صراط: رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه شب گذشته برای دیدار و گفت‌وگو با مقامات عالی رتبه ایران وارد تهران شد؛ دیداری که گفته می‌شود قرار است توسعه روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور، محور اصلی گفتگوهای آن باشد، اما قطعا در دیداری در این سطح مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی چون سوریه نیز مورد گفت‌وگو قرار خواهد گرفت.
روابط تهران و آنکارا که بعد از آغاز بحران سوریه، به خاطر اختلاف نظر دو طرف، دچار تنش و اختلاف شده بود، با روی کار آمدن دولت یازدهم در ایران، دچار تحول شده است. یکی از نشانه‌های این تحول، دیدارهای مکرر وزرای خارجه ایران و ترکیه است که از روند بهبود روابط دو کشور خبر می‌دهد. ظاهرا دو طرف اکنون تصمیم به افزایش سطح هماهنگی و تبدیل آن به همکاری راهبردی گرفته اند. هم اکنون نیز از امضای توافقنامه همکاری راهبردی بین دو کشور سخن گفته می شود.
البته دوستی و دشمنی‌های ایران و ترکیه ریشه‌ای دیرینه دارد. کمتر زمانی را می‌توان یافت که این دو همسایه در ارتباطی بدون تنش با یکدیگر بوده باشند. این تنش‌ها، اما همواره در کنار نیازهای مبرم این دو همسایه به یکدیگر به گونه‌ای بوده که بی‌نیازی یکی از دیگری را ناممکن ساخته است.
به‌رغم رقابت منطقه‌ای این دو کشور و اختلاف‌نظرشان در بحران سوریه، تغییر آرایش بازی خاورمیانه از مقطع توافق ژنو میان ایران و 1+5، وضع جدیدی به وجود آورده است. این تغییرات شرایطی را فراهم آورده که نه تنها روند واگرایی دو کشور متوقف شود، بلکه سفر اردوغان به تهران و سفر آتی حسن روحانی به آنکارا زمینه‌ای را فراهم خواهد ساخت که روند همگرایی دو کشور تقویت شود.
مهمترین علل آغاز این روند همگرایی را می‌توان در سه مورد جست‌وجو کرد؛ نخستین آن افق‌های جدید همکاری تجاری در سایه توافق هسته‌ای ایران است. تقابل با اسرائیل و زایل شدن فاکتور بهار عربی به عنوان پارامتری که رقابت میان دو کشور را دامن زده بود از دیگر علل نزدیکی روابط تهران و آنکارا قلمداد می‌شوند.
اخیرا نیز اخباری که از سوریه می‌رسد، حکایت از آن دارد که ترک‌ها مرزهای خود را به روی تروریست‌های سلفی بسته اند. این بدان معنا نیست که ترکیه با یک چرخش 180 درجه‌ای تمام مواضع پیشین خود در خصوص سوریه را کنار گذاشته و اکنون موافق ادامه ریاست‌جمهوری بشار اسد در این کشور است؛ اما بدان معناست که دریافته سیاست منطقه‌ایش طی 3 سال گذشته دچار اشکالات جدی است. اگر چنین نبود دلیلی نداشت که دست به تغییر در رویکردهای خود بزند.
در چنین شرایطی ایران باید سفر اردوغان به تهران را مغتنم شمارد البته محتاطانه. ایران و ترکیه برای هم واقعیت ژئوپلتیک محسوب می‌شوند. رفتار مسالمت‌آمیز دو همسایه در درازمدت می‌تواند برای هر دو منافعی را در بر داشته باشد و از درگیری‌های احتمالی و رخداد تنگناهای امنیتی بکاهد. علاوه بر این، ایران در شرایط تحریم به سر می‌برد و در این میان کشوری چون ترکیه با روابط اقتصادی گسترده‌ای که با اروپا دارد می‌تواند به ایران کمک کند. با این حال، باید در خاطر داشت که دولت ترکیه هر چند مواضع خود را تعدیل کرده، کماکان خواستار سرنگونی حکومت سوریه است. از این رو، بهبود روابط با ترکیه فرصتی برای ایران است که البته باید با دیده احتیاط به آن نگریست.
