برای تکمیل پازل پرونده «فیل مست» که به مناسبت در پیش رو بودن سالروز 9 دی و با هدف بررسی ابعاد فتنه 88 و همچنین مسائل جانبی آن تدوین شده، به سراغ عباسعلی کدخدایی رفتیم و بیش از یک ساعت پای صحبت‌های سخنگوی سابق شورای نگهبان نشستیم.
گفت‌وگوی ما با کدخدایی در مورد ارتباطات خارجی فتنه‌گران شروع شد که کدخدایی در این باره گفت: اخباری که در قبل از انتخابات داشتیم، یک تلاش جمعی برخی از رسانه‌های معاند نظام بود و بی‌بی‌سی فارسی هم چند ماه قبل از انتخابات 88 راه‌اندازی شد. روندی که بی‌بی‌سی و بی‌بی‌سی فارسی داشت را شما در همه انتخابات ملاحظه می‌کنید، حتی هر حادثه کوچکی که در ایران اتفاق می‌افتد، موضع بی‌بی‌سی و به خصوص بی‌بی‌سی فارسی اظهر من الشمس است.
وی افزود: ما آن موقع دیدیم دستورالعمل‌هایی آمده بود که به حسب ظاهر، انتخاباتی است و برخی از افراد و گروه‌ها برای به میدان آوردن هوادارانشان استفاده می‌کنند ولی خیلی تعجب‌آور بود که این دستورالعملها بیش از اندازه تشکیلاتی است و توصیه‌هایی دارند که انتخاباتی نیست و این جزوات و دستورالعملها از سوی کشورهای غربی به ایران تغذیه می‌شد.
سخنگوی سابق شورای نگهبان در مورد تأیید "سلامت انتخابات" توسط نمایندگان کاندیدا انتخابات ریاست جمهوری سال 88 اظهار داشت: در تهران هم برای اولین بار آمدیم و اعلام کردیم که نامزدهای انتخاباتی می‌توانند در شورای نگهبان نماینده داشته باشند. تا آن موقع چنین چیزی اتفاق نمی‌افتاد ولی این جزو تدابیر شورای نگهبان بود که خوشبختانه آمدند و ناظر بودند. برنامه این بود که تا پایان رأی‌گیری باشند ولی ما باز هم تمدید کردیم که تا پایان شمارش هم بمانند و خود آنها نیز تایید کردند که انتخابات مشکلی ندارد و بعداً هم آمدند و اعلام کردند. مثلاً اخیراً و بعد از مدتی اعلام کردند که انتخابات سال 88 انتخاباتی بود که سالم برگزار شد.
کدخدایی همچنین حوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 88 را با برنامه ریزی خارجی دانست و تصریح کرد: همه حوادثی که بعد از انتخابات اتقاق افتاد، مثل حوادثی که در راهپیمایی‌ها صورت گرفت و نهایتاً روز عاشورا اتفاقاتی که رخ داد و مقدسات مردم را هتک کردند، نشان از این بود که این نمی‌تواند داخلی باشد و مردم ما آنقدر خوب و ایثارگر و فداکار هستند که شاید اصلاً اینها به ذهنشان خطور نمی‌کند.
وی با بیان اینکه توطئه "تقلب در انتخابات" از بیرون کشور تدبیر شده بود، گفت: توطئه از بیرون تنظیم شده و در داخل افراد ساده‌لوحی آمدند و تهمت بزرگی را به نظام زدند که خب تهمت به یک شخص در قانون مجازات، مجازاتی سنگین دارد. تهمت به 70 میلیون نفر چه وضعیتی خواهد داشت؟ باید تصاعدی بالا رود. تهمت به نظامی که آبروی اسلام بوده و تمام هم و غمش حرکت در جهت آموزه‌های دینی بوده، تهمت خیلی سنگین‌تر از این‌هاست و من فکر می‌کنم قوانین ما هم برای مجازات واقعی اینها که الان اگر بخواهد دادگاهی تشکیل شود و این افراد را مجازات کند، کافی نیست. سنگین‌ترین مجازات ما چیست؟ در قبال جرمی که اینها مرتکب شدند، قوانین مجازات ما قادر نیستند که مجازات واقعی این افراد را اعمال کنند.
عضو سابق حقوقدان شورای نگهبان همچنین در مورد تفسیر و قوانین اصل 27 قانون اساسی که مربوط به راهپیمایی‌ها و تجمعات است، اظهار داشت: ما در حقوق وقتی از اصول قانون اساسی صحبت می‌کنیم ممکن است اصول قانون اساسی مطالبی را بیان کند و جزئیات آن را به قانون واگذار کند و یا دولت و مجلس در مواقعی قوانینی وضع کنند. قوانینی که در رابطه با تظاهرات و تجمع در کشور وضع شده است، سابقه طولانی دارد، برای همان دوره‌هایی است که خود آقایان مسئولین دوره بودند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: این قوانین مقرر کرده که اگر کسی می‌خواهد تجمعی به پا کند، باید اجازه بگیرد و اگر اجازه نگیرد، تجمع غیرقانونی است. بالاخره قانون وضع شده و نمایندگان مجلس آن را تصویب کرده‌اند، آیا شما می‌توانید بگویید که من اصل قانون اساسی را قبول دارم ولی قانون را قبول ندارم؟! شما که مرجع قانونگذاری نیستید. مرجع قانونگذاری آن نماینده‌ای است که من و شما به آن رای داده‌ایم و رفته است مجلس و تصویب شده و به شورای نگهبان رفته و مغایرت آن با شرع و قانون اساسی بررسی شده و الان قانونی لازم الاجرا شده است. این سفسطه است که بگویید من فقط قانون اساسی را قبول می‌کنم و لا غیر. مگر شما مرجع قانونگذاری هستید؟
کدخدایی همچنین در مورد مصادیق جرم‌های صورت گرفته در حوادث بعد از انتخابات نیز تصریح کرد: مسئله مهم همان جرم ابتدایی بود که پذیرش یا عدم پذیرش حکم یک مرجع نظارتی است که به خودی‌خود جرم نیست ولی وقتی دستوری را مقامی داده و شما قبول نمی‌کنید و مرتکب جرائم جدیدی می‌شوید، این‌هاست که وضعیت را نسبت به شما تغییر می‌دهد. بحث ما این بود که شما اگر نظری را قبول ندارید، خیلی خوب باید ساکت شوید. مثل کسی که در دادگاه محکوم میشود و کار دیگری نمی‌تواند بکند، اما اگر مطلب دیگری ندارید، خلاف است که بروید و مرتکب اعمال دیگری شوید و نظم را به هم بزنید.
وی اضافه کرد: اینکه اعتراض کرده و در خانه‌های مخفی توطئه کنند که چگونه با مردم و نیروهای نظامی و انتظامی برخورد کنند، در جایی رفتند و به پایگاه بسیج حمله کردند و در جایی به خانه‌های مردم حمله کردند. همه اینها مصداق "شورش" و تخریب اموال عمومی و مردم است. هر کدام از اینها در قانون مجازات، مجازات خاص خودش را دارد و هم "مسبب" و هم "مباشر" مسئولیت دارند. من نمی توانم اینجا باشم و مردم را تحریک کنم و در اثر تحریک عده‌ای بروند و خساراتی به دیگران وارد کنند و بگویم که من مسئول نیستم و در خانه و اتاق خود نشسته بودم، شما دارید تحریک می‌کنید.
عضو سابق حقوقدان شورای نگهبان در خسارت‌های اقتصادی فتنه به کشور نیز اظهار داشت: در خارج از کشور برخی از اقداماتی که به هر حال داشت به نفع جمهوری اسلامی ایران اتفاق می‌افتاد، با این حرکت‌هایی که صورت گرفت، متوقف شد و این خسارت‌هایی که به ایران وارد شد، اصلا قابل جبران نیست. خسارت‌های اقتصادی که در اثر وقوع این فتنه به جمهوری اسلامی ایران وارد شد. اینها را نمی‌دانم کدام دادگاه می‌تواند رسیدگی کند. آیا امکان رسیدگی اصلا وجود دارد؟ بخشی از اینها را باید فقط به آخرت واگذار کنیم.کسانی که مرتکب این اقدامات و هزینه برای ایران شدند، در آن دنیا پاسخگو باشند. برخی از بنگاه‌های اقتصادی خارجی که با ما مراوده اقتصادی داشتند، اعلام کردند که با ما همکاری نمی‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران همچنین در بررسی حقوقی «حصر» سران داخلی فتنه نیز گفت: "حصر" به عنوان مجازات تلقی نمی‌شود. "حصر" یک اقدام "تنبیهی موقت" و اقدام "تأمینی موقت" است برای اینکه امنیت حفظ شود یعنی برای اینکه الان امکان رسیدگی نیست. "حصر" یک اقدام اولیه است که مقامات قانونی برای اینکه امنیت حفظ شود، اتخاذ کردند. حالا در آینده ببینیم چگونه باید به این اتهامات و جرایم رسیدگی شود. در قالب حقوقی یک اقدام تامینی موقتی است.
این استاد حقوق دانشگاه تهران معتقد است که «حصر» اقدامی قانونی و مبنای حقوقی دارد و در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه اگر «حصر» برداشته شود، باید سران داخلی فتنه در دادگاه حاضر شوند؟ اظهار داشت: باید به هر حال وضعیت روشن شود و دادگاهی تشکیل شود و به این اتهامات رسیدگی شود.
مشروح گفت‌وگو با عباسعلی کدخدایی به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم. آقای دکتر از وقتی که به ما دادید تا بتوانیم از اظهارات و نظرات شما استفاده کنیم، کمال تشکر را دارم. آقای کدخدایی در انتخابات سال 88 شما سخنگوی و عضو حقوقدان شورای نگهبان بودید و سخنان شما کانون توجه رسانه‌های داخلی و خارجی بود و همه توجه خاصی به صحبت‌های شما داشتند. در همان دوران بود که شما در مصاحبه‌ای گفته بودید کانون فتنه در خارج از کشور بود و من جایی را ندیدم که در مورد این موضوع بیشتر صحبت کنید و یا توضیح بدهید. با اجازه شما می‌خواهم سؤالم را از همین جا شروع کنم. آیا شما در آن زمان سندی در این رابطه به شما رسید؟ یا اینکه تحلیل خود را در رابطه با کانون فتنه گفتید؟
- کدخدایی: بسم الله الرحمن الرحیم. خیرمقدم عرض می‌کنم و تشکر می‌کنم که این وقت در اختیار بنده قرار گرفت. درباره حوادث سال 88 و انتخابات ریاست جمهوری و فتنه‌ای که در پی آن به وجود آمد، الان فکر می‌کنم که برای غالب افراد بی غرض مشخص شده است که ریشه‌ها، حرکت‌ها و روش‌هایی که بود و کسانی که دست‌اندر کار و پشتیبانی کننده این حرکت خلاف قانون بودند، مشخص است اقداماتی را به هر جهت در خلاف منافع ملی کشور انجام دادند.
*** تحمل برگزاری انتخابات سالم و آزاد برای دشمن "سخت" بود
در آن موقع که این اتفاقات نیفتاده بود و فقط بحث انتخابات بود، ما بر اساس وظیفه‌ای که داشتیم، قبل از برگزاری انتخابات حرکت‌ها و اتفاقات را رصد می‌کردیم و برای ما اخباری از جاهای مختلف می‌آمد و اخباری از داخل و خارج، آشکار و پنهان چه از طرف رسانه‌ها و چه کسانی که متصدی بودند، برای ما می‌آمد. مجموعه اخبار از ابتدا نشان می‌داد که یک حرکت دیگری در جامعه آغاز شده و هدف‌شان هم مخدوش نشان دادن جمهوری اسلامی است، زیرا جمهوری اسلامی می‌خواهد انتخاباتی مانند انتخابات قبل برگزار کند که دشمن و دوست همه دیده‌اند که انتخابات قبل هم به مثابه یک رفراندوم بوده و همه مردم در حالی که مشکلاتی داشتند، ایثارگرانه در صحنه حضور داشتند و به هر کسی هم که مایل هستند، رأی می‌دهند و انتخاباتی آزاد و سالم بود لذا تحمل آن برای دشمن خیلی سخت بود.
*** بی‌بی‌سی فارسی چند ماه قبل از انتخابات 88 فعال شد
اخباری که در قبل از انتخابات داشتیم، یک تلاش جمعی برخی از رسانه‌های معاند نظام بود و فکر می‌کنم بی‌بی‌سی فارسی هم چند ماه قبل از انتخابات 88 راه‌اندازی شد. روندی که بی‌بی‌سی و بی‌بی‌سی فارسی داشت را شما در همه انتخابات ملاحظه می‌کنید، حتی هر حادثه کوچکی که در ایران اتفاق می‌افتد، موضع بی‌بی‌سی و به خصوص بی‌بی‌سی فارسی اظهر من الشمس است.
*** عملیات پنهانی علیه انتخابات در حال شکل‌گیری بود
ما آن موقع دیدیم دستورالعمل‌هایی آمده بود که به حسب ظاهر، انتخاباتی است و برخی از افراد و گروه‌ها برای به میدان آوردن هوادارانشان استفاده می‌کنند ولی خیلی تعجب‌آور بود که این دستورالعملها بیش از اندازه تشکیلاتی است و توصیه‌هایی دارند که انتخاباتی نیست. به هر حال اگر فرد در یک فضای آزاد انتخاباتی نامزد یک حزب و گروه یا جناح باشد، برنامه‌ها را معرفی می‌کند، انتخابات همین‌هاست ولی اینکه دستورات تشکیلاتی به صورت جزوات منتشر شده و در این دستورالعملها بگویند که شما بروید در فلان جا این گزارش را بدهید، نشان از این بود که یک عملیاتی پنهانی علیه انتخابات در حال شکل‌گیری است.
*** جزوات و دستوالعمل‌هایی غربی برای فتنه در ایران/دستورالعملها بیش از اندازه تشکیلاتی بود
این جزوات و دستوالعمل‌ها از سوی کشورهای غربی تغذیه می‌شد؟
- کدخدایی: بله؛ به هر حال در داخل دوستان ناآگاه و ساده‌لوح را داریم و البته دشمنی دشمنان خارجی را نمی‌توانیم انکار کنیم که علنا هم می‌آیند و اعلام می‌کنند. مثلا شما کودتای 28 مرداد را ببینید. بعد از 30 سال آمدند و علناً اعلام کردند که ما بودیم و این کار را کردیم و افتخار هم می‌کنیم. حتی افرادشان زنده هستند و با رسانه‌های خارجی مصاحبه می‌کنند ولی 30 سال بعد اینها می‌گویند. ممکن است زمانی این اعتراف را داشته باشند اما شرایط ما به گونه‌ای بود که برنامه‌ریزی از داخل امکان‌پذیر نبود و از خارج آنها دنبال می‌کردند و خیال می‌کردند که همه مردم ما فریب این مسائل را می‌خورند.
*** انتخابات 88 کمترین تخلفات را داشت
برنامه‌هایی را که ما از آنها دیدیم، حکایت از این بود که اینها از خارج حمایت می‌شوند، دستگاه اطلاعاتی و امنیتی گزارش‌هایی را در این زمینه داشتند ولی من نمی‌خواهم الان وارد آنها شوم. به هر حال چنین وضعیتی که اتفاق افتاد، ما هوشیاری بیشتری داشتیم و به دوستان و همکارانمان تذکرات لازم را دادیم و کارهای لازم را انجام دادیم که بهانه دست دشمن نیفتد و خوشبختانه انتخابات88 از جمله انتخابات سالم ما بود که کمترین تخلفات را داشت.
معمولاً در هرانتخابات که یک عملیات گسترده و عظیم است، تخلفاتی صورت می‌گیرد و تخلفاتی هم خود نامزدها دارند ولی انتخابات 88 از جمله انتخاباتی بود که ما کمترین تخلفات را تا آن موقع داشتیم. به این دلیل بود که هم ما تدابیر نظارتی بیشتری را لحاظ کردیم و هم سعی کردیم برای برخی استان‌ها از استان‌های دیگر ناظر ببریم که اگر خدای نکرده بحث‌های منطقه‌ای هست، اتفاقی نیفتد.
*** نمایندگان کاندیداها سلامت انتخابات را تأیید کردند
در تهران هم برای اولین بار آمدیم و اعلام کردیم که نامزدهای انتخاباتی می‌توانند در شورای نگهبان نماینده داشته باشند. تا آن موقع چنین چیزی اتفاق نمی‌افتاد ولی این جزو تدابیر شورای نگهبان بود که خوشبختانه آمدند و ناظر بودند. برنامه این بود که تا پایان رأی‌گیری باشند ولی ما باز هم تمدید کردیم که تا پایان شمارش هم بمانند و خود آنها نیز تایید کردند که انتخابات مشکلی ندارد و بعداً هم آمدند و اعلام کردند. مثلاً اخیراً و بعد از مدتی اعلام کردند که انتخابات سال 88 انتخاباتی بود که سالم برگزار شد.
*** قانون‌ناپذیری برخی نامزدها عاملی برای اتفاقات سال 88
عامل دوم هم در اتفاقات سال 88 ساده‌لوحی و قانون‌ناپذیری برخی از نامزدها بود که از قانون و مراجع قانونی تمکین نکردند. این مهمترین نکته‌ای بود که مقام معظم رهبری هم بارها در همان دوره می‌فرمودند که شما از طریق مراجع قانونی پیگیری کنید و ما حتی آز آنها در شورای نگهبان دعوت کردیم و نمایندگان آنها هم آمدند ولی به راحتی می‌گفتند که ما این مراجع را قبول نداریم و باید مراجع دیگری بیاید و هیئت جدید ایجاد شود تا ما شکایات خود را پیگیری کنیم. این بهانه‌گیری است، وقتی شما در یک جامعه زندگی می‌کنید و مدعی حقی هستید، باید به مراجع قانونی مراجعه کند و اگر ریگی به کفش ندارید، باید بیایید و بگویید در همین چارچوب بررسی کنید و اگر واقعاً تخلفی صورت گرفته، همین مراجع رسیدگی کنند ولی شما اعلام می‌کردید که این مراجع را قبول نداریم و حاضر نیستیم به قانون تمکین کنیم و با این مراجع گفت‌وگو کنیم.
این موضوعی بود که برای اولین بار در کشور اتفاق می‌افتاد و توسط افرادی که خودشان سوابق قانونگذاری و اجرایی داشتند. یک وقت فردی می‌آید و از این حرف‌ها می‌زند که سابقه‌ای در نظام ندارد ولی کسانی که خود در رأس امور بودند، خیلی عجیب بود.
*** همه حوادث بعد از انتخابات نشان می‌داد که نمی‌تواند "داخلی" باشد
همه حوادثی که بعد از انتخابات اتقاق افتاد، مثل حوادثی که در راهپیمایی‌ها صورت گرفت و نهایتاً روز عاشورا اتفاقاتی که رخ داد و مقدسات مردم را هتک کردند، نشان از این بود که این نمی‌تواند داخلی باشد و مردم ما آنقدر خوب و ایثارگر و فداکار هستند که شاید اصلاً اینها به ذهنشان خطور نمی‌کند. طبیعی است که دشمنان ما که از اول انقلاب منتظر فرصت هستند آمدند و تلاش‌‌هایشان را ادامه دادند که خوشبختانه با حضور مردم و تدابیر رهبری معظم انقلاب همه اینها نقش بر آب شد و الحمدلله می‌بینیم الان بعد از آن سال انتخاباتی هم برگزار شد و کشور نیز به سمت توسعه و پیشرفت حرکت می‌کند.
آقای دکتر! در مورد فتنه 88 به دو مطلب اشاره کردید؛ یکی ساده‌لوحی برخی سیاسیون و نامزدهای انتخابات و دیگری طرح بحث "تقلب" در انتخابات که در خارج از کشور مدیریت شد. من می‌خواهم در مورد موضوع "تقلب" بپردازم. به قول آقای ابطحی "تقلب" اسم رمز آشوب بود و یا آقای حجاریان بعد از 4 سال گفت تقلب در انتخابات 88 نشد و حتی وی تأکید داشت که در انتخابات 88 تخلف هم نشد. پس طرح چنین موضوعی در فضای بعد از انتخابات از سوی نامزدهای انتخاباتی که ثابت هم نشده بود و هنوز هم نتوانستند ثابت کنند، به نوعی تهمت به نظام اسلامی بود. با توجه به اینکه حضرتعالی از حقوقدان‌های برجسته کشور به شمار می‌آیید، نظرتان در مورد "تهمت" به نظام اسلامی و جمهوری اسلامی در قاموس قانونی و مبانی حقوقی چیست؟
- کدخدایی: از لحاظ واقعه به هر حال تهمت‌هایی که زده میشود، تهمت به افراد اشخاص است و قانون هم مجازات‌هایی را در نظر گرفته است که از حوصله بحث‌های ما خارج است و در حوزه مقامات و مسئولین و مراجع مشخص شده است و مجازات‌های خاص خودش را هم دارد.
اما من سؤالم این بود که شما اگر این مطلب را که می‌گویید، حتی در اوج همان مسائل انتخابات و جلسه‌ای که من بارها عرض کردم خدمت حضرت آقا بودیم، یکی از نمایندگان آنها که حالا هم سمتی در کشور دارد، بعد از اینکه صحبت‌هایی شد، نوبتش که شد، عرض کرد ما می‌دانیم هیچگونه تقلب و تخلفی صورت نگرفته است اما مشکل ما با شخص کاندیدایی است که برنده شده است. پاسخ این بود که این نکته‌ای دیگر است. اگر شما آنجا یعنی 26 خرداد که چند روز از انتخابات گذشته بود و دارید اعلام می‌کنید که تقلب و تخلفی صورت نگرفته چرا این را بیرون نمی‌گویید و چرا نمی‌روید مثلاً آن نامزدی را که شما در ستادش بودید، قانعش کنید که آقای فلانی من به عنوان نماینده شما شهادت می‌دهم که هیچگونه تقلب و تخلفی صورت نگرفت؟ اینها برای مردم سؤال است. آیا شما این کار را کردید و رفتید قانعش کنید و توضیح بدهید؟ ممکن است رفته باشید و او قبول نکرده باشد، بیایید و این را به مردم بگویید و از آن ها تبری بجویید.
بعدها در همین ماه‌های اخیر شنیدم در جایی گفته بودند، ولی سؤال این است که آن موقع چرا نگفتید؟ یعنی 27 خرداد باید بیرون بیایید و بگویید من دیروز در خدمت آقا این شهادت را دادم. برای مردم ما سؤال است که اگر واقعا تقلبی صورت گرفته است، چرا نمی‌آیید و از مراجع قانونی پیگیری کنید؟ شورای نگهبان شما را دعوت می‌کرد که بیایید مطالبتان را بگویید و مدارکتان را بیاورید و ما بررسی می‌کنیم، شما نیامدید و حتی نماینده‌های خود را نیز نفرستادید.
*** توطئه " تقلب" از بیرون تنظیم شد/افراد ساده‌لوحی در داخل تهمت بزرگی به نظام زدند
شورای نگهبان گفت که بیایید و بازشماری رندومی انجام بدهیم و یا پیشنهادهایی را که شما داشتید و گفتید که در فلان استان و فلان استان شمارش شود، آنهایی که این ویژگی‌ها را دارد، آیا ما نپذیرفتیم؟ در مقابل گفتیم اگر این کار شد و هیچگونه تقلب و تخلفی صورت نگرفته بود، شما شجاعانه بیایید و اعلام کنید که اشتباه کرده‌اید ولی نپذیرفتید. وقتی اینها را کنار هم می‌گذاریم، حکایت از این دارد که مسئله ساده‌ای نبود که یک شخص بیاید و تصمیم بگیرد.
اینها از بیرون تدبیر شده و توطئه از بیرون تنظیم شده و در داخل افراد ساده‌لوحی آمدند و تهمت بزرگی را به نظام زدند که خب تهمت به یک شخص در قانون مجازات، مجازاتی سنگین دارد. تهمت به 70 میلیون نفر چه وضعیتی خواهد داشت؟ باید تصاعدی بالا رود. تهمت به نظامی که آبروی اسلام بوده و تمام هم و غمش حرکت در جهت آموزه‌های دینی بوده، تهمت خیلی سنگین‌تر از این‌هاست و من فکر می‌کنم قوانین ما هم برای مجازات واقعی اینها که الان اگر بخواهد دادگاهی تشکیل شود و این افراد را مجازات کند، کافی نیست. سنگین‌ترین مجازات ما چیست؟ در قبال جرمی که اینها مرتکب شدند، قوانین مجازات ما قادر نیستند که مجازات واقعی این افراد را اعمال کنند.
*** قوانین تجمعات در دوره سران داخلی فتنه وضع شد
آقای دکتر! " اسم رمز آشوب" مطرح شد و مردم را به اردوکشی خیابانی دعوت کردند و برای اردوکشی خیابانی به اصل 27 قانون اساسی اشاره کردند که وقتی راهپیمایی بدون سلاح و مخل مبانی اسلام نباشد، قانونی است، در صورتی که مشاهده شد همین اردوکشی خیابانی روز 25 خرداد زمینه‌ای برای آشوب جریان‌های معاند نظام فراهم آورد. خب! یکی از وظایف شورای نگهبان "تفسیر قانون اساسی" است. اصل 27 قانون اساسی در منظر قانون اساسی چگونه است؟ آیا نیاز به مجوز در این اصل وجود ندارد؟
- کدخدایی: خب! ما در حقوق وقتی از اصول قانون اساسی صحبت می‌کنیم ممکن است اصول قانون اساسی مطالبی را بیان کند و جزئیات آن را به قانون واگذار کند و یا دولت و مجلس در مواقعی قوانینی وضع کنند. قوانینی که در رابطه با تظاهرات و تجمع در کشور وضع شده است، سابقه طولانی دارد، برای همان دوره‌هایی است که خود آقایان مسئولین دوره بودند.
*** تجمع بدون مجوز "غیرقانونی" است
این قوانین مقرر کرده که اگر کسی می‌خواهد تجمعی به پا کند، باید اجازه بگیرد و اگر اجازه نگیرد، تجمع غیرقانونی است. بالاخره قانون وضع شده و نمایندگان مجلس آن را تصویب کرده‌اند، آیا شما می‌توانید بگویید که من اصل قانون اساسی را قبول دارم ولی قانون را قبول ندارم؟! شما که مرجع قانونگذاری نیستید. مرجع قانونگذاری آن نماینده‌ای است که من و شما به آن رای داده‌ایم و رفته است مجلس و تصویب شده و به شورای نگهبان رفته و مغایرت آن با شرع و قانون اساسی بررسی شده و الان قانونی لازم الاجرا شده است. این سفسطه است که بگویید من فقط قانون اساسی را قبول می‌کنم و لا غیر. مگر شما مرجع قانونگذاری هستید؟
زمانی حضرت امام در مباحث سیاسی که نقل شده بود کسی گفته من آن قانون را قبول ندارم، امام فرموده بودند قانون تو را قبول ندارد. من به عنوان عضو شورای نگهبان و کسی دیگر به عنوان نماینده مجلس یا هر کسی در دولت حضور دارد، ممکن است که نسبت به تصویب قانونی رأی مخالفی داشته باشد ولی وقتی قانون تصویب شد برای من لازم‌الاتباع است و من نمی‌توانم فردا بروم بیرون و بگویم چون من به این قانون رأی نداده‌ام، آن را قبول ندارم. بالاتر از اینکه نیست. شما کجا بودید؟ قوانین در زمان خودتان تصویب شده‌اند که به استناد قانون اساسی تخلف از قانون است. مانند کسانی که می‌خواهند به آیات قرآن سفسطه کنند "فویل للمصلین" آن را می‌‌گیرند و بقیه را نمی‌گیرند. این ایه شریفه ادامه دارد و قانون اساسی ما هم بلا تشبیه ادامه دارد، ادامه آن قانون عادی است.
من ممکن است بروم و پیگیری‌هایی را کنم و ببینم کسی که متصدی اجرای قانون است، قانون را اجرا نمی‌کند، باید اعتراض کنم اما همان قانون راه اعتراض را گفته است. مثلاً در مصوبات قانون گفته که بروید به دیوان عدالت اداری شکایت کنید. در مسائل عمومی می‌گوید بروید و به دادگستری شکایت کنید. حالا فردا کسی جرمی را مرتکب شد، بروم آنجا بایستم و جرم دیگری را مرتکب شوم؛ قانون هر دوی ما را مجازات می‌کند. اگر کسی نسبت به من جرمی را مرتکب شد، وظیفه من این است که از طریق محاکم دادگستری پیگیری کنم.
در آن زمان می‌گفتند اگر بدون حمل سلاح باشد و مخل مبانی اسلام نباشد، راهپیمایی آزاد است...
- کدخدایی: اصلاً بحث اینها نیست، قانون گفته هر‌گونه تجمع خلاف قانون است و اگر آمده که بدون حمل سلاح مجاز است اما شرایط آن را هم گفته و شرط اول آن اخذ مجوز از وزارت کشور است، بنابراین وقتی مجوز ندارد، نمی‌تواند برود و این کار را انجام دهد. هم خلاف قانون و هم خلاف قانون اساسی است. ما که نمی‌توانیم در مقام مفسر قانون اساسی تخلفی را مرتکب شده و بگویم که این قانون را قبول دارم ولی این قانون را قبول ندارم. اصلاً این فلسفه نظم عمومی که در جوامع مختلف پذیرفته شده است، همین است. چرا وقتی به کشورهای خارجی می‌روید، به شما گفته میشود از این مسیر باید حرکت کنید، در اینجا باشید و در این جا نباشید؟ همه آن در قانون آمده و نظم می‌گوید که این کار را انجام بده و اگر انجام ندهید، خلاف قانون است. اگر این طور نباشد که سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.
آقای دکتر! همانطوری که شما گفتید طرح "تقلب"، اردوکشی خیابانی و ... از مصادیق بی‌قانونی و تخلف‌های آشکار است که در مبانی حقوقی "جرم" محسوب میشود و مجازات آن هم در قانون مجازات اسلامی آمده است. از لحاظ حقوقی چه اقداماتی بعد از انتخابات سال 88 صورت گرفت که در قاموس عدالت و دادگاه می‌تواند جرم باشد و مجازات‌های آنها به چه صورت خواهد بود؟
- کدخدایی: مسئله مهم همان جرم ابتدایی بود که پذیرش یا عدم پذیرش حکم یک مرجع نظارتی است که به خودی‌خود جرم نیست ولی وقتی دستوری را مقامی داده و شما قبول نمی‌کنید و مرتکب جرائم جدیدی می‌شوید، این‌هاست که وضعیت را نسبت به شما تغییر می‌دهد. بحث ما این بود که شما اگر نظری را قبول ندارید، خیلی خوب باید ساکت شوید. مثل کسی که در دادگاه محکوم میشود و کار دیگری نمی‌تواند بکند، اما اگر مطلب دیگری ندارید، خلاف است که بروید و مرتکب اعمال دیگری شوید و نظم را به هم بزنید.
*** حمله به خانه‌های مردم مصداق "شورش" است/"مسبب" و "مباشر" شورش مسئولیت دارند
اینکه اعتراض کرده و در خانه‌های مخفی توطئه کنند که چگونه با مردم و نیروهای نظامی و انتظامی برخورد کنند، در جایی رفتند و به پایگاه بسیج حمله کردند و در جایی به خانه‌های مردم حمله کردند. همه اینها مصداق "شورش" و تخریب اموال عمومی و مردم است. هر کدام از اینها در قانون مجازات، مجازات خاص خودش را دارد و هم "مسبب" و هم "مباشر" مسئولیت دارند. من نمی توانم اینجا باشم و مردم را تحریک کنم و در اثر تحریک عده‌ای بروند و خساراتی به دیگران وارد کنند و بگویم که من مسئول نیستم و در خانه و اتاق خود نشسته بودم، شما دارید تحریک می‌کنید.
*** تاکنون مسببین فتنه 88 مجازات نشدند
مثلاً ما از نامزدها دعوت کردیم که بیایند در شورای نگهبان اما به جای اینکه به ما پاسخ دهند، ما پاسخمان را در بی‌بی‌سی و رسانه‌های خارج از کشور دیدیم و این برای من خیلی عجیب بود. طرف شما شورای نگهبان بود و همان ناظر بر انتخابات بود و شما اگر اعتراضی دارید، طبق قانون باید به همان جا طبق قانون مراجعه کنید، اینکه به سایت‌های خارج می‌گویید، علتش چیست؟ برای اینکه مردم را تحریک کنند. مردمی که به خیابان‌ها می‌آیند و عده‌ای که طرفدار شما هستند، به حسب ظاهر برای طرفداری از شما می‌آیند. چرا از آنها دعوت نمی‌کنید که در منازل خود بنشینند و اجازه دهند دستگاه‌های ذیربط مسئله را بررسی کنند. چه روشی دارید که ادله خود را بیان کنید. وقتی اینها را کنار هم می‌گذارید، می‌بینید جرایمی که مرتکب شدند در طول حوادث بعد از انتخابات 88؛ مجموعه‌ای از اتهامات متوجه آنهاست که نیازمند یک دادگاهی است که بررسی کند و رأی عادلانه‌ای بدهد. در قبال این حوادث تاکنون هیچگونه مجازاتی برای اینها صورت نگرفته است؛ چه مسببین و چه افرادی که در فتنه دست داشتند.
آقای دکتر! به "تهدید"، "آشوب" و "شورش" اشاره کردید. با توجه به اینکه شما از حقوقدان‌های برجسته هستید، از لحاظ مبانی حقوقی "شورش" چه مجازاتی را در قانون دارد؟
- کدخدایی: در مورد بحث‌های فقهی و حقوقی باید مرجعی شکل گیرد و بررسی کند و ببیند که این اعمال کدامشان قابل انتصاب هست و کدامشان نیست. وظیفه مرجع قضایی است و من الان نمی‌توانم اظهار‌نظری کنم ولی نیت‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت. من روز قدس همان سال در مسیر نماز جمعه و راهپیمایی بودم که در میدان ولیعصر عده‌ای به طرفداری از این نامزدها آمدند و ماشین مردم را تخریب می‌کردند، واقعا چه توجیهی دارند؟
*** با تحریک سران داخلی فتنه برخی دست به تخریب اموال مردم زدند
از لحاظ حقوقی چگونه باید در نظر گرفت؟
- کدخدایی: تخریب اموال مردم است. هم ضامن خسارت‌هایی است که به مردم وارد شده است و هم به دلیل اغتشاش و تهدید مردم و ... همه اینها باید مجازات عمومی هم بشوند که در قانون مجازات دارد. نمی‌توانند بنشینند کناری و بگویند که ما هیچ کاره بودیم. اینها براساس تحریک‌های شما آمدند. خود کسانی که با شما نزدیک بودند و به شما می‌گفتند که مردم را به آرامش دعوت کنید، ولی شما این کار را نمی‌کردید، چرا؟ اجازه می‌دادید مسئله در فضایی آرام حل شود. مردم تکلیف را در 9 دی روشن کردند و به ندای حضرت امام و رهبری معظم انقلاب پاسخ دادند که همیشه حضور آگاهانه مردم را توصیه می‌کردند.
کلام امام (ره) را در گذشته و در وصیتنامه ایشان ببینید و همچنین فرمایشات مقام معظم رهبری. مردم آمدند تکلیف را روشن کردند و طبیعی هم بود، مردم خودشان مثل همیشه در همه جاهایی که نیازمند حضور مردم بوده، به صحنه آمدند و تکلیف را یکسره کردند ولی روسیاهی آن برای چه کسی ماند؟ بهتر نبود در یک مسیر قانونی که همه شما را دعوت کردند به اینکه از اینجا اقدام کنید، حرکت می‌کردید و این همه هزینه برای مردم درست نمی‌کردید؟
*** خسارت‌های اقتصادی به جمهوری اسلامی در اثر وقوع فتنه
الان تازه کسانی طلبکار می‌شوند می‌گویند که اینها باید چنین و چنان شوند و مسائلی که متاسفانه از رسانه‌ها می‌شنویم. آن مسائل و حوادث و اتفاقات ناگوار را یادشان رفته. چه خدشه‌ای به چهره جمهوری اسلامی ایران مخصوصا در خارج از کشور زدند. در خارج از کشور برخی از اقداماتی که به هر حال داشت به نفع جمهوری اسلامی ایران اتفاق می‌افتاد، با این حرکت‌هایی که صورت گرفت، متوقف شد و این خسارت‌هایی که به ایران وارد شد، اصلا قابل جبران نیست. خسارت‌های اقتصادی که در اثر وقوع این فتنه به جمهوری اسلامی ایران وارد شد. اینها را نمی‌دانم کدام دادگاه می‌تواند رسیدگی کند. آیا امکان رسیدگی اصلا وجود دارد؟ بخشی از اینها را باید فقط به آخرت واگذار کنیم.کسانی که مرتکب این اقدامات و هزینه برای ایران شدند، در آن دنیا پاسخگو باشند.
*** برخی از بنگاه‌های اقتصادی بعد از فتنه با ما همکاری نکردند
گفتید که خسارت‌های اقتصادی در اثر وقوع فتنه به جمهوری اسلامی وارد شد. مطلبی که به ذهنم رسید، مذاکرات ایران و 1+5 در موضوع هسته‌ای است. در این دوره مشارکت مردم در انتخابات 75 درصد بود که آقای روحانی از این حضور مردم در صحنه بین‌المللی خیلی استفاده کردند و به نوعی اقتدار جمهوری اسلامی را در صحنه بین‌المللی را به رخ جهانیان می‌کشدند و با همین حضور 75 درصدی توانستند مذاکرات ایران و 1+5 را به عنوان جزیی از مسائل بین‌المللی را به خوبی جلو ببرند. در سال 88 حضور مردم 85 درصد بود ولی مشکلات در صحنه بین‌المللی دچار ضعف‌هایی شدیم که برخی کارشناسان مسائل می‌گویند فتنه 88 نقش موثری داشت. این کارشناسان می‌گویند از این منظر می‌توان گفت که حقوق مردم در عرصه بین‌المللی تضییع شد و انعکاس آن را نیز در داخل کشور هم مشاهده کردیم. از لحاظ حقوقی می‌توان "تضییع حقوق مردم" را در بررسی مجازات‌های سران داخلی فتنه در نظر گرفت؟
- کدخدایی: بله! من عرض کردم واقعا اگر بخواهیم اینها را حساب کنیم موارد آن بسیار زیاد است. برخی از بنگاه‌های اقتصادی خارجی که با ما مراوده اقتصادی داشتند، اعلام کردند که با ما همکاری نمی‌کنند. چگونه همه اینها را احتساب کنیم؟! البته انتصاب آنها راحت است. بالاخره به وجود آورنده چنین وضعیتی خود کسانی بودند که در فتنه نقش داشتند ولی چگونه مجازات کنیم. خیلی سخت است که بتوانیم دادگاهی را پیدا کنیم که این دادگاه بتواند بطور واقعی این افراد را محاکمه کند یعنی بر اساس آن اتهاماتی که به آنها وارد است و جرایمی که مرتکب شدند، مجازاتی واقعی داشته باشیم. فکر می‌کنم که اگر دادگاهی دایر شود و اگر خیلی ماهر باشد، تنها می‌تواند بخشی از این جرایم و اتهامات را بررسی کند و بخش اعظم آن بلارسیدگی خواهد ماند متاسفانه.
واقعیت این است که اگر اتهامات و جرایم و هزینه‌هایی که برای نظام ایجاد کردند را بر یک کفه ترازو بگذارید، ببینید که چه مجازاتی را مقابل آنها می‌توانیم بگذاریم. اینها را فارغ از اینکه پیشگویی کنیم در یک قضاوت مردمی اینها خسارت‌هایی است؛ اصلاً یک رسانه مردمی بیاید و خسارت‌ها را فهرست کند (خسارت‌های داخلی و خارجی) بخشی از بی‌اعتمادی‌هایی که اینها موجب شدند در خارج از کشور بوجود بیاید، بخش‌های اقتصادی و حقوقی و همه اینها، بعد در قبال آن ها بگوییم که این مجازات‌ها را هم دارد، بعد ببینیم اصلاً می‌توان تطبیق داد. به نظر می رسد این خساراتی که ما در فتنه بر اثر این نادانی‌ها و عدم پذیرش قانون دچار شدیم، خیلی سنگین‌تر است. لازم نیست الان ما قضاوتی داشته باشیم. قضاوت ما همین فهرست هزینه‌هاست که اگر جایی داشته باشد، کفایت می‌کند که ببینید هزینه‌ها چقدر برای ما سنگین تمام شد.
*** «حصر» مجازات تلقی نمی‌شود/ «حصر» اقدام «تأمینی موقت» است
بر این اساس و طبق گفته‌های حضرتعالی "حصر" آقایان موسوی و کروبی در مقابل جرایم اصلی آن خیلی کم است. از لحاظ حقوقی موضوع حصر را چگونه می‌بینید؟ در مقابل این همه جرایمی که مرتکب شدند و هزینه‌هایی که برای نظام اسلامی به وجود آوردند؟
- کدخدایی: "حصر" به عنوان مجازات تلقی نمی‌شود. "حصر" یک اقدام "تنبیهی موقت" و اقدام "تأمینی موقت" است برای اینکه امنیت حفظ شود یعنی برای اینکه الان امکان رسیدگی نیست. "حصر" یک اقدام اولیه است که مقامات قانونی برای اینکه امنیت حفظ شود، اتخاذ کردند. حالا در آینده ببینیم چگونه باید به این اتهامات و جرایم رسیدگی شود. در قالب حقوقی یک اقدام تامینی موقتی است.
پس به دلیل اینکه "حصر" مجازات محسوب نمی‌شود، "رفع حصر" نیز معنایی ندارد مگر اینکه زمان رسیدگی به جرایم فرا رسید و آقایان موسوی و کروبی در دادگاه حاضر شوند؟
- کدخدایی: باید به موارد رسیدگی شود و بالاخره تخلفاتی صورت گرفته؛ باید ببینیم که تبرئه می‌شوند و یا محکوم می‌شوند. به هر حال باید رسیدگی شود. "حصر" یک اقدام تامینی است و نهادهای قانونی ما تصمیمی گرفته‌اند. مثل اینکه شما وقتی می‌بینید که در مرزها ناامنی ایجاد میشود و الان نمی‌توانید کار قضایی خاصی انجام دهید و می‌آیید سیم خاردار و یا دیوار می‌کشید که موقتاً امنیت را برای مردم آنجا تامین کند تا بعداً یک کار اساسی کنید. به این کار می گویند یک اقدام تامینی. مراجع قانونی تصمیم گرفته‌اند و به نظرم تصمیم آنها قانونی است.
زمانی که آن مرجع قانونی تصمیم خود را مبنی بر اینکه دیگر "حصر" ادامه نداشته باشد، بردارد، این اشخاص فقط باید در دادگاه حاضر شوند؟
- کدخدایی: باید به هر حال وضعیت روشن شود و دادگاهی تشکیل شود و به این اتهامات رسیدگی شود.
با توجه به مواردی که در مورد جرم‌های سران داخلی فتنه گفتید و البته تخصص شما هم در رشته حقوق است، می‌توانید در مورد حکم مجازات آقایان موسوی و کروبی نظر دهید؟
- کدخدایی: این را باید برویم در دادگاه ببینیم که قاضی رسیدگی کننده چه رأی‌ای می‌دهد. الان نمی‌توانم عرض کنم که چه مجازاتی و نمی‌شود پیشگویی کرد ولی به هر حال آنچه واقعیت دارد، این است که این تخلفات و جرایم اتفاق افتاده است و مشخص است که عاملین چه کسانی هستند و باید در دادگاه رسیدگی شود.
پس بعد از "حصر" همه چیز به دادگاه و رأی قاضی برمی‌گردد؟
- کدخدایی: ببینید بحث حصر اقدام تامینی همان مرجعی است که وضعش کرده و همان می‌تواند نظر دهد. من نمی‌توانم اینجا بنشینم و بگویم که دادگاه استان تهران چه رأیی درباره شما می‌دهد. اصلا به من ربطی ندارد که نظر دهم. به نظر من آن مطالبی که در رسانه‌ها مطرح میشود، هیچ مبنایی ندارد و بعضی می‌آیند و می‌گویند که باید این طور شود و دادگاه باید این رای را دهد. بایدی ندارد. قاضی دادگاه مستقل است و بر اساس ادله و مدارک باید رأی دهد. در هر رأی‌ای ممکن است به تبرئه یا به محکومیت برسد، بنابراین اصل این است که ما نیازمند یک رسیدگی قضایی هستیم و هر وقت که آن رسیدگی قضایی شروع شد، قاضی و دادگاه هم تصمیم می‌گیرد.
آقای دکتر! در ادامه می‌خواهم در مورد حماسه 9 دی با شما صحبت کنیم. حماسه‌ای که برای همیشه در تاریخ انقلاب اسلامی ثبت شد. "9دی" بعد از غائله عاشورای 88 اتفاق افتاد که دین و مکتب عاشورا هتک حرمت شد. برخی معتقدند غائله روز عاشورا تأثیر زیادی در حماسه 9 دی داشت. نظر شما در رابطه با خلق حماسه 9 دی توسط مردم چیست؟
- کدخدایی: باید واقعا از حضور مردم خوبمان قدردانی کنیم, در بخش اول: هر جایی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نیازمند حضور فداکارانه و ایثارگرایانه مردم بود، مردم در صحنه بوده‌اند و مثال‌های آن هم زیاد است و همه هم می‌دانند. مثل اوایل انقلاب و جنگ تحمیلی، حوادث فتنه88 و ... همه اینها حضور آگاهانه و پرشور و ایثارگرایانه مردم را ثابت کرده است، فرقی نمی‌کند چه باشد.
اگر در طول سال حادثه‌ای هم نداشته باشیم، در 22 بهمن مردم احساس وظیفه می‌کنند که به میدان بیایند زیرا به نظام دینی خودشان، به جمهوری اسلامی ایران و اسلام احساس دِین دارند و آن را از خود می‌دانند و جدایی ندارند. خب! وقتی مردم ایثارگرایانه پای همه مسائل هستند، طبیعی است که سر مسائل کوچکی که اتفاق می‌افتد، مثل بحثی که دشمن در 88 داشت که می‌خواست به نوعی ضربه‌ای به نظام بزند، به صحنه آمدند.
البته هر کدام از اینها می‌تواند عاملی برای آن حادثه عظیم "9 دی" باشد ولی واقعیتش این بود که مردم احساس کردند که دشمن هر روز دارد جسورتر میشود. وقتی بحث ساده انتخابات را می‌بینید که بالاخره مردم رأیی دادند و کسی برنده شده، ساده است و 4 سال بعد کس دیگری می‌آید. خیلی مسئله مهمی نیست که آنقدر دارید برای نظام هزینه می‌تراشید ولی وقتی از این بحث ساده گذشتیم و آمدیم به روز قدس و شعارهایی که دادند. واقعا شعارهای چه کسانی بود؟ شعارهای دشمن بود و افرادی که به همین نامزدهایی که خود را به عنوان نامزد معترض معرفی می‌کردند، منتسب بودند.
برای ما و همه دنیا روز قدس، روز مقدسی است، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام (ره) آمد و آن را آگاهانه و با یک تدبیر خاصی عنوان کرد که بعنوان یکی از موارد استراتژیک ما شناخته میشود، بعد اینها اینگونه رفتار کردند و از آن گذشتند و از طرفی هم در عاشورا مقدسات دینی و مردمی که آمدند برای عزاداری در خیابان‌ها بودند را هتک می‌کنند. خب! واقعا خیلی شرم‌آور بود که شما غرفه‌ای را که برای پذیرایی عزاداران آقا امام حسین(ع) شکل گرفته است، تخریب کنید و تابلوها و اعلاناتی را که منتسب به ائمه معصومین هست، هتک حرمت کنید.
مردم دیگر تحمل نداشتند و دیدند که دشمن دارد از طریق یک عده‌ای ناآگاه فضایی را دارد به وجود می‌آورد که شاید دیگر نوبت مردم باشد که خود به این دشمنی‌ها و کینه‌ها پاسخ دهند که آن حادثه عظیم 9 دی شد که در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بعنوان یوم الله (به تعبیر امام) خواهد ماند، الی یوم القیامه...و برگ زرینی بود از یک جهت بر تاریخ ایران از جهت فداکاری مردم ما و اینکه به جای اینکه مسئولین و دولت و مقامات بخواهند با این حرکت‌ها برخورد کنند، خودِ مردم آمدند و یک اتمام حجتی با دشمن بود. شما ملاحظه کردید که وقتی مردم آمدند، دشمن عقب‌نشینی کرد و جامعه رو به آرامش رفت و تاکنون هم خوشبختانه مشکلی نداشتیم.
آقای دکتر! فتنه 88 علی‌رغم همه تبعات منفی‌ای که برای مردم و نظام اسلامی ما داشت، از بعضی جهات می‌توان تبعات مثبتی را برشمرد. از جمله اینکه رهبر معظم انقلاب هم فرمودند این فتنه نظام را واکسینه کرد. به نظر شما چه تبعات مثبتی حاصل فتنه 88 بود؟
- کدخدایی: باز دوباره به فرمایشات حضرت امام و مقام معظم رهبری برگردیم که حضور مردم همیشه برکاتی داشته و علاوه بر اینکه در آن مقطع موضوع خاصی مطرح بود، مثلاً جنگ تحمیلی که حضور مردم آمد و آن‌را حل کرد، بحث فتنه88 و ... یک برکت دیگری که دارد، افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت جمهوری اسلامی و دشمنی‌هایی که دشمنان به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران دارند و اینکه اگر بخواهند شاهد رشد و پیشرفت کشورشان باشند، هیچ راهی جز اتحاد و وحدت و انسجام نیست.
انسجام مردم با ایمان که از ابتدا به دنبال اجرای احکام اسلامی بوده‌اند و این کار را با وحدت می‌توانند پیش ببرند. شما می‌بینید که حضرت امام در باب وحدت بین مردم و مسلمین چه فرمایشات گهرباری دارند و تاریخ هم نشان داده است هر جایی که مردم با همدیگر منسجم و متحد باشند، دشمن نمی‌تواند هیچ کاری کند ولو اینکه امکانات‌مان کم باشد اما اگر تفرقه ایجاد شد براحتی دشمن ورود پیدا می‌کند.
*** مهمترین دستاورد "9 دی" فهم به الزام وحدت و انسجام مردم است
لذا من فکر می‌کنم مهم ترین دستاورد 9 دی همین فهم به الزام وحدت و انسجام مردم در داخل کشور است که خوشبختانه مقام معظم رهبری هم در این یک سال گذشته توصیه‌هایی که به مردم داشتند، برگشت به اقتدار داخلی است و این وحدت است که اقتدار داخلی را به وجود می‌آورد و اگر مردم ما به صورت منسجم عمل کنند، قطعا ما از جهت داخلی یک اقتداری را بدست خواهیم آورد که این اقتدار داخلی در مواجهه با دشمن خارجی چه مذاکره باشد و چه هر شکل دیگری می‌تواند مؤثر باشد.
