«دولت روحانی تنها یک فرصت است»، شاید یکی از جدی ترین اظهارنظرهای سید محمد خاتمی در روزهای پس از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری بود که نشان می داد که اصلاح طلبان چه راهبردی را برای نزدیک شدن به دولت یازدهم انتخاب می کنند.
در دیگر سو نوع نگاه هاشمی رفسنجانی به دولت یازدهم است که با دقت در موضع گیری های چندروز اخیر و پس از انتخابات می توان به نکاتی ظریف پی برد.
البته در این میان نگاه هاشمی رفسنجانی با نگاه اصلاح طلبان به دولت تفاوت های گسترده ای دارد ولی با توجه به شواهد، این دو نگاه در آینده ای نزدیک با وجود همه تفاوت ها به یکدیگر نزدیک خواهند شد.
در طول 4 ماه گذشته موضع گیری و عملکرد هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی نشان داد که دولت تدبیر و امید شاید تمام خواسته های آنان را برای بازگشت به کامل به قدرت فراهم نکرده و قرار است 4 سال دیگر اتفاقی غیرمنتظره رقم بخورد؛ اتفاقی که سید محمد خاتمی در جلسه با اصلاح طلبان نوید آنرا داده است.
وی دولت روحانی را دولتی چهارساله می داند و تنها سود جدی دولت روحانی را برای اصلاح طلبان ایجاد فضای تنفس و فعالیت معرفی می کند.
در ادامه نوع نگاه سید محمد خاتمی به دولت را با توجه به اظهارنظر ها و عملکرد در طول چندماه گذشته، مورد بررسی قرار می دهیم.
حمایت از روحانی؛ تاکتیکی برای بازگشت!
وقتی چند روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری خبر انتخاب حسن روحانی به عنوان کاندیدای اصلاح طلبان در جلسه کمیته تصمیم گیری اصلاحات، منتشر شد، بسیاری از مردم و رسانه ها این موضوع را در صدر اخبار خود قرار دادند.
اخباری که بیشتر با عنوان «یک عضو جامعه روحانیت کاندیدای اصلاح طلبان شد» بر روی خروجی قرار می گرفت. چون حسن روحانی رسما عضو ارشد جامعه روحانیت مبارز (جریان راست) بود و این انتخاب جریان چپ، تعجب بسیاری از کارشناسان را برانگیخت.
در همان زمان نیز احمدی مسجد جامعی یکی از اعضای کمیته اصلاح طلبان برای مشخص کردن گزینه نهایی این جریان برای انتخابات گفت که بسیاری از اعضا موافق معرفی کاندیدا نبودند ولی آقای خاتمی اصرار داشتند که این انتخاب صورت بگیرد.
محمد علی نجفی که امروز معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی است در مصاحبه خود با نشریه اصلاح طلب آسمان در تیرماه سال جاری تاکید می کند که «روحانی گزینه ما نبود».
وی این مصاحبه تصریح می کند: ما می خواستیم کسی را انتخاب کنیم که مواضع شفاف با اصلاح طلبان داشته باشد.
بدون شک انتخاب حسن روحانی به عنوان گزینه نهایی اصلاح طلبان در انتخابات در دوران انتخابات برای بسیاری مساله ای گنگ و نامشخص بود ولی اظهارات خاتمی مبنی بر اینکه دولت چهارساله روحانی برای ما ایجاد فضای تنفس است می تواند نشان دهد که وی تنها در راستای بازکردن فضا برای جریان خود تلاش کرده و موضوع حمایت از روحانی به دلیل نوع دیدگاه های سیاسی اش مطرح نیست.
اظهارنظرهایی جنجالی برای حضور در عرصه یا چهارساله کردن دولت!
سفر رئیس جمهور به نیویورک و گفت و گوی تلفنی با رئیس جمهور آمریکا باعث شد که چهره های مختلف سیاسی اظهارنظر های مختلفی در این‌باره داشته باشند.
در کنار این موضوع حواشی روز بازگشت روحانی از سفر به نیویورک و تجمع برخی گروه های در مخالفت با مذاکره مستقیم با آمریکا در کنار عده ای از حامیان رئیس جمهور، واکنش برخی چهره های حاضر در عرصه سیاسی کشور را برانگیخت.
به عنوان مثال رئیس جمهور در واکنش به این وقایع تصریح کرد که دولت قصد شکایت درباره این موضوعات را ندارد.
اما در این میان اظهارات سید محمد خاتمی فضای رسانه ای کشور را تحت تاثیر قرار داد.
وی تجمع مخالفان گفت و گو با آمریکا را سازماندهی شده خواند و گفت: این جریانات تخریبی را سازماندهی شده و نه خودسر می دانم.
وی همچنین ادامه داد: اگر جلوی جریانات تخریبی گرفته نشود مثل زمان اصلاحات می‌شود که اوایل این طور بود و بالاخره منجر به ترور شد.
سید محمد خاتمی پس از این اظهارنظر جنجال آفرین با حضور در ششمین همایش نانو درباره مطرح کردن احتمال ترور از سوی جریان مخالف دولت، گفت: من فقط هشدار داده‌ام که افراطی‌گری ممکن است به ترور بیانجامد، منظورم این نیست که کسی قصد ترور دارد. ما خودمان مورد ترور قرار گرفته‌ایم.
وی ادامه داد: به منِ یزدی که گفت‌وگوی تمدن‌ها را مطرح کرده‌ام اصلا می‌خورد که اهل ترور باشم؟
هاشمی؛ از رسانه‌ای شدن تا انتقادی با رنگ دخالت!
در این میان هاشمی رفسنجانی نیز در روزهای پس از انتخابات یازدهم، سعی کرد حضور رسانه ای خود را تقویت کند و با سفر به شهرها، شرکت در مراسم های مختلف و دیدار با اقشار گوناگون جامعه مواضع خود را اعلام کند.
سفر به مشهد مقدس، استان مازندران (شیرگاه) و سفر به کرمانشاه در کنار نزدیک به 20 دیدار هاشمی رفسنجانی در 3 ماه نشان دهنده برنامه گسترده وی برای ایفای نقش در جایگاه جدید است.
نقش «پدری دولت» این روزها واژه است که از سوی برخی چهره های سیاسی و کارشناسان به آیت الله نسبت داده می شود ولی این موضوع تا روزهای گذشته هیچگاه به عنوان یک رابطه جدی میان دولت جدید و هاشمی مطرح نشد.
ولی آیت الله در 15 مهرماه در دیدار با اعضای شورای مرکزی خانه‌های صنعت، معدن و تجارت ایران، با اشاره به آنچه تاخیر در روند انتخاب استانداران خواند، اولین انتقاد خود را ( که از سوی برخی عنوان دخالت در روند ملایم انتخاب استانداران لقب گرفت) از دولت یازدهم انجام داد.
وی در این‌باره گفت: شرایط مدیریت اجرایی گذشته اوضاع کشور را مثل کلافی سردرگم به هم ریخت و اصلاح امور، نیاز به تدبیر دارد. البته طولانی شدن زمان انتخاب استانداران و دیگر مدیران استانی و شهرستانی هم به صلاح دولت فعلی و مردم نیست.
این اظهارنظر هاشمی با واکنش های شدید از سوی صاحب نظران منتقد هاشمی رفسنجانی روبرو شد ولی واکنش وزیر کشور که در واقع مسئول معرفی استانداران به هیات دولت است، نشان داد که رحمانی فضلی با هاشمی هم نظر نیست.
رحمانی فضلی در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران که نظر وی را درباره اظهارات هاشمی مبنی بر تاخیر روند انتخاب استانداران پرسیده بودند، گفت: استانداران انتخاب خواهند شد و اگر از نظر سرعت کُندی وجود دارد، به خاطر دقت بالا در انتخاب است.
بنابر این گزارش، البته برخی شنیده ها حاکی از تلاش برخی جریان ها برای تحمیل نظر خود به وزارت کشور برای انتخاب استانداران دارد ولی رحمانی فضلی در بیشتر مصاحبه های خود تاکنون این فشارها را رد کرده است.
جنجال آفرینی با طرح یک خاطره در آستانه مذاکرات هسته ای
سایت هاشمی رفسنجانی در 8 مهرماه با انتشار مطلبی از هاشمی رفسنجانی به عنوان ناگفته های هاشمی از «صراحت نامه» و با تیتر «امام موافق حذف مرگ بر آمریکا بودند» دوباره حاشیه ساز شد.
هاشمی با تاکید بر اینکه امام موافق حذف شعار مرگ بر آمریکا بودند، گفت: «تمام مطلب همان بود که نوشته بودم. الان هم دقیقاً یادم نیست که چه نوشتم. به هرحال موافق نبودیم که در مجامع عمومی مرگ کسی را شعار دهیم.»
اما این اظهارات هاشمی درست زمانی مطرح که رئیس جمهور تازه از سفر خود به نیویورک بازگشته و گفت و گوی تلفنی اوباما یا روحانی، افکار عمومی جامعه را تحت تاثیر قرار داده بود.
در این میان اظهارنظر هاشمی درباره حذف شعار مرگ بر آمریکا به در این شرایط نوعی ایجاد فضاسازی در افکار عمومی در جهت فشار به دولت برای رفتن به سمت مذاکره مستقیم با آمریکا تلقی شد.
از سوی دیگر درست در زمانی که تیم هسته ای برای رفتن به مذاکرات ژنو آماده می شد و نیاز جدی به وحدت در کشور وجود داشت، اظهارات هاشمی که سند موثقی درباره آن نیز وجود ندارد باعث التهاب آفرینی در فضای جامعه شد، موضوعی که مطمئنا به صلاح دستگاه دیپلماسی کشور نیست.
بنابر این گزارش، متهم کردن جریان های سیاسی کشور و مطرح کردن احتمال ترور توسط آنها، انتقاد شتاب زده از روند منطقی انتخاب استانداران و بیان خاطره های بدون سند از امام درباره حذف شعار مرگ بر آمریکا، می تواند در شرایطی که دولت نیازمند وجود وحدت میان گروه های سیاسی برای حل مشکلات است، بار حاشیه سازی را بر روی دوش دولتمردان یازدهم قرار دهد.
ولی سوال اصلی اینجاست که آیا آیت الله هاشمی نیز به همان موضوع مطرح شده از سوی خاتمی مبنی بر چهارساله بودن دولت روحانی، معتقد است یا برنامه دیگری را برای آینده در پیش خواهد گرفت؟
