بازی با آمار یا فریب افکار عمومی؟

یکی از مهمترین حاشیه‌هایی که روز ملی صادرات داشت ارائه آمارهای متفاوت و متناقض از سوی مسئولین دولتی شرکت کننده در این مراسم بود به نحوی که معاون اول رئیس جمهور موجودی صندوق توسعه ملی را 32 میلیارد دلار و رئیس دفتر رئیس جمهور این رقم را 40 میلیارد دلار اعلام کرد و این در حالی است که پیش از این محمدرضا فرزین موجودی صندوق توسعه ملی را در حدود 55 میلیارد دلار اعلام کرده بود. البته به آمارهای ذکر شده می‌توان از زوایای مختلف نگاه کرده و تفاسیر مختلفی از آن داشت لذا نمی‌توان بر اساس تفاسیر مختلف آمارها را به تناقض‌گویی و یا دولت قبل را به استفاده بیش از حد از منابع و دولت فعلی را به دولتی با حداقل منابع نسبت داد.

به گزارش فارس، در بررسی منابع واریزی به حساب صندوق توسعه ملی بر اساس گزارش 6 ماهه‌ای که این صندوق منتشر کرده است در سال 1389حدود 14 میلیارد و 14 میلیون دلار در سال 90 حدود 20 میلیارد و 782 میلیون دلار در سال 91 حدود 15 میلیارد و 84 میلیون دلار و در 5 ماهه سال 92 حدود 4 میلیارد و 632 میلیون دلار به حساب صندوق توسعه ملی واریز شده است. لذا می‌توان گفت از زمان تأسیس صندوق تا پایان مرداد ماه سال 1392 جمع واریزی به حساب صندوق توسعه ملی 54 میلیارد و 609 میلیون دلار بوده است.

بنا بر این گزارش و در نگاهی به مصارف صندوق توسعه ملی که شامل برداشت‌ها و تعهدات حساب صندوق است در سال 1390 حدود 4 میلیارد و 609 میلیون دلار، در سال 1391 حدود 11 میلیارد و 305 میلیون دلار و در 5 ماهه سال 1392 حدود 3 میلیارد و 866 میلیون دلار جهت مصارف و تعهدات صندوق برداشت شده است که می‌توان به طور کلی گفت میزان مصارف صندوق توسعه ملی تا پایان مرداد ماه سال 1392 حدود 19 میلیارد و 780 میلیون دلار بوده است.

به گزارش فارس، اگر از یک زاویه دیگر به این آمارها نگاه کنیم مانده تجمعی حساب صندوق تا پایان سال 1389 حدود 14 میلیارد و 104 میلیون دلار، تا پایان سال 1390 حدود 28 میلیارد و 657 میلیون دلار، تا پایان سال 1391 حدود 32 میلیارد و 284 میلیون دلار و تا پایان 5 ماهه سال 1392 حدود 33 میلیارد و 468 میلیون دلار بوده است.

پس می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که منابع واریزی به حساب صندوق توسعه ملی بر اساس آنچه محمدرضا فرزین گفته است کاملاً صحت داشته و رقمی نزدیک به 55 میلیون دلار است و همچنین رقمی را که اسحاق جهانگیری در روز ملی صادرات در حدود 32 میلیارد دلار اعلام کرد با مانده تجمعی حساب صندوق تا پایان دوره مرداد ماه 1392 صحت داشته و نزدیک به آن رقم است لذا می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که تاکنون بالغ بر 54 میلیارد دلار به حساب صندوق توسعه ملی واریز شده و در مجموع رقمی حدود 20 میلیارد دلار بابت مصارف قانونی برداشت شده و مانده فعلی حساب صندوق نزد بانک مرکزی رقمی بالغ بر 33 میلیارد دلار است. اما در این میان هیچ منطقی برای اظهارنظر عجیب محمد نهاوندیان در خصوص منابع 40 میلیارد دلاری صندوق توسعه ملی نمی‌توان یافت.

* دارایی‌های جاری صندوق

مهمترین اجزاء تشکیل دهنده دارایی‌های جاری در ترازنامه صندوق توسعه ملی مواردی همچون موجودی نقد، تسهیلات جاری (کوتاه مدت، سرمایه در گردش) و حساب‌های دریافتنی می‌باشند. ارزش دارایی‌های جاری صندوق توسعه ملی در انتهای سال 1390 معادل 34.215 میلیون دلار بوده که با رشد 25 درصدی به رقمی معادل 46.631 میلیون دلار در انتهای سال 1391 رسیده است.

* تسهیلات بلندمدت

تسهیلات بلندمدت یکی از مهمترین اقلام موجود در ترازنامه صندوق توسعه ملی است که جزء دارایی‌های غیرجاری محسوب می‌شود. به موجب اساس‌نامه صندوق یکی از اصلی‌ترین کاربردهای منابع در اختیار، اعطای تسهیلات به طرح‌های اقتصادی بخش غیردولتی است. این تسهیلات معمولاً بلندمدت بوده و به طرح‌هایی که از حداقل نرخ بازده داخلی برخوردار باشند، پرداخت می‌گردد. مانده تسهیلات بلندمدت مندرج در ترازنامه صندوق در پایان سال مالی 1390 رقمی معادل 2.684 میلیون دلار بوده که با رشد بیش از 150 درصد، به رقمی معادل 6.841 میلیون دلار در سال 1391 رسیده است.

* حقوق بین‌ نسلی

در ترازنامه صندوق توسعه ملی اصطلاح «حقوق بین نسلی» جایگزین حقوق صاحبان سهام گردیده است. در واقع حقوق بین نسلی شامل کلیه منابع مالی در اختیار صندوق به منظور انجام سرمایه‌گذاری‌های مولد و زاینده می‌باشد. بر اساس اطلاعات مندرج در تزارنامه صندوق، میزان حقوق بین نسلی از رقمی معادل 36.899 میلیون دلار در پایان سال 1390 با رشد 36 درصدی به رقمی معادل 50.190 میلیون دلار در پایان سال 1391 رسیده است.

* درآمدهای عملیاتی

مهمترین اجزاء تشکیل دهنده درآمدهای عملیاتی در صورتحساب سود و زیان صندوق توسعه ملی، سود وجود ارزی نزد بانک‌ها و سود حاصل از تسهیلات اعطایی می‌باشد. درآمد عملیاتی صندوق از رقمی معادل 145 میلیون دلار در سال 1390 با رشد بیش از 200 درصد به رقمی معادل 449 میلیون دلار در سال 1391 رسیده است.

* سود خالص پایان دوره

در صورت سود و زیان صندوق توسعه ملی، بعد از محاسبه سایر درآمدهای صندوق و همچنین مجموع هزینه‌های عملیاتی، سود خالص پایان دوره محاسبه و گزارش می‌شود. سود خالص پایان صندوق توسعه ملی در انتهای سال 1390 رقمی معادل 144 میلیون دلار بوده است که در انتهای سال 1391 با رشد بیش از 200 درصد به رقمی معادل 446 میلیون دلار رسیده است.

* ترازنامه صندوق توسعه ملی سال مالی در منتهی به 30 اسفند 1391

به گزارش فارس، جمع دارایی‌های جاری صندوق توسعه ملی در سال مالی منتهی به 30 اسفند 91 حدود 42 میلیارد و 631 میلیون دلار رسیده است که حاصل از موجودی نقد، حسابهای دریافتنی، تسهیلات جاری، پیش پرداختها و سایر دارایی‌ها است.

همچنین جمع دارایی‌های غیرجاری صندوق توسعه ملی به 7 میلیارد و 559 میلیون دلار می‌رسد که شامل تسهیلات اعطایی بلندمدت، سرمایه‌گذاری بلندمدت، دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود می‌شود لذا جمع دارایی‌های جاری و غیرجاری در سال مالی منتهی به 30 اسفند 91 به 50 میلیارد و 191 میلیون دلار می‌رسد.

* انعقاد قرارداد با بانک‌های عامل

صندوق توسعه ملی تاکنون با 18 بانک دولتی و خصوصی، تعداد 24 فقره قرارداد عاملیت ارزی منعقد کرده است که ارزش مجموع این قراردادها حدود 35 میلیارد دلار می‌باشد.

 * عملکرد اعطای تسهیلات ارزی

صندوق توسعه ملی در راستای رویکرد هدایت منابع سرمایه‌گذاری به سمت فعالیت‌های اقتصادی با ارزش افزوده بالاتر، اعطای تسهیلات ارزی به بخش‌های مختلف به ویژه نفت و گاز و صنعت و معدن را که نیاز ارزی بالاتر نیز دارند، مورد توجه قرار داه است. ترکیب بخشی طرح‌های ارزی مصوب نیز مؤید این نکته می‌باشد. عملکرد اعطای تسهیلات ارزی تا پایان شهریور ماه 1392، نمایانگر آن است که تاکنون تعداد 367 طرح با رقمی بالغ بر 23 میلیارد دلار در حوزه‌های مختلف اقتصادی به تصویب رسیده است که بخش عمده آن مربوط به بخش نفت و گاز با حدود 14 میلیارد دلار و بخش صنعت و معدن با بیش از 7 میلیارد دلار طرح ارزی مصوب است.

*ترکیب بخشی طرح‌های ارزی مصوب تا پایان شهریور ماه 1392

* عملکرد اعطای تسهیلات ارزی

وجود منابع طبیعی گسترده و غنی در کشور، موجبات شکل‌گیری مزیت‌های نسبی و رقابتی در عرصه تولید انواع صنایع مبتنی بر منابع طبیعی را فراهم نموده است. بر همین اساس، از جمله زیربخش‌های مورد توجه در ارائه طرح‌های سرمایه‌گذاری متقاضی تسهیلات ارزی صندوق، به حوزه‌های بالادستی و میان دستی نفت و گاز از جمله احداث پالایشگاه‌های پتروشیمی و همچنین به حوزه‌های مختلف به ویژه تأسیس یا گسترش ظرفیت صنایع مادر نظیر فولاد و سیمان، اختصاص یافته است. از سوی دیگر، با توجه به نیاز روزافزون به انرژی، احداث نیروگاه‌های تولید برق از دیگر فعالیت‌هایی است که در میان طرح‌های مصوب، سهم چشمگیری را به خود اختصاص داده‌اند.

*ترکیب طرح‌های ارزی مصوب بخش نفت و گاز و صنعت و معدن تا پایان شهریور ماه 1392

* عملکرد اعطای تسهیلات ریالی

به موجب بندهای (1-5) و (2-5) قانون بودجه سال‌های 1391 و 1392 کل کشور نیز، مقرر گردید ده درصد از منابع صندوق به طرح‌های ریالی بخش آب و کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست و همچنین ده درصد از منابع به صورت ریالی به بخش صنعت و معدن اختصاص یابد.

شایان ذکر است در سال 1391 نرخ سود تسهیلات پرداختی به بخش کشاورزی 13 درصد و برای بخش صنعت و معدن 16 درصد تعیین گردید. همچنین ایجاد طرح‌های سرمایه‌گذاری ریالی در مناطق محروم کشور تحت پوشش حمایتی از طریق افزایش دوره تسهیلات قرار گرفته و مدت تأمین مالی تسهیلات از 8 سال به 10 سال افزایش یافت. در این راستا تا پایان شهریور ماه 1392 اجرای بیش از 107 هزار طرح در بخش آب و کشاورزی و صنعت و معدن به تصویب رسیده است که از این میان به بیش از 100 هزار طرح، تسهیلات پرداخت شده است.

* طرح‌های ریالی مصوب تا پایان شهریور ماه 1392 از محل  بودجه سال 1391 و  1390

  با نگاهی به آمار های ذکر شده در منابع صندوق و همچنین برداشت ها و هزینه کردها می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که تاکنون بالغ بر 54 میلیارد دلار به حساب صندوق توسعه ملی واریز شده و در مجموع رقمی حدود 20 میلیارد دلار بابت مصارف قانونی برداشت شده و مانده فعلی حساب صندوق نزد بانک مرکزی رقمی بالغ بر 33 میلیارد دلار است.