این مراسم با نواختن سرود ملی جمهوری اسلامی ایران و قرائت قرآن توسط میرداماد آغاز شد. نمایش کلیپ تبلیغاتی «نوسفر» دهباشی که در جریان 100 روزگی دولت روحانی در شبکههای اجتماعی پخش شد بخش دیگری از این مراسم بود. 6 نفر از هنرمندان، نویسندگان و اهالی فرهنگ به نمایندگی از دیگر هنرمندان در این جلسه سخنرانی کردند.
شهرام ناظری، راضیه تجار, فرهاد توحیدی، مهنار افشار، جهانگیر کوثری، صابر ابر، محمدعلی زم، مسعود کیمیایی؛ ویشکا آسایش، قطبالدین صادیق، محمود عزیزی، ایرج راد، عبدالجبارکاکایی؛ لوریس چکناوریان؛ بیژن امکانیان، محمد صریر، مصطفی محدثی خراسانی، محبوبه بیات، جمشید مشایخی، داوود رشیدی، حمید سبزواری، منوچهر محمدی، خشایار اعتمادی، حبیب دهقان نسب، همایون اسعدیان، رضا داوودی، علیم محمد مؤدب، لاله اسکندری، داریوش اسدزاده، حبیب الله کاوش، شهداد روحانی، محمد مهدی عسگرپور، محمدعلی بهمنی، مسعود اطیابی، شاهین فرهت، فاصل نظری، سعید بیابانکی، حمیدرضا نعیمی، حسین مسافرآستانه، امیر دژاکام، مجید اخشابی، رخشان بنیاعتماد، علی نصیریان، کامبیز روشن روان، بیژن بیژنی، عنایتالله بخشی، حبیب دهقاننسب، و جمع دیگری از اهالی فرهنگ و هنر در این مراسم حاضر شدند.
جنتی: اهالی فرهنگ و هنر پشت انقلاب ایستادهاند
در ابتدای این دیدار علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اولین نفری بود که با دعوت مجری مراسم به ایراد سخنرانی پرداخت. او پس از اعلام خیر مقدم به هنرمندان و تشکر از حسن روحانی به دلیل برگزاری این جلسه به قرائتی متن مکتوب سخنان خود پرداخت.
گزیدهای از سخنان علی جنتی که از روی یک متن قرائت میشد به این شرح است:
آقای رئیسجمهور حضور شما را در میان اهالی فرهنگی غنمیت و به فال نیک می گیریم.آسمان سرزمین فرهنگ پرور ما همواره پر از ستارههایی بوده که راهنمای آیندگان بوده اند. ستارههایی که همواره پویا هستند. ستارههایی که افروخته اند و گوهر عمر خود را برای میهن نثار کرده اند
تلاش برای آفریشن آثارماندگار افتخاری بس بزرگ است و تمسک به خرد بسی بزرگتر. هر یک از بزرگان فرهنگ و هنر ما در طول تاریخ در رشته خاصی پیشرو بودهاند.
امروز جامعه هنری فهیم و پرافتخار کشورمان در اینجا گردهم آمدهاند تا با شما آوای وحدت سردهند. فرهیختگان این سرزمین آرزویی جز سربلندی سرزمین ایران ندارند و آمدهاند تا بگویند که تشنه تدبیر و امید هستند. هنرمندان سرزمین خورشید آمدهاند تا پیام دوستی را به جهانیان و بیزاری از تروریسیم را با زیباترین بیان یعنی هنر به گوش جهان برسانند.
اهالی هنر آمدهاند تا کنارتان و دوشادوش مردان کارآزموده شما در عرصه بین الملل با زبان هنر شما را یاری کنند.
هم اکنون در آستانه میلاد پیامبر رحمت آمدهایم تا بگوییم اهالی فرهنگ و هنر پشت انقلاب ایستادهاند. انقلاب اسلامی ما شکوفایی هنر، فکر و اندیشه است.فرهنگ و هنر از دخالتهای نابجا هراسان است. هنرمندان روحی لطیف و طبیع گوهر پرور دارند و رفتارهای سلبی را نمی پسندند.
هنرمندان واقعی به ارزشهای جامعه خود پشت نمیکنند.در طلیعه جهان تدبیر و امید کوشیدیم که این اعتماد را به فرهنگ و هنر بازگردانیم. مدیران فرهنگ شناس را آوردیم. نگاهمان، شفافیت، راستگویی، احترام متقابل و کاهش تصدیگری دولت و واگذاری امور به اصناف است.خانه سینما گشوده شد و میکوشیم دیگر خانههای فرهنگ و هنر را باز کنیم.
امروز جامعه فرهنگی کشور بیش از هر زمان دیگری نیازمند گفتگوست. اهالی فرهنگ به خوبی میدانند که ره صدساله را یک شبه نمیشود پیموت. آنها از دولت تدبیر و امید انتظار معجزه ندارند.
دولیت که سکاندارش حسن روحانی است دولت فرهنگ و هنر است. عشق شما به فرهنگ و هنر چهرهای فرهنگی به دولت داده است. در جهانی که همه به فکر این هستند که خود را به زیباترین شکل ممکن معرفی کنند دولت تدبیر و امید باید با زبان ادبیات، موسیقی نمایش و سینما سخن بگوید.
مولانا حافظ سعیدی و فردوسی سالهاست که بر قله فرهنگ و هنر دنیا ایستادهاند. نگرانی اهل هنر این است که در غوغای سیاست ،فرهنگ و هنر نادیده گرفته شود در این میان گذر از مشکلات فرهنگی جز با همکاری دولت و مجلس امکان پذیر نیست.نارسایی های بودجه و امکانات در برابر نگاه ژرف شما رنگ میبازد.
نخبگان و هنرمندان نیازمند محیطی امن هستند، نه محیطی امنیتی. امنیت فضای فرهنگ و هنر موجب شکوفایی استعدادها و فضای امنیتی موجب از بین رفتن استعدادها میشود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سخنان خود را با این بیت به پایان برد: غیر از هنر که تاج سر آفرینش است/ دوران هیچ منزلتی پایدار نیست.
امیرخانی: ارشاد پایگاه و دستگاه دارد اما سرگاه ندارد/داور حامی و ممیز ارشاد را از اجنه انتخاب نکنید
رضا امیرخانی نویسنده مطرح ادبیات داستانی انقلاب یکی از افرادی بود که در جلسه شب گذشته دیدار هنرمندان و نویسندگان با رئیس جمهور سخنرانی کرد. او با بیان این مطلب "طالع بخت سخن من در برابر رؤسای جمهور هر 16 سال یک بار طلوع میکند" گفت: 16 سال پیش اولین باری بود که در مقابل یک رئیس جمهور یعنی آیتالله هاشمی رفسنجانی مطالبی را مطرح میکردم، اکنون بعد از این مدت مجدداً شرایطی فراهم آمده تا به سخنرانی در برابر یک رئیس جمهور دیگر یعنی آقای روحانی بپردازم. این فرصت را قدر مینهم و در طالع شانزده سال یکبار این ستاره بختی میبینم و حکمتی.
امیرخانی ادامه داد: جناب آقای رئیس جمهور، بنده امروز در محضر شما بهنمایندگی از قبیله ادبیات سخن میگویم، قبیلهای که شترانم در آن است. مردمان نهفقط در این ملک که در جایجای عالم، بیش از نیمی از زمان مطالعه خود را به خواندن داستان میگذرانند. داستان مهمترین بخش صنعت نشر هر کشور است.
این نویسنده انقلاب با بیان "ادبیات داستانی در کشور ما یکی از پرمخاطبترین گونههای ادبیات برشمرده میشود" گفت: صنعت نشر ایران اگرچه خودنمایی سایر صنایع فرهنگی خاصه سینما را ندارد اما اعداد مشت پر کن و آمار قابل اعتنای مکتومی دارد. ادعا میکنم میان همه صنایع فرهنگی کشور، صنعت نشر، مردمیترین صنعت است. اگر کنار نگاه به سایر صنایع به صنعت نشر در گونه ادبیات داستانی نگاه شود درمییابیم که صنعت نشر مردمی ادبیات داستانی با سایر صنایع تفاوتهایی دارد.
امیرخانی با بیان اینکه حلقه انتهایی سینما و مخاطب سالن سینما است و بدین ترتیب 70 درصد سینما با توجه به وجود سالنهای دولتی در خدمت دولت است، گفت: این رویکرد درباره ادبیات پاسخگو نخواهد بود چرا که حلقه انتهایی چرخه کتاب و مخاطب، کتابفروشی است و بخش زیادی از کتابفروشیهای ما توسط مردم مدیریت میشود. به این ترتیب بیش از 90 درصد تولید، توزیع و توزیع اثر در ادبیات بهدست مردم است، چیزی که در سایر صنایع بسیار کمتر است، کمتر فیلمی است که بخش خصوصی بدون حمایتهای پنهان دولتی قادر به تولید و توزیع آن باشد و کمتر کتاب موفقی است که خارج از سازوکار مردمی نگارش، توزیع و فروش به توفیق دست یافته باشد.
این نویسنده ادبیات داستانی ادامه داد: صنعتی که اینچنین مردمی پیش میرود بیش از سایر صنایع به توجه نیاز دارد. سؤال اساسی اینجاست: چرا ادبیات داستانی دیده نمیشود؟ دلیل روشن است، بهدلیل انبوه عناوین کتب ارشادساخته! چند عنوان کتاب به دست مردم میرسد؟ جواب روشن است، بهتعداد کتب موجود در قفسههای کتابفروشی. این رقم بین هزار تا دو هزار عنوان است. حال آن که ارشاد آمار تولید کتاب را در سال بیش از 50 هزار عنوان اعلام میکند. 48 هزار عنوان از این کتابها، کتب غیرحرفهای در صنعت نشر هستند.
امیرخانی ادامه داد: مگر قفسه کتابفروشیها چهمقدار ظرفیت دارد که بتواند هرساله ولو تنها برای همین دو هزار کتاب جای خالی داشته باشد. اگر به این مسئله توجه نشود همان مشکلی پیش میآید که در دولتهای گذشته هم برای ادبیات داستانی رقم خورده است.
نویسنده کتاب «مناو» ادامه داد: اگر خوشبینانه نگاه کنیم و تصور را بر این بگذاریم که در این زمینه خاطی، قاصر و مقصری وجود نداشته باشد و این کار بهدرستی انجام میشود و میتوان گفت اگر عملکردها بهدرستی هم صورت پذیرد باز هم 95 درصد انرژی ارشاد هرز میرود و فقط 5 درصد صرف کتب حرفهای میشود.
امیرخانی با بیان "معتقدم تمام همت ارشاد باید روی آن 2هزار اثری باشد که بهطور متوسط سالانه مورد اقبال مردم قرار میگیرد نه هرچه منتشر میشود" گفت: این بزرگترین کاری است که بهنظر من در دوره فعلی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به آن توجه کند. فدراسیون فوتبال هم در وهله اول موظف است به حمایت از تیم ملی کشور، بعد از آن لیگهای برتر و پایینتر... اما در رفتار ارشاد اطفال بازیگوش فوتبالیست خیابانی با ملیپوشان تفاوتی ندارند.
این نویسنده ادبیات داستانی انقلاب در ادامه سخنان خود به پایگاههای وزارت ارشاد در شهرستانها و شهرهای دیگر اشاره کرد و گفت: ارشاد در همه شهرستانها و شهرها پایگاه دارد، در مراکز استانها دستگاه دارد، اما معتقدم ارشاد در شهرستانها سرگاه ندارد و بهترین ترجمه برای سرگاه همان اتاق فکر است.
امیرخانی ادامه داد: معتقدم بیشتر از نویسندگان به حضور ناشران در این سرگاهها نیاز داریم. تجربه گذشته من و حضورم در انجمنهای مختلف به من میگوید که اگر صرفاً یک اتحادیه نویسندگان قوی داشته باشیم ادبیات پیشرفت چندانی نخواهد داشت و این نویسنده با عضویت در این اتحادیهها فردیتش را از دست میدهد و نهایتاً به ماشین امضای بیانیههای سیاسی تبدیل میشود.
این نویسنده ادبیات انقلاب ادامه داد: اما اگر بتوان وضعیت نشر را سامان بهتری بدهیم و از حضور ناشران قوی بیشتری برخوردار باشیم طبیعتاً تأثیر آن میان نویسندگان نیز متجلی خواهد شد و نویسندگان حتی به تشویق برای رقابت با یکدیگر نیز واداشته میشوند.
امیرخانی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان "معتقدم باید اجازه دهیم اقوال گوناگون مطرح شود" گفت: اگر چنین فضایی را فراهم آوریم خود مردم قول احسن را برخواهند گزید.
این نویسنده داستانی انقلاب مجدداً بر این نکته تأکید کرد: فکر میکنم شنیده شدن همه صداها و اقوال گوناگون میتواند به رشد و بالندگی فرهنگی کشور کمک کند، و اضافه کرد: در این زمینه هرگونه حمایت از نویسندگان منجر به حمایت از قول حسن خواهد شد. اما حمایت از ناشر مردم را بهسمتی راهنمایی میکند که خود قول احسن را برگزینند. حمایت از نویسنده، حمایت از قول حسن است، اما حمایت از ناشر، حمایت از اعتبار احسن است. خداوندگار کلمات، از ما شنیدن قول حسن را نخواسته است. شنیدن اقوال گونهگون و رنگرنگ را خواسته است و پس از آن، انتخاب بهترین را.
وی در بخش پایانی سخنان خود به ماجرای حضور لشکری از جنّیان در محضر امام حسین(ع) در روز عاشورا که پردهخوانان آن را نقل میکنند، اشاره کرد و خطاب به رئیس جمهور گفت: آن روز عدهای از جنّیان آمدند تا به هواداری حضرت حسین به جنگ با یزیدیان بروند اما امام(ع) به آنان اجازه نداد و گفتند: حرب شما از فتوّت بهدور است چرا که شما دشمنان را میبینید و آنها شما را نمیبینند. آقای روحانی، از شما میخواهم که داور، حامی، ممیّز و دیگر بخشهای ارشاد را از لشکر اجنّه انتخاب نکنید.
حقیقی: چرخه اقتصاد هنر از طریق گالریها باید انجام شود/ تاکید بر حمایت از استانداریها برای احداث گالری در شهرستانها
پس از رضا امیرخانی، ابراهیم حقیقی از دیگر افرادی بود که به نمایندگی از هنرمندان تجسمی در دیدار جمعی از اهالی فرهنگ با حسن روحانی رئیس دولت جمهوری اسلامی به سخنرانی پرداخت. او در ابتدای سخنان خود خطاب به رئیس دولت یازدهم گفت: از زمانی که جنابعالی اعلام نامزدی کردید تمام هنرمندان شما را میشناختند اما بعد از مناظرهها امیدی که در شعارهایتان به آن اشاره کردید در دلشان زنده شد و با انتخابهای شما در هیئت دولت هم تدابیرتان برایشان روشن شد.
این هنرمند عرصه تجسمی کشور گفت: حوزه تجسمی حوزه بسیار بزرگی است و جناب آقای روحانی خود نسبت به این عرصه آگاهی دارد. گفتههایی که امشب مطرح میکنم بیشتر شبیه به مرور یک آلبوم خانوادگی است. آلبومی که بنا داریم به دیدار تک تک اعضایش برویم و از آنها احوالپرسی کنیم. حوزه هنرهای تجسمی همانقدر که بزرگ است نیازهایش هم متفاوت است.
حقیقی با بیان اینکه نقاشی، سفالگری، نگارگری، عکاسی، خوشنویسی و... همه از بخشهای هنر تجسمی هستند گفت: متاسفانه عمده نگاهها به عرصه هنر تجسمی نگاه تفریح و تفنن است در حالی که وقتی از صبح بیدار میشویم و از خانه بیرون میزنیم از نقش و نگار شهر، روزنامهها، ویلبردها و حتی نقش پتویی که در بازگشت به خانه مشاهده میکنیم همه حاصل کار یک طراح و هنرمند عرصه تجسمی است.
وی ادامه داد: اگر تنها برای شما یک مثال دیگر بزنم کافی است که روزنامهها را از عکس خالی کنید و ببیند چقدر بیجان و بیروح میشود و این هنر عکاسی است که به آن جان داده است. امروز که در اینجا سخن میگویم نیازهای زیادی باعث شده تا از دولت تدبیر و امید بخواهیم که به آنها بپردازد. بسیاری از این نیازها در میان تمام حوزههای هنرهای تجسمی مشترک است. انواع متفاوتی هم دارد.
حقیقی با بیان اینکه از یک درصد اعتبارات عمرانی که دولت تقدیم مجلس کرده تشکر میکنیم از مجلس میخواهیم که در مسیر موفق شدن این اعتبارات تلاش خود را انجام دهد.
تبصره دیگری که میخواهم اینجا بیان کنم آن است که مسائل مالی بابت خرید آثار هنری از سوی بانکها و موسسات معطل مانده در حالی که صورت گرفتن این امر میتواند کمک ویژهای به احیای هنرهای تجسمی کند و سرمایه ملی را به جایی برد که لیاقت آن را دارد.
این هنرمند عرصه تجسمی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: معتقدم که چرخه اقتصاد و هنر از طریق گالریها باید انجام شود و به این ترتیب بیش از گذشته باید از گالریها حمایت کرد. متاسفانه گالریهای اصلی عرصه هنر تنها در تهران فعالند و تعداد کمی گالری فعال در شهرستانها داریم.
حقیقی ادامه داد: از دولت میخواهیم د راستانداریهای خود برای احداث گالریهای جدید حمایت کند. چرا که این امر باعث میشود هنرمند محروم شهرستانی دیگر مجبور نشود برای برگزاری یک نمایشگاه خود به تهران بیاید ایا موفق شود و یا نشود.
موزه هنرهای معاصر بخش دیگری از سخنان حقیقی را تشکیل میداد که وی در این زمینه گفت: این موزه در حالی که از 10 موزه بزرگ جهان از حیث دارا بودن آثار هنری برشمرده میشود مدتهاست که نتوانسته خریدهای جدیدی از میان آثار هنری داشته باشد و سیر سیر نزولی خود را طی میکند.
این هنرمند تجسمی ادامه داد: در حالی که بیشترین هنرمند را در منطقه جغرافیایی خود داریم و آمارهای جهانی این سخن بنده را تایید میکنند گفت: سوال اینجاست که با این ظرفیت چرا سهم ما در بازارهای جهانی اندک است. چطور میتوان فارغالتحصیلان را به گونهای وارد این عرصه کرد که توانایی خلق افتخاراتی همچون هنرمندان گذشته در سطح مجامع بینالمللی داشته باشیم. در حالی که مجلات سینمایی متعدد موجود است هنرهای تجسمی هیچ مجله و یا رسانه فعالی ندارند در حالی که بخش زیادی از این هنرها به نیروی تبلیغات زنده هستند باید برای آنها اندیشه کرد که چگونه رشد کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد خانه هنرمندان ایران مجموعهای است که تمام اصناف هنری را در خود جمع دارد و ارشاد میتواند از ظرفیت این مجموعه سهم بیشتری ببرد.
ثمینی: تئاتر ذاتاً نقاد است/ تئاترشهرستانها، از مطالبات مهم تئاتریها
در ادامه جلسه نغمه ثمینی به نمایندگی از اهالی تئاتر به سخنرانی دربرابر رئیس جمهور پرداخت. گزیدهای از سخنان او بدین شرح است. بیمقدمه بگویم آقای رئیس جمهور شما هر آنچه را که باید بدانید میدانید کیست که نداند تئاتریها چه مشکلاتی دارند ممیزی و بیپولی را در تئاتر کیست که نداند. کیست نداند که چه کسانی رفتند و چه به فکر رفتند. شما بارها از بودجه تئاتر که یک شوخی است شنیدهاید از موج شگفتانگیز نمایشنامههای 10، 12 سال پیش که قلههای جهان را میخواست فتح کند شنیدهاید. آن نمایشنامهها هم اکنون در کشوها خاک میخورند. ما همه اینها را شنیدهایم پس به همین دلیل است که من به سخن نگفتم فکر میکردم.
به من اجازه دهید صدای کسانی باشم که خاموش شدهاند برخیها به ما به عنوان دشمن نگاه میکنند. دشمنی که تنها سلاحش گفتوگو و بازی است.قرنها پیش وقتی آدمی فهمید که خشونت را میتواند به صحنه تئاتر بیاورد تمدن بشری پیشرفت عظیمی کرد.
تئاتر ذاتا نقاد است. خدا ما تئاتریها را دوست دارد که اگر نداشت اکنون نبودیم. بدون پول و بدون هیچ به دنبال باد نمیگشتیم.ما در منطقه میلیاردها جایی نداریم. ما پیکره ویروسی جامعهای هستیم که نمیتوانیم صفرهای میلیاردها را بشماریم. شادمانی ما گرفتن مجوز اجرای نمایشمان بدون هیچگونه حذفی است.
پشت میزنشینها غالبا ما را دوست ندارند. من در اینجا صدای دانشجویان تئاتری که با سخن از آینده، در چشمانشان ترس موج میزند هستم.
آقای رئیس جمهور من مقابل شما ایستادهام و صدای حذف شدگان هستم. امیدی که تبعید شده بود به قلب ما بازگشته است. ما تئاتریها مطالبات روشنی داریم. بودجه، سالن و تئاتر شهرستانها.
عسگرپور:روند مجوز کار در سینما نیاز به بازبینی دارد
در ادامه دیدار صمیمانه رئیس جمهور با هنرمندان محمدمهدی عسگرپور در جایگاه نماینده هنرمندان سینما به روی صحنه رفت و ضمن بیان مطالبات اهالی سینما چند نکته را برای رئیس جمهور بیان کرد.
عسگرپور در ابتدای سخنان خود به مرگ چند تن از عوامل فیلم معراجیهاکه عصر امروز به علت انفجار بر روی صحنه جان باختند اشاره کرد و از حاضران در تالار وحدت خواست تا برای شادی روح آنها صلواتی ختم کنند.
بخشی از سخنان عسگرپور خطاب به رئیس جمهور اینچنین بود: آقای رئیس جمهور اولین دری که با کلید دولت تدبیر و امید باز شد قفل خانه سینما بود. سپاس که به وعده خود پایبند بودید. شاغلان فرهنگ و هنر برای هر بار فعالیت خود باید مجوزی جداگانه بگیرند در حالی که شاغلان صنفهای دیگر برای فعالیتشان تنها یک بار مجوز میگیرند. شاغلان عرصه فرهنگ و هنر با هر تخلف کل فعالیتشان ممنوع میشود. این مسائل نیاز به بازبینی دارد. امیدواریم با توصیههای شما در این زمینه مشکلات هنرمندان حل و فصل شود.فرهنگ و هنر اشتغالزاست. میزان اعتبار لازم برای ایجاد اشتغال در عرصه فرهنگی کمتر از بخش صنعت است.کل جمعیت هنرمندان کمتر از 20 هزارنفر است پس باید بیمه بازنشستگی و بیکاری هنرمندان را اعمال کنیم تا اثبات شود که هنرمندان جدا از نظام نیستند.بیاعتمادی سالهای گذشته را پایان دهیم. هنرمندان را در امور کشور مشارکت دهیم.
مصحلت از جمله کلیدواژههایی است که معنایی دوگانه دارد. هر کسی برای دور زدن قانون از آن استفاده میکند.در هر جامعهای و با هر رویکردی سانسور و نظارت وجود دارد. در کشور ما نیز مناسبات اجتماعی و ارزشی وجود دارد، اما سازوکار ما به شدت دچار اشکال است. در دیگر کشورها سانسور،نام بازبینی و ویرایش را به خود میگیرد.
سینما میتواند یار خوبی برای دیپلماسی دولت باشد. اهل فرهنگ سالها تلاش کردهاند اعتماد دولت را جلب کنند اینک زمان آن است که تدبیری کنیم تا اهل فرهنگ به دولت اعتماد کنند.
کاکایی: ادبیات انقلاب سرو برومندی شده و میخواهد با رقیب خود چالش ادبی کند
عبدالجبار کاکایی دبیر هشتمین جشنواره بینالمللی شعر فجر هم در مراسم دیدار اهالی ادب و فرهنگ با حسن روحانی حضور داشت و به نمایندگی از بخشی از شاعران به سخنرانی پرداخت. او در ابتدای سخنان خود با بیان این مطلب که در میان شاعران از من هم سالخوردهتر بود که شایستگی سخن در این جمع را داشته باشد گفت: ترجیح میدهم که امشب به جای دفاع از خود و نسلی که همراه من بودند به دفاع از خود بپردازند چرا که فضیلت دفاع شرافتمندانه از رقیب بالاتر از نسلی که به من و دوستانم هم خاموشی اعطا کرد.
این شاعر ایرانی خطاب به جمعی از هنرمندان که در جلسه امشب ملاقات با رئیس جمهور در تالار وحدت حضور داشتند گفت: هنرمندان اساسا بر دو دستهاند یا مقلدند یا خلاق. جوهر خلاقیت آشکار نمیشود مگر در سایه امن و آسایش. حکیمان و خردمندان ما هم در گذشته از زمانی که از جانب دستگاه جور مورد تعدی قرار میگرفتند ترک یار و دیار میکردند تا موهبت الهی را در جای دیگر بهرهمند شوند. اگر نبود این سنت شریف، مرصادالعبادها، آثار شیخ اشراقها و دهها گنجینه دیگر خلق نمیشد.
وی با بیان اینکه اگر حکیمان و خردمندان تن به ظلم حاکمان میدادند و در زیر سایه جور آنان در دربار میماندند و مدیحهسرای دربار میشدند گفت: اگر اینچنین میشد امروز چیزی از این فرد از فرهنگ و خردمندی باقی نمیماند. امروز ادبیات کشور ما بیشتر از گذشته به حمایت نیاز دارد.
کاکایی ادامه داد: چالش با قدرت زمینهای شده برای ظهور ادبیات اجتماعی. اگر مهاجرت برای همه فراهم نیست باید بمانیم اما امن عیش طلب کنیم. پابه پای انقلاب و نفس به نفس حرکت تاریخی 57 ادبیاتی شکل گرفت. ادبیات انقلاب اسلامی، ادبیات متعهد دینی یا از نظرگاه مخالفان ادبیات دولتی نام گرفت.
این شاعر انقلاب با بیان اینکه اگرچه در کنار شاعران و هنرمندان انقلاب گروهی از شاعران شریف و بزرگ سمت استادی بر ما داشتند گفت: بخشی از این بزرگان در مواردی تنها به خاطر نقد قدرت به انزوا رفته و گوشهنشین شدند. متاسفانه روش و منش برخی مدیران جوان امکان سخن گفتن و نقادی را از آنها گرفت و متاسفانه در فضای عمومی چنان تصور شد که این حملات و فشارها از ناحیه شاعران انقلاب است.
کاکایی ادامه داد: امروز به نمایندگی از نسلی که با انقلاب بزرگ شد و با مردم در مبارزاتشان علیه دستگاه طاغوت شعار داد اعلام برائت میکنیم از کسانی که قلمهای مخالفان ما را میشکنند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد ادبیات متعهد انقلاب، سرو برومند و نخل تنومندی شده که میخواهد در عرصهای برابر با رقیب خود به چالش ادبی بپردازد. پذیرش دبیری هشتمین دوره شعر فجر از جانب بنده با همین مقصد و مقصود بوده است. امیدوارم در کنف دوستان شاعرم بتوانم برگزاری این جشنواره را با موفقیت پیش ببرم.
کاکایی در پایان اعلام کرد که ترجیح میدهم به جای سخن راندن در حمایت از نسل خود و شاعران و همنظران خود به خواندن یک شعر اکتفا کنم.
وی به قرائت شعری در حضور حضار با مضمون مبارزه انقلابی مردم در برابر رژیم ستمشاهی پرداخت.
روشنروان: آموزش،پژوهش، بودجه و هنرمندان پیشکسوت، دغدغههای اصلی اهالی موسیقی
آخرین هنرمندی که در دیدار شب گذشته جمعی از اهالی فرهنگ با حسن روحانی رئیس جمهور در تالار وحدت به سخنرانی میپرداخت، کامبیر روشنروان هنرمند موسیقی کشورمان بود. این آهنگساز و موسیقیدان برجسته کشور در ابتدای سخنرانی خود با بیان این مطلب که موسیقی کشور ما امروز حال خوبی ندارد و در چند سال گذشته هم حال آن بدتر شده است گفت: از بدو پیروزی انقلاب هنرمندان موسیقی تمام بضاعت خود را در اختیار ایران اسلامی قرار دادند تا آثار هنری خلق کنند و برای مردم بخوانند و اجرا کنند اما عموما به جای در صدر نشستن جفا و نامهربانی بود.
روشنروان با اشاره به اینکه میخواهم مشکلات موسیقی کشور را امشب به صورت فهرستوار بیان کنم، به موضوع آموزش اشاره کرد و گفت: موسیقی یکی از هنرهایی است که برای دسترسی به قلههای بلند آن باید سالیان سال و در برخی موارد بیش از 20 سال در مقابل اساتید بزرگ زانو زد و تلمذ کرد.
وی ادامه داد: در حالی که موضوع آموزش یکی از موضوعات اساسی در عرصه موسیقی است، هنرستانهای موسیقی ما وضعیت خوبی به لحاظ بودجه و امکانات ندارند. آموزشگاه آزاد موسیقی که سالها پیش طبق آئینامهای به وجود آمدند از نظارت دقیقی برخوردار نیستند. قاعده بر این است که اساتید و موسسینی که برای مدیریت این آموزشگاهها انتخاب میشوند باید از برخی امتحانات و گزینشهای عملی عبور کنند تا توانایی تاسیس این موسسات را داشته باشند. اما با نظارتی جزئی بر رشد بیرویه این آموزشگاهها شاهد این هستیم که برخی از بزرگان موسیقی احساس میکنند بهتر بود اگر برخی از این آموزشگاهها هیچ وقت به وجود نمیآمد.
وی ادامه داد: ناراحت شدم و افسرده آن زمانی که یکی از دوستان میگفت که با طی چند بده و بستان مالی خواست هر فردی میتواند در هر گوشه تهران یک آموزشگاه موسیقی به راه اندازد. امروز موسسات علمی و کاربردی زیادی وجود دارند که به دلیل فقدان برنامهریزی درست و عدم برخورداری از اساتید مجرب عموما با مشکلات جدی و عدیدهای طرف هستند و متاسفانه خروجی آنها چیزی نیست که بتوان حتی در باره آن سخن گفت.
روشنروان پژوهش را بخش دوم نکات مد نظر خود مطرح کرد و گفت: عدهای از اساتید و هنرمندان عاشق موسیقی و تحصیلکردههای این رشته سالهاست از تمام وجود خود مایع میگذارند، در زمینههای مختلف تحقیق میکنند تا قدری تراز موسیقی کشور را بالا کشیده و تحولی نوین در آن ایجاد کنند اما تاسفبار است که بدانیم و باور کنیم که هیچگونه امکاناتی در اختیار آنها قرار داده نشده و تمام کار را با سرمایه و همت خود پیش بردند به گونهای که حتی بسیاری از تحقیقات آنها چاپ هم نمیشود.
وی در ادامه سخنان خود به موضوع تولید موسیقی اشاره کرد و با ابراز تاسف از تعطیلی تعداد زیادی از شرکتهای تولید کننده موسیقی خاطرنشان کرد: در حالی که شرکتهای تولید کننده موسیقی در گذشته بسیار زیاد بودند، تعداد زیادی از آنها به گفته خودشان ورشکست شدهاند. این شرکتها تولید موسیقی را مقرون به صرفه و اقتصادی نمیدانند.
روشنروان ادامه داد: کافی است گذاری در سطح شهر داشته باشید و ببیند که لوحهای فشرده اساتید بزرگ و برجسته عرصه موسیقی که گاهی برای خلق یک اثر سالها تلاش میکنند با قیمتهایی بسیار نازل همینطور عرضه میشود. هیچ حق کپیرایتی نه برای هنرمند و نه برای شرکت تولید کننده موسیقی وجود ندارد. مجوزهای صادر شده توسط ارشاد در شهرستانها با سلایق شخصی مواجه شده و از انتشار برخی آثار جلوگیری به عمل میآید. در واقع این اقتدار وزارت ارشاد است که در این زمینه زیر سوال رفته است.
روشنروان با بیان اینکه وزارت ارشاد باید بتواند ازمجوز، تولید و توزیع آثار برجسته موسیقی حمایت و از تکثیر غیرقانونی آنان جلوگیری کند، موضوع اجرا را بخش مهم دیگری از صحبتهای خود برشمرد و گفت: در سالهای گذشته شاهد این بودیم که دو ارکستر برجسته سمفونیک تهران و سمفونیک ملی تعطیل شده ارکستر سمفونیک تهران در حالی که یکی از باسابقهترین ارکسترهای آسیا با 80سال سابقه بود یک شبه از بین رفت و امروز حتی سرود ملی جمهوری اسلامی ایران هم اجرای زنده ندارد. یعنی ارکستر سمفونیکی وجود ندارد که این اثر زیبای ملی را حتی در چنین مجامعی و در مجلس امشب ما زنده اجرا کند.
این هنرمند موسیقی کشور با بیان اینکه ارکستر موسیقی ملی که بیش از هر چیز دیگر دغدغه فرهنگ موسیقی ملمی را داشت امروز از بین رفته است به این موضوع اشاره کرد که به نظر بنده برای رفع ریشهای و پایهای مشکلات موسیقی کشور قبل از هر چیز به تشکیل یک اتاق فکر در معاونت امور هنری و یا نهایتا مرکز موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیاز داریم تا نسبت به اتخاذ راهکارها برای رفع این مشکلات اقدام شود.
روشنروان ادامه داد: آسیبشناسی موسیقی ایران مسئلهای است که باید به صورت جدی پیگیری شود. خانه موسیقی ایران که با همت استاتید بزرگی بنا شده بود امروز به سختی چراغ خود را روشن نگه داشته و قبل از هر چیز به حمایت دولت نیاز دارد. البته عملکرد شهرداری تهران در بازسازی این خانه جای تشکر و تقدیر دارد.
وی ادامه داد: کمبود بودجه مسئلهای بوده که مرکز موسیقی ارشاد همیشه به واسطه آن در عذاب بوده بودجه این مرکز در حدی بوده که خجالتآور است و عملا هیچ کاری با این میزان بودجه برای موسیقی کشور نمیتوان انجام داد. تاکید بر عدم ورود فضاهای سیاسی به عرصه موسیقی، برقراری ارتباط با جشنوارههای خارجی و مجامع علمی برجسته، توجه به نسل جوان موسیقی بخش دیگری از سخنان روشنروان را تشکیل میداد.
او در این زمینه خاطرنشان کرد: که جمعی از جوانان موسیقی کشور بعد از دوران فارغالتحصیلی فضایی برای کار و ارائه هنر خود و حتی محلی برای تمرین ندارند. نسل جوان نوابغی دارد که تنها در جشنوارهها تعدادی از آنها را میبینیم.
روشنروان در پایان سخنان خود بر لزوم ارتقاء سطح بیمه هنرمندان موسیقی در سازمان تامین اجتماعی تاکید کرد و گفت: با توجه به اینکه امروز جمع قابل توجهی از هنرمندان پا به سن گذاشته و به دلیل کهولت سن دچار مشکلات در زمینه رفاه، تامین اجتماعی، بیمه، درمان و مقابله با بیماریهای خاص میشوند خواستار حمایت هیئت محترم و شخص رئیس جمهوری از آنان هستیم. موسسه هنرمندان پیشکسوت موسسهای است که در این زمینه دست به تلاشهای ارزندهای زده و نیازمند حمایت است.
اجرای زنده علیرضا قربانی در دیدار اهالی فرهنگ با رئیس جمهور
علیرضا قربانی از خوانندگان برجسته موسیقی ایران شب گذشته با حضور در تالار وحدت به اجرای زنده موسیقی در جمع اهالی فرهنگ پرداخت. قربانی در ابتدای اجرای خود ضمن ابراز خوشحالی از حضور در جلسه دیدار هنرمندان با رئیس دولت یازدهم اعلام کرد که 3 ترانه «تو ای پری کجایی»، «آخرین جرعه جام» و «مدار صفر درجه« را اجرا خواهد کرد.
وی و گروه موسیقای همراه او بعد از اجرای این ترانه با تشویق حضار و هنرمندان مواجه شدند.
روحانی:هنرمند نه زینتالمجالس است و نه اوپوزیسیون/ کارت زرد نگرانی دولت نیست
پس از این مراسم نوبت به حسن روحانی رسیده بود تا پشت تریبون برود و به سخنرانی بپردازد. گزیدهای از سخنان حسن روحانی، رئیس دولت یازدهم به این شرح است:
*برای من شبی به یادماندنی است، چون مهمان اصحاب فرهنگ و هنر هستم. مهمانی شما را پاس میدارم. با اهل هنر از هنر گفتن دشوار است. معمولاً دولتمردان و سیاستمداران و حتی فیلسوفان و روشنفکران چنان با هنرمندان سخن گفتهاند که گویی قصد تعیین تکلیف برای آنها دارند. آنان نگاه هنرمندان را چنان در قالب هنر محدود دیدهاند که فکر میکنند هنر سفارشدادنی است.
*هنر قالب و معناست. هنر خلاقیت است. این نوع هماندیشی برای بالابردن درک متقابل از همدیگر است.ذات هنر با مفهوم خیر و نیکی یکی است. قبل از عصر جدید هنر فراتر از آنچه امروز هست تفسیر میشد. هنر قبل از عصر جدید گفتوگو، دیپلماسی و زندگی کردن بدون کینه بود. همه باید تلاش کنیم که هنرمندانه سخن بگوییم و با هم تعامل داشته باشیم. هنر با ارزش پیوند ذاتی دارد. هنر یعنی عروج فکر از سطح مادی به سطح متعالی، همانگونه که در عرفان اسلامی از هنر به عالم اعلی یاد شده است. هر هنرمندی میخواهد به معنا و عمق جهان بپردازد، این هنرمند است که رودخانه را، بلبلها را، شمع و پروانه را به سخن وامیدارد.
*اگر بگوییم هنر مرده را زنده میکند سخن بهگزاف نگفتهایم. پس تقسیم هنرمندان به هنرمندان ارزشی و غیرارزشی بیمعناست. هنرمند، ارزشی است که با کار خلاقانه به تعالی میرسد. هنرمند جهان را بازآفرینی میکند. هنرمند در مسیر هنر باید با مردم، با ذوق آنها و خواست آنها همراه شود.
*هنر بدون آزادی معنا ندارد و خلاقیت تنها در سایه حرّیت امکانپذیر است. امکان مسدود کنندهای نیز برای هنر وجود دارد. قبل از سانسور و دولت، خود جوامع بشری اولین چارچوب برای هنر هستند. آداب و رسوم اخلاق جامعه درکها و فهمها مرزبندیهایی برای هنر مشخص میکند.
*همه هنر همین است که فردوسی گفت: هنر مردمی باشد و راستی. گاهی اوج هنر ایرانی را در حافظ میبینم. هنرمند ایرانی میتواند مقتدایش حافظ باشد. حافظ سابقه تاریخی و ادبی ملت ایران است. با سینهای مالامال از آموزههای دینی و قرآنی اما از جهل و خرافه و ریا بیزار.
*هنر شاعری یکی از قالبهای باستانی این سرزمین است. شاعری هنر ملی ایرانیان است. حافظ با همه نقد و انتقاد به حکومت و جامعه در طول تاریخ کتابش همواره قدر و منزلت داشته است. گاهی کتاب حافظ آنچنان تعالی یافته که کنار قرآن قرار گرفته است. حافظ رند و روشنفکر زمان خود بود. در عین ایمان و انتقاد هرگز از اعتقادش دست برنداشت و هرگز از انتقادش پشیمان نشد.
*هنرمند نه قرار است زینت المجالس و نه اوپوزیسیون باشد. نه قرار است نوک پیکان تحولات سیاسی و نه گوشهنشین باشد. هنرمند قرار نیست هرچه جامعه و دولت و روشنفکران بگوید به تصویر بکشد. هنرمند قرار نیست با کسی بجنگد و در ستیز باشد. هنرمند انسان اهل دل و فن است. هنرمند برای برخی از هنرهایی که برای ثبت و خلقشان به کمک دیگران نیاز دارد نباید دچار تردید و هراس شود.
*اگر هنرمند کار سفارشی انجام داد معنایش این نیست که ذوق و خلاقیت خود را تسلیم آن سفارش کند. او همچنان باید از ذوقش بهره بگیرد. شاهنامه بهسفارش سلطان محمود سروده شد، اما درواقع این اثر گرانقدر سفارش یک ملت بزرگ بود. آثار عظیم تختجمشید و آثار اسلامی در اصفهان امروز نماد یک ملت است.
*هنر و آزادی رابطه مستقیم دارند. در غیر فضای آزاد هنر واقعی خلق نمیشود. ما در بخش هنری نمیتوانیم با دستور هنر را بیافرینیم. هرنوع فضای امنیتی میتواند جوانه هنر را بخشکاند. هرگاه خشکمغزی کوتهنظر زمام امور را دست گرفته هنر مجال بروز نیافته، ما باید فضای مناسب را برای هنر فراهم کنیم.
*دولت برای خود رسالت ترویج فرهنگ و هنر را در نظر گرفته است و هنر فرمایشی را در دستور کار ندارد، البته در برخی موضوعات ملی مانند فرهنگ ایران و اسلام وظیفه دولت بیشتر است. ایکاش میشد افتخارات هنری ما مانند داستانهای شاهنامه فردوسی و مثنوی معنوی که آکنده از قصههای دینی و ایرانی است بهصورت آثار سینمایی نمایشی و تلویزیونی تصویر میشدند.
*دولت در اینگونه امور قدمهای تشویقی و حمایتی برمیدارد. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، بخش بزرگی از جامعه با هنر فاصله بسیاری داشتند. اما امام که آزادی را برای این سرزمین ارمغان آورد یکی از اقداماتش آشتی میان مردم مؤمن و هنر بود. در زمان او بود که موسیقی با سرودهای انقلابی مطرح شد. در تاریخ روحانیت شیعه امام تنها فقیهی بود که از یک فیلم و فیلمساز روشنفکر بهنیکی یاد کرد. انقلاب راه را برای توسعه هنر در همه لایههای اجتماعی فراهم کرد. امام موسیقی ایرانی را احیا کرد. قبل از انقلاب موج موسیقی پاپ و اروپایی موسیقی ایرانی را تحت الشعاع قرار داده بود. اما بعد از انقلاب تیراژ موسیقی سنتی ما بالا رفت و بازار رونق گرفت.
*در عرصه سینما نیز بعد از انقلاب شکوفایی بسیاری داشتیم و آثار بزرگ و متفکرانهای به جامعه معرفی شدند. اکنون نیز سینمای ایران یکی از مدعیان جوایز جهانی مانند اسکار است. بعد از انقلاب زنان بسیاری در زمینه سینما رشد کردند. زنان نهتنها به بازیگری در سینما مشغول شدند بلکه کارگردانی و نویسندگی را نیز تجربه کردند.
*این دولت قصد ندارد ممیزی را در فرهنگ و هنر بهصورت مسیری که مانع کار هنرمندان باشد ادامه دهد. ممیزی باید در چارچوب هنر و مشخص باشد. باید چارچوب شفاف را در اختیار همه قرار دهیم. برای کار ممیزی باید گروهی از اندیشمندان، عالمان و فرهیختگان بنشینند و نظارت کنند. هنرمند میتواند بر هنرمند نظارت کند. کارمند دولتی نمیتواند ناظر خوبی برای هنرمند باشد.
* هیچ دولتی نتوانسته آثار هنری فاخری ایجاد کند. دولت فیلم و موسیقی نمیسازد و شعر نمیسراید، دولت باید تسهیل کننده راه برای اصحاب فکر و هنر باشد.
*هنر خطر نیست و هنرمند امنیت کشور را به مخاطره نمیاندازد، به هنر و هنرمند اعتماد کنیم. نگاه امنیتی به هنر بزرگترین اشتباه امنیتی است. در امنیت اولین قدم، تشخیص منابع تهدید است. در جامعه امروز ما منابع تهدید آسیبهای اجتماعی هستند، از فقر و فحشا تا رواج بیاعتمادی تا فساد اقتصادی. و این آسیبهاست که رابطه صحیح دولت و ملت را میشکند، نه هنرمندی که میتواند مظهر اعتماد و همبستگی ملی ما باشد. اگر به هنر و هنرمند با نگاه امینتی نگاه کنیم تهدید اصلی را فراموش کردهایم.
*برخیها هنرمندان ما را به غربزدگی متهم میکنند، آنها معتقدند باید بنای هنر کشور را نابود و از نو ساخت. این یک فکر غلط است. هر جامعهای خطا و اشتباه دارد. اما نمیتوان یک جامعه بزرگ و فرهیخته را زیر سؤال برد. این یک قضاوت نابهجاست.
*اصحاب هنر مشکلاتی دارند که برخی از آنها امشب مطرح شد. من از اینکه ارکسترها به تعطیلی کشیده شدهاند بسیار متأسفم و حتماً این دولت در همین ماههای آینده آنها را احیا میکند، اگرچه ممکن است وزیر باز هم کارت زرد بگیرد. این دولت به تمام تعهدات هنری انتخابات و قولهایش عمل میکند. کارت زرد برای این دولت نگرانی نیست. ما به امثال آقای جنتی بهعنوان مدافع حقوق هنرمندان و آزادی افتخار میکنیم، همانگونه که مرحوم پروین اعتصامی گفته است: کس ندانست که من میسوزم/ سوختن، هیچ نگفتن هنر است.
*در اینجا میخواهم به سه نکته اشاره کنم؛ نخست آنکه هر نظامی خطوط قرمزی دارد، اما این خطوط قرمز باید شفاف، صریح و قانونی باشد تا در اعمال آنها دچار سلیقهزدگی نشویم. نکته دوم آنکه ما باید اقتصاد فرهنگ را پویا کنیم. در تولید باید اول تقاضا را تعریف کرد. مردم باید کالای فرهنگی را ارج بنهند. اینکه تیراژ کتابها دو یا سه هزار است و آثار هنری ما در بازار مشتری ندارد و گیشههای سینما خلوت است؛ یعنی باید تقاضا را تحریک کنیم، این نتیجه دستوری بودن هنر است. باید دولت برای پویایی اقتصاد فرهنگ تلاش کند. نکته سوم آنکه دولت برای اهدافش دست نیاز را بهسوی شما دراز میکند. دولت تداوم امید را بین مردم میخواهد. از شما میخواهم آثار امیدبخش و نشاطآفرین تولید کنید. آثاری یأسآور کافی است. دولت بهفکر وحدت ملی است.
دولت میخواهد کینهها از سینهها برداشته شود. دولت میخواهد اعتدال در جامعه باشد. دولت میخواهد میانهروی را ترویج کند. ما با همه توان میخواهیم افراطیون را به انزوا برانیم. برخی هنوز صدای ملت را در 24 خرداد نشنیدهاند. ایران امروز منادی مقابله با خشونت و افراطیگری در جهان است.
اینکه طرح ایران در سازمان ملل با اکثریت آرا به تصویب رسید نشان از عظمت ملت ایران بود. دولت بهسوی هنرمندان بهعنوان یاران نزدیک دولت دست یاری دراز میکند. هنر همیشه خوب است چون هنر همان خوبی است.
در پایان این دیدار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از معاونان او با حضور در جمع اهالی فرهنگ و ادبی به شنیدن سخنان آنان پرداختند.