جمعه ۰۷ دی ۱۴۰۳ - ساعت :
۱۲ بهمن ۱۳۹۲ - ۱۰:۲۳
/تحلیل-نیویورک‌تایمز/

نقشه خطرناک السیسی برای مصر

"عبدالفتاح السیسی، کسی که توسط محمد مرسی، رییس جمهوری برکنارشده مصر به سمت فرماندهی ارتش این کشور برگزیده شد، اولین گام‌های رسمی را برای تبدیل شدن به رییس جمهوری آتی مصر برداشته است."
کد خبر : ۱۶۰۹۲۱
صراط: دیوید دی. کرک‌پاتریک در گزارشی تحلیلی در روزنامه نیویورک‌تایمز می‌نویسد: «زمانیکه محمد مرسی، اولین رییس جمهوری مصر که به صورت آزادانه انتخاب شده بود، عبدالفتاح السیسی را به عنوام وزیر دفاع این کشور انتخاب کرد،‌ این افسر قول داد تا ارتش را از صحنه سیاست خارج کند و راه را برای دموکراسی مدنی هموار سازد.

یک سال بعد، ژنرال السیسی مرسی را از کار برکنار و تاکید کرد که ارتش درحال پاسخگویی به درخواست مردم برای امنیت انقلابشان است. درست سه هفته بعد، او یکبار دیگر گفت که به سمت مردم تمایل پیدا کرده؛ زمانیکه به آنها تاکید کرد تا به خیابان‌ها بیایند و به او این اختیار شخصی را بدهند که به اخوان‌المسلمین حامی اصلی مرسی، ضربه بزند.

سپس "ارتشبد" السیسی روز دوشنبه هفته گذشته – سمتی که همان روز دریافت کرد – گام نخست و رسمی خود را برای تبدیل شدن به رییس جمهوری آتی مصر برداشت و یکبار دیگر بر "انتخاب آزاد" جمع کثیری از مردم و "انجام وظیفه" تاکید کرد. با این سخنان، او راه را برای اینکه مصر به سمت نوعی از حکومت تحت حمایت ارتش سوق یابد،‌ پیمود؛ حکومتی که احتمال می‌رفت در جریان بهار عربی 2011 پایان یافته باشد.

ارتشبد السیسی در جریان دو سال زندگی در میان مردم به عنوان وزیر دفاع مصر و سپس حاکم دوفاکتو، حیله‌گری یک جاسوس خبره را با ذات سیاستمدارانه خود آمیخته است تا ترکیبی فوق‌العاده از قدرت و شهرت را به وجود آورد که از شش دهه پیش که سرهنگ جمال عبدالناصر به حکومت پادشاهی مورد حمایت بریتانیا خاتمه داد، دیده نشده است.

اما با حرکت به سوی به دست گرفتن کنترل امور به عنوان رهبر کشور، ارتشبد السیسی در چالشی بسیار بزرگتر و خطرناک‌تر وارد شده است. ارتشبد السیسی که به واسطه رسانه‌های دولتی و خصوصی به عنوان یک منجی ملی مورد تشویق و ترغیب قرار دارد، به دنبال مدیریت یک جمعیت یاغی و متمرد داخلی است که شامل افراد مقابل می‌شوند: نخبگان بدون درنظر گرفتن حق ویژه و امتیازاتشان، ژنرال‌هایی که السیسی را به عنوان اولین شخص درمیان هم‌رده‌هایش می‌بینند، بخش عظیمی از مردم که همچنان احساس می‌کنند به تظاهرات قدرت می‌بخشند، دست‌کم صدها هزار تن از حامیان مرسی که علنا دولت جدید را انکار می‌کنند و یک طغیان تروریستی که برای خنثی کردن هرگونه امید برای برقراری ثبات دیده می‌شود.

"سامر اس. شهاته"، از دانشگاه علوم سیاسی اوکلاهما در آمریکا می‌گوید: به گمانم اقتصاد هم‌چنان درنهایت برای هر کسی که در راس حکومت قرار بگیرد یک موضوع لاینحل خواهد بود چراکه تمامی مسایل مشابه قیام 2011 همچنان هم ادامه دارد – بیکاری جوانان، کنار گذاشته‌شدنشان از سیاست، فعالیت بیش از حد و پرطمطراق سرویس‌های مدنی و کمک‌ هزینه‌های مالی و سوبسیدهای بی‌ثبات برای مواد غذایی و انرژی.

او می‌افزاید: حالا، تداوم این تظاهرات اعتراضی و خشونت‌ها هرگونه امیدواری برای یک بهبود سریع در بخش حساس توریسم و گردشگری را از میان برده است و هیچکس برای برداشتن گام‌هایی ناراحت‌کننده و ضروری که لازم هستند، تمایلی ندارد تا با این اقدامات کشور را به جلو سوق دهند.

حامیان ارتشبد السیسی به بیان این مساله می‌پردازند که موقعیت و جایگاه او به عنوان یک قهرمان ملی و کاریزماتیک او را قادر خواهند ساخت تا مشکلات را حل کند. احمد النقار، اقتصاددان مصری در جریان مصاحبه تلویزیونی اخیرش درباره دورنمای ریاست‌جمهوری السیسی با بیان یک ضرب‌المثل مصری گفت: آنهایی که عاشق شما هستند، به خاطر شما سنگ هم می‌بلعند و دشمنانتان امیدوارند که یک اشتباه مرتکب شوید. اهمیتی ندارد که صدور فرمان ایجاد اصلاحات اقتصادی چقدر تلخ باشد، اگر که از جانب شخصی باشد که مردم عاشقش هستند آنها این اصلاحات را مورد حمایت قرار خواهند داد.

اما خالد شاه، سردبیر روزنامه الیوم‌السابع، روزنامه مردمی و مشهور حامی ارتشبد السیسی،‌ می‌گوید: انتظارات، مشکل هستند. بگذارید السیسی آنها را حل و فصل کند – این ایده درمیان مردم هم‌اکنون بسیار خطرناک است. آرزوها و انتظارات بسیار بزرگ عملی نخواهند شد.

ارتشبد السیسی درباره سیاست‌ها یا تفکراتی که ممکن است او به عنوان رییس‌جمهوری مصر آنها را پیگیری می‌کند، هیچ نشانه‌ یا علامتی را ارائه نکرده است. بارزترین کاراکتر و شخصیت السیسی در شش ماه فعالیتش به عنوان حاکم دوفاکتو در دولت مصر از زمان به دست گرفتن زمام امور اغلب سرکوب بی‌رحمانه و مرگبار اخوان‌المسلمین و به صورت گسترده مخالفان لیبرال بوده است.

اما انتظار نسبی و تقریبی برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ارتشبد السیسی، روز دوشنبه گذشته تایید شد؛ زمانیکه او ریاست یک نشست را با حضور ژنرال‌های ارشد برعهده داشت تا کاندیداتوریش در این انتخابات از سوی آنها مورد ستایش و مدح قرار گیرد. شورای عالی نیروهای مسلح مصر در بیانیه‌ای مبارزات انتخاباتی السیسی را یک الزام و تعهد خواند و اعلام کرد که ارتشبد السیسی آن را یک خواهش و تمایل دانسته که نیازمند رضایت و موافقت است.

اگرچه، دست‌کم دو کاندیدای دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری 2012 حضور داشتند که به عقیده برخی‌ها می‌توانند ارتشبد السیسی را از تبدیل شدن به ششمین رییس‌جمهوری مصر بازدارند و اجازه ندهند تا او به عنوان پنجمین فرمانده ارتش ریاست کشور را برعهده بگیرد.

ارتشبد السیسی از واژه‌های تندی علیه انتقادهای دولت باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا درباره برکناری مرسی و سرکوب حامیان اسلام‌گرای او استفاده کرده است. او در مصاحبه ای با روزنامه واشنگتن پست در اوت 2013 گفت: شما مصریان را ترک کردید. شما به مصریان پشت کردید و آنها این مساله را فراموش نخواهند کرد. شما حالا می‌خواهید بار دیگر به مصریان پشت کنید؟

اما او با همتایان نظامی غربی خود همچنان روابط نزدیکی دارد. او در کالج نظامی انگلیس و آمریکا آموزش دیده و به عنوان رییس اطلاعات ارتش مصر یکی از عاملان مهم ارتباطی میان رهبران ارتش مصر و اسراییل به شمار می‌رفت.

فعالیت نظامی السیسی همزمان با گریختنش از شرایط سخت آغاز شد. السیسی در 19 نوامبر 1954، زاده شد و در کوچه پس کوچه‌های خاک‌آلوده و پرجمعیت در نزدیکی القمالیه، منطقه‌ای در قاهره پایتخت رشد یافت. دوستان نظامی السیسی می‌گویند پدرش غرفه‌داری خرده‌پا در بازاری در خان‌الخلیلی، بازاری مورد حمایت نسل‌های گوناگون توریست‌ها بود. السیسی با کسب موقعیت در دبیرستان نیروی هوایی مصر موفق شد شغل پدرش را پیش نگیرد.

دوستان نظامی ارتشبد السیسی می‌گویند: او وظایف مذهبی و دینی خود با سایر مصریان به شراکت می‌گذارد و در ساعت 5 بامداد برای برپایی نماز برمی‌خیزد. همسرش برخلاف همسران سایر روسای جمهوری مصر و البته بجز همسر مرسی، روسری به سر دارد. درحالیکه روسای جمهوری سابق و پیشین مصر برخی اوقات اسلام و مبانی دینی را در سخنرانی‌ها یا وجهه عمومی خود می‌گنجاندند – بارزترین آنها انور سادات، رییس جمهوری پیشین مصر بود- ارتشبد السیسی از آیه‌های قرآن اکثرا استفاده می‌کند.

ارتشبد السیسی پیش از آنکه وزیر دفاع مصر شود، مدارج ترقی را برای رسیدن به پست ریاست اطلاعات کشور پیمود؛ جاییکه برخی از نخبگان می‌گویند او ممکن است در آنجا نیرنگ‌ها و تزویرهای سیاسی خود را پرورش داده باشد. در پایان بهار 2013، درست چندماه پیش از مجبور ساختن مرسی برای کناره‌گیری،‌ السیسی علنا بر تعهد خود مبنی بر نگهداشتن ارتش پشت موانع مجددا تاکید کرد و هشدار داد که مداخله ارتش در سیاست می‌تواند کشور را به عقب بازگرداند.

ارتشبد السیسی به عنوان مخالف مرسی،‌ به بیان این مساله پرداخت که تظاهرات اعتراضی ممکن است با اینحال او را به سمت مداخله سوق دهد. و پس از میلیون‌ها بار شانه خالی کردن از پاسخ و واکنش، در نهایت در سوم ژوئیه 2013، اعلام کرد که نیروهای ارتش همچنان اولین گزینه برای اعلام ضرورت و نیاز برای دوری جستن و فاصله گرفتن از اقدامی سیاسی هستند اما احساس می‌کند که درخواست‌های مردمی برای نجات کشور از تخریب و اضمحلال او را مجبور ساخته تا مداخله کند.

ارتشبد السیسی به عنوان رییس‌جهموری مصر باید یکسری خواسته‌ها را مدیریت کند که بسیار پیچیده‌تر از آنهایی است که او به عنوان افسر ارتش و حتی روسای جمهوری پیشین مصر در برهه‌ای از ناآرامی‌ها و بحران‌ها با آنها روبرو بوده‌اند. غوغای انقلاب، ناکامی‌های سیستمی را که در آن هر موسسه‌ای از دولت به صورت شبه‌مستقل برطبق منافعش عمل می‌کند، برجسته کرده است.

منا القباشی،‌ استاد علوم سیاسی در کالج زنان برنارد در نیویورک می‌گوید: این جامعه‌ای است که مدام در تغییر است و رام‌ شدنی به نظر نمی‌رسد.

وی با اشاره به حسنی مبارک، دیکتاتور سابق مصر که در سال 2011 برکنار شد،‌ می‌گوید: این ریاست‌جمهوری سلطنت‌طلبانه‌ای نیست که جمال عبدالناصر ایجاد کرد و انور سادات و مبارک آن را به ارث بردند. السیسی با سیستمی کاملا متفاوت‌ از آنچه مبارک با آن مواجه بود، روبروست.»


منبع: ایسنا