذا در روز، این حیوان همیشه و در همه ساعات در سطح شهر تردد می‌کند. همچنین دشمنان طبیعی این حیوان مانند جغد در شهر زندگی نمی‌کنند و گربه‌ها هم تا غذای آماده در دسترسشان باشد دنبال شکار موش نمی‌روند و سم هم کارساز نیست چون موش تا لاشه هم‌نوع خودش را ببیند از خوردن طعمه خودداری می‌کند و مجموع این موارد، مهار موش در تهران را سخت می‌کند.
از سم‌کشی و موش‌سوزی تا تیراندازی با اشعه مادون قرمز
با افزایش جمعیت موش‌ها، شهرداری روش‌های مختلفی را به کار گرفت تا این جانوران موذی را از بین ببرد. ابتدا از سم‌های شیمیایی به این منظور استفاده کرد که نتیجه‌ای نداشت. بعد تله‌های چسبی را برای کشتن موش‌ها آزمایش کرد که باز اثرگذار نبود و بعد به موش‌کشی با اسلحه روی آورد که توجه خیلی‌ها را جلب کرد؛ به این صورت که تعدادی شکارچی موش، شب‌ها به نقاطی که بیشترین جمعیت موش‌ها را دارد رفته و آنها را ساچمه‌باران می‌کردند و بعد از اینکه شکارهایشان را با تفنگ از پا در می‌آوردند آنها را بدون کم و زیاد یک‌جا به بیمارستان تحویل می‌دادند و رسید می‌گرفتند. در بیمارستان هم دستگاه‌های مخصوصی وجود دارد که با این دستگاه‌ها لاشه را ضدعفونی کرده و می‌سوزانند. اخیرا هم شهرداری تک‌تیراندازهای حرفه‌ای استخدام کرده تا با اشعه مادون قرمز در شب، این موش‌ها را هدف قرار دهند که از نقطه‌نظر کارشناسان محیط زیست چندان کمکی به حل مشکل نخواهد کرد. چرا که یکی از مهم‌ترین موانعی که برنامه مبارزه با موش‌ها در شهرهای بزرگ را با مشکل مواجه می‌کند، پیچیدگی زندگی موش‌هاست. مثلا اینکه آنها نوعی زندگی شبکه‌ای دارند. برخی مطالعات نشان می‌دهد احتمال بسیار کمی وجود دارد که تعداد زیادی از موش‌ها با یک طعمه مسموم شوند، چرا که با مسموم شدن اولین یا دومین موش، موش‌های دیگر به باقی جامعه موش‌های شهرنشین اعلام خطر می‌کنند و به این ترتیب موش‌ها جان همدیگر را نجات می‌دهند.
مردم کمک کنند
کارشناسان محیط زیست چاره مهار موش‌های شهر را همکاری مردم می‌دانند و معتقدند در صورتی‌که مردم همکاری کرده و در نهرها زباله نریزند موش‌ها نیز رشد نمی‌کنند چرا که هر جا زباله زیاد باشد موش نیز زیاد است و این روزها که به پایان سال نزدیک هستیم و میزان زباله‌ها تا چندین برابر افزایش می‌یابد نیاز به همکاری بیشتری از سوی شهروندان وجود دارد. در این رابطه اقدامات آموزشی برای کاهش تعداد موش‌ها یک ضرورت بوده و باید به شهروندان آموزش‌های لازم داده شود تا با رعایت بهداشت، مانع از رشد هر روزه جمعیت موش‌ها شد.
موش‌های ماشین‌خوار
ظاهرا موش‌ها فقط برای مردم دردسرساز نیستند و سلامتی و بهداشت آنها را به خطر نمی‌اندازند بلکه برای ماشین‌های شهر هم مشکل‌ساز شده‌اند و شاید فرد باور نکند ممکن است موش‌ها تا این حد مخرب باشند. واقعیت این است که موش‌ها برای ماشین‌هایی که در خیابان پارک می‌شوند مشکل ایجاد می‌کنند به این صورت که وارد موتور آن شده و بخش‌های پلاستیکی آن را که به مذاقشان خوش می‌آید، می‌جوند و با این کار به مهم‌ترین بخش خودرو آسیب وارد می‌کنند که به راحتی نمی‌توان مشکل آن را شناسایی و رفع کرد.
اینجاست که باید گفت موش‌های تهران علاوه بر فست‌فود، پلاستیک هم می‌خورند و به گونه‌ای همه‌چیزخوارند و شهرداری تهران در تازه‌ترین اقدام می‌خواهد این موش‌های خطرناک را از شهر اخراج کند.
حال باید از رضا قدیمی، مدیرعامل شرکت ساماندهی مشاغل شهرداری تهران که گفته می‌خواهد لانه موش‌های تهران را تخریب و ظرف شش ماه آنها را از تهران فراری دهد پرسید آیا تجربه بوستان ولایت که به خاطر تخریب لانه موش‌ها شهروندان چندین مناطق شهر را دچار دردسر کرد کافی نبود و آیا به این فکر کرده‌اند موش‌هایی که از تهران فراری داده خواهند شد مردم شهرهای مجاور مثل کرج را به دردسر خواهند انداخت و مشکل نه تنها حل نشده بلکه به نقطه‌ای دیگر منتقل خواهد شد و چه بسا برای مردم این شهر سرنوشت آن روستا که موش‌ها به آن حمله کرده‌اند را رقم بزند.
آیا مدیریت شهری تهران که در مورد انسان‌ها همواره روش اخراج و تخریب را در پیش گرفته اطمینان کامل دارد که این روش در مورد موش‌ها کارساز خواهد بود و آیا به پیامدهای این طرح غیرکارشناسی اندیشیده‌اند؟
منبع: روزنو
