آرزوهای پوتین در المپیک سوچی

 

شهر سوچی با طول 145 کیلومتر، که آن را طولانی‌ترین شهر اروپا کرده، در ساحل دریای سیاه امتداد یافته است. مساحت این شهر 3505 کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود 400 هزار نفر است. این شهر از چهار منطقه شامل آدلر؛ خوستا، مرکزی و لازاروسکویه تشکیل شده است. در ابتدای قرن 19 میلادی، روس‌ها در جنگ با عثمانی این منطقه را تصرف کردند و نام آن را که برگرفته از یکی از رودهای محلی بود، سوچی گذاشتند. از اوایل قرن 20، به تدریج به عنوان یک ناحیه‌ی تفریحی مورد توجه قرار گرفت و از زمان استالین به شهری بزرگ تبدیل شد.

 

نزدیک بودن محل بازی‌های المپیک زمستانی، یعنی شهر سوچی، به منطقه‌ی قفقاز شمالی، که در آن شبه نظامیانی حضور دارند که همواره علیه روسیه دست به عملیات تروریستی می‌زنند، موجب شده است تا بحث امنیت این دوره از مسابقات از همان ابتدا به موضوعی قابل اهمیت تبدیل شود. علاوه بر این، بمب‌گذاری‌های اخیر (مثل حادثه‌ی ولگاگراد)، در آستانه‌ی این بازی‌ها، موجب شده است تا بحث امنیت سوچی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. این نگرانی‌ها باعث شده است تا روس‌ها یکی از بزرگ‌ترین عملیات امنیتی در تاریخ بازی‌های المپیک را تدارک ببینند. پس از این رویداد پوتین، با بازرسی شخصی از محل، دستور داد تا تدابیر امنیتی شدیدی را در آستانه‌ی برگزاری المپیک زمستانی در نظر گیرند. هرچند هنوز هیچ گروهی مسئولیت انجام این حملات را بر عهده نگرفته است، اما انگشت اتهام به روی دوکو عمراف، امیر خودخوانده‌ی قفقاز، است که پیش‌تر نیز تهدید کرده بود که جلوی برگزاری بازی‌های المپیک سوچی را خواهد گرفت.

 

سرمایه‌گذاری شخصی پوتین در بازی‌های المپیک زمستانی احتمالاً یکی از دلایلی است که توجه عمراف را جلب کرده است. پوتین تا حد زیادی در جنگ دوم چچن درگیر بود و با رسیدن به مقام نخست‌وزیری، در اواخر سال 1999، اقدام نظامی روسیه را تشدید کرد. در حقیقت، پس از پیروزی روسیه در جنگ دوم چچن و با حمایت مسکو از رهبران طرفدار روسیه در جمهوری چچن بود که مخالفان جدایی‌طلب تمرکز خود را از جنگیدن در قفقاز به سمت اجرای حملاتی در نقاط دیگری از فدراسیون روسیه تغییر دادند. این امر، به طور اجتناب‌ناپذیر، امارت قفقاز را به هدف اصلی دستگاه امنیتی فدرال روسیهو تهدید اصلی برای بازی‌های المپیک تبدیل کرده است. با این حال، پوتین و سازمان امنیتی روسیه به جهان اطمینان داده‌اند که بازی‌های المپیک با امنیت برگزار خواهد شد.

 

بعد از آنکه نیروهای پلیس روسیه برای برگزاری امن بازی‌های المپیک سوچی به حال آماده باش درآمدند و نیروهای وزارت کشور نیز به شهر سوچی اعزام شدند، ولادیمیر پاچکوف، وزیر امور اضطراری روسیه، از رصد فضایی مکان برگزاری مسابقات المپیک خبر داد. بدین ترتیب، «سوچی» تبدیل به یک شهر فوق امنیتی شد که نوید برگزاری یک دوره‌ی‌ مسابقات آرام و بدون تنش‌های امنیتی را می‌دهد.

 

وزیر موقعیت‌های اضطرای روسیه در این رابطه عنوان داشت که از تاریخ هفتم ژانویه، همه‌ی بخش‌های مسئول امنیت بازی‌های المپیک در حال آماده باش جنگی قرار دارند. به گفته‌ی این مقام روسی، حدود 30 هزار تن از سربازان ارتش و افسران نیروی دریایی از هفتم تا 23 فوریه به نیروهای پلیس می‌پیوندند و به گشت‌زنی در دریای سیاه خواهند پرداخت. به گفته‌ی برخی رسانه‌های روسی، روش‌های امنیتی قابل استفاده در سوچی یادآور دوران اتحاد جماهیر شوروی است. این رسانه‌ها معتقدند در تأمین امنیت بازی‌های المپیک سوچی تلفیقی از روش‌های قدیمی دوران شوروی و اقدامات نظارتی مدرن مورد توجه قرار می‌گیرد.

 

دیمیتری چرنیشوف، رئیس کمیته‌ی برگزاری مسابقات سوچی، نیز از «اقداماتی باورنکردنی» برای تضمین امنیت این مسابقات خبر داده است. در هر حال، آنچه اهمیت دارد، این است که سطح بی‌سابقه‌ای از امنیت در شهر سوچی به مرحله‌ی اجرا درآمده است. روس‌ها حتی پیشنهاد آمریکا جهت همکاری با مسکو در جهت تأمین امنیت سوچی را نیز پذیرفتند و همین امر باعث شد تا اف. بی. آی. ده‌ها تن از مأموران خود را برای تأمین امنیت بازی‌های المپیک زمستانی سوچی به روسیه اعزام کند.[3]

 

 

چنان‌چه گفته شد، اهمیت برگزاری این رقابت‌ها باعث شده است تا روس‌ها و از جمله رئیس‌جمهور این کشور اقداماتی برای هرچه بهتر برگزار شدن این بازی‌ها انجام دهند. پوتین، در ابتدا، تعداد زیادی از زندانیان این کشور را مورد عفو قرار داد که میخائیل خودرفسکی و گروه موسیقی پوسی رایوت از جمله‌ی این‌ها بودند.

 

پوتین، در تصمیمی که باعث شگفتی بسیاری از روس‌ها گشت، بر آن شد تا سرمایه‌دار مشهور روسی، که بیش از یک دهه را نه در پشت میله‌های زندان، بلکه در اردوگاه‌های کار اجباری سپری کرده بود، مورد عفو قرار دهد. برخی منابع معتقدند آزادی منتقد برجسته‌ی پوتین می‌تواند در آستانه‌ی بازی‌های المپیک زمستانی سوچی، شکایت‌های بین‌المللی درباره‌ی وضعیت حقوق بشر در روسیه را کاهش دهد. بدون شک، یکی از دلایل اصلی مسکو جهت آزادی خودروفسکی نزدیک شدن به بازی‌های المپیک زمستانی در شهر سوچی است. پوتین، که اعتبار خود را در گرو برگزاری صحیح این رقابت حساس قرار داده است، به دنبال آن بود تا با آزادی یکی از مخالفان خود اتهامات حقوق بشری غرب علیه کرملین را در آستانه‌ی سوچی کاهش دهد.

 

اقدام دیگر پوتین لغو ممنوعیت تظاهرات سیاسی در سوچی بود. پوتین، در ادامه‌ی ‌این اقدامات، روز شنبه چهارم ژانویه، با برگزاری تظاهرات در زمان برگزاری مسابقات المپیک زمستانی، نیز موافقت کرد تا نشان دهد که کرملین نیز می‌تواند از خود نرمش به خرج دهد. این امر باعث ایجاد واکنش‌های مثبت بین‌المللی نیز شد و اکثر کشورهای جهان اقدام مسکو را مورد استقبال قرار دادند.

 

هرچند بعد از بمب‌گذاری ولگاگراد مقامات آمریکایی با محکوم کردن این حملات آمادگی خود را برای تأمین امنیت بازی‌های سوچی اعلام نمودند، اما برخی اقدامات آن‌ها موجبات خشم روس‌ها را فراهم ساخت. آمریکایی‌ها، با گنجاندن سه ورزشکار همجنس‌گرا در هیئت رسمی ایالات متحده جهت شرکت در بازی‌های سوچی، مخالفت خود را با سیاست‌های ضد همجنس‌گرایی مسکو نشان دادند. با وجود اینکه آمریکایی‌ها این امر را نشانه‌ی تعهد این کشور به آزادی همه می‌دانند، اما روس‌ها این موضوع را نمی‌پسندند.

 

شایان ذکر است که پارلمان روسیه، در ماه ژوئن سال گذشته، قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن ترویج و تبلیغ روابط جنسی غیرمتعارف در میان افراد زیر سن قانونی را منع می‌کند. این موضوع باعث شد تا کشورهای غربی شدیدترین حملات تبلیغاتی را علیه مسکو انجام دهند و این کشور را به نقض حقوق بشر محکوم کنند. البته نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که جامعه‌ی روسیه، به طور کلی و بر خلاف کشورهای غربی، با آزادی‌هایی نظیر ازدواج همجنس‌گراها مخالف است. این امر در نظرسنجی‌های مختلفی که در این کشور برگزار شده است به اثبات رسیده است.

 

نکته‌ی دیگر اینکه هرچند هیچ کشوری به فکر تحریم بازی‌ها نظیر اتفاقی که در مورد بازی‌های المپیک تابستانی 1980 افتاد و این بازی‌ها، به علت تهاجم اتحاد جماهیر شوروی سابق به افغانستان تحریم شد، نیست؛ اما سران کشورهای غربی، با توجه به سوابق مسکو در زمینه‌ی حقوق بشر و به ویژه قانون منع تبلیغ همجنس‌بازی در روسیه، تصمیم گرفته‌اند تا در مراسم افتتاحیه‌ی المپیک زمستانی سوچی شرکت ننمایند تا بلکه از این طریق اعتبار این مسابقات را تحت تأثیر قرار دهند. با این حال، روسیه تصمیم آمریکا و سران برخی کشورهای اروپایی در مورد شرکت نکردن در مراسم افتتاحیه‌ی بازی‌های المپیک زمستانی سوچی را کم‌اهمیت می‌داند. علاوه بر رئیس‌جمهور آمریکا، فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه و دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس، از جمله رهبران اروپایی هستند که تصمیم گرفته‌اند در مراسم افتتاحیه‌ی این بازی‌ها در روز هفتم فوریه شرکت نکنند.

 

 

بعد از آنکه روس‌ها در سال 1980 المپیک تابستانی را در شهر مسکو برگزار نمودند، دیگر موفق نشدند تا میزبانی بازی‌های المپیک (چه از نوع زمستانی و چه تابستانی) را بر عهده گیرند. نکته‌ی دیگر اینکه در آن زمان المپیک مسکو با تحریم کشورهای بلوک غرب مواجه شده بود. همین عوامل باعث شد تا روسیه دوباره متولد شود و از زیر آواره‌های فروپاشی شوروی بعد از افزایش قیمت نفت و گاز، در اندیشه‌ی نشان دادن مقام و موقعیت خود در جهان باشد. به دنبال این امر، مقامات روسیه نهایت تلاش خود را به کار گرفتند تا سرانجام در تاریخ چهارم جولای 2007 میزبانی رقابت‌های سال 2014 را به دست آوردند. بدون شک، برگزاری موفق این رقابت‌ها می‌تواند تا اندازه‌ی زیادی به آمال و آرزوهای روس‌ها جامه‌ی عمل بپوشاند. روسیه برای به دست آوردن میزبانی رقابت‌ها بودجه‌ی عظیمی را پیشنهاد داد که همین امر باعث ربودن گوی سبقت از حریفانی چون کره‌ی جنوبی و اتریش شد. در زمینه‌ی بودجه‌ی صرف‌شده برای بازی‌های المپیک سوچی، آمار متناقضی بیان شده است. اخیراً دیمیتری کوزاک، معاون نخست‌وزیر روسیه، از بودجه‌ای 51میلیارد دلاری در سوچی پرده برداشته است. این آمار رسمی نشان می‌دهد این مقدار هزینه حدود هشت برابر المپیک زمستانی قبل در ونکوور کاناداست. همچنین تا کنون هیچ کدام از از المپیک‌های برگزارشده (حتی از نوع تابستانی) این مقدار هزینه را متحمل نشده‌اند.

 

در اهمیت برگزاری این دوره از رقابت‌های المپیک زمستانی در شهر سوچی، کوچک‌ترین شک و تردیدی وجود ندارد. شهر سوچی در سال 2007 در کمیته‌ی بین‌المللی المپیک برای برگزاری مسابقات المپیک زمستانی سال 2014 انتخاب و بدین ترتیب، دومین بار از سال 1980 روسیه موفق به کسب میزبانی بازی‌های المپیک گردید. مقامات روس، از چند سال گذشته تا کنون، سرمایه‌گذاری‌های بسیار سنگینی در زمینه‌ی زیرساخت‌ها و امنیت سوچی به عمل آورده‌اند. پوتین تا کنون بسیاری از دیدارهای سیاسی خود با رؤسای جمهور کشورهای مختلف را در این شهر انجام داده و بر اهمیت برگزاری موفقیت‌آمیز این مسابقات تأکید کرده است.

 

با توجه به اینکه شهر سوچی فاقد اکثر زیرساخت‌های لازم برای برگزاری مسابقات بوده است، دولت روسیه ناچار باید نسبت به ساخت مکان‌های مناسب اقدام می‌کرد و لذا این المپیک حتی از المپیک سال 2008 پکن، که رقمی حدود 40 میلیارد دلار هزینه در برداشت بسیار پرخرج‌تر خواهد بود و برآورد می‌شود از رقم 51 میلیارد دلار نیز فراتر رود که می‌تواند فشار قابل توجهی بر اقتصاد روسیه وارد و لقب پرهزینه‌ترین المپیک تاریخ را به خود اختصاص دهد.

 

از سوی دیگر، هرچند انفجارهایی که در ولگاگراد روسیه اتفاق افتاد به علاو‌ه‌ی تهدیدات تروریست‌های قفقازی، تحولات تروریستی خاورمیانه و سایر مسائل برگزاری مسابقات سوچی در امنیت کامل را زیر سؤال برده است، اما روسیه از دو سال پیش به طور فعال روی مسئله‌ی برگزاری مسابقات زمستانی المپیک سوچی مانور داده و مدعی برگزاری آن در امنیت کامل شده است. روسیه بزرگ‌ترین عملیات امنیتی تاریخ بازی‌های المپیک را به منظور جلوگیری از حملات تروریستی در بازی‌های المپیک سوچی به مرحله‌ی اجرا در آورده است.