مشکل دنیا با آمریکا از نظر فرید زکریا

شبکه خبری سی‌ان‌ان مصاحبه‌ای را با فرید زکریا، تحلیلگر و نویسنده برجسته مسائل بین‌المللی حول سخنرانی هفته گذشته اوباما، پیشنهاد روسیه درباره تسلیحات شیمیایی سوریه و نیز چرایی بدبینی جامعه بین‌المللی درباره حمله به این کشور انجام داده است.

در ادامه متن کامل مصاحبه زکریا در اختیار خوانندگان قرار می‌گیرد:

سی‌ان‌ان: آیا فکر می‌کنید رئیس‌جمهور باید سخنرانی خود را شب گذشته (10 سپتامبر) انجام می‌داد؟ این سخنرانی مشخصا برای قبل یعنی زمانی که اقدام نظامی قریب‌الوقوع به نظر می‌رسید، تنظیم شده بود.

فرید زکریا: فکر می‌کنم او می‌خواست این سخنرانی را انجام دهد زیرا به وضوح نیاز داشت که موضع خود را مشخص سازد - این موضع که مسأله حاضر جدی، تهدیدی برای امنیت بین‌المللی و امنیت آمریکا است.

فکر می‌کنم که کار وی هم‌اکنون بسیار سخت شده است. اگرچه او به مانند اکثر اوقات، یک سخنرانی بسیار شیوا و هوشمندانه ارائه کرد، اما به سختی می‌توانم باور کنم که در سه تا چهار هفته بعدی در حالیکه مشغول چانه‌زنی با روس‌ها درباره عبارت‌های قطعنامه شورای امنیت هستیم - روس‌ها می‌گویند این عبارت را به دلیل اینکه تهدید استفاده از زور را در بر می‌گیرد نمی‌پذیریم و آمریکا می‌گوید، نه، نه، نه ما این عبارت را باید داشته باشیم زیرا دقیقا آن چیزی است که دندانی بُرّا به قطعنامه می‌دهد و [در نهایت] این بحث‌ها به شکست می‌انجامند - رئیس‌جمهور [اوباما] بتواند به جهانیان و مردم آمریکا بگوید که بیایید از زور استفاده کنیم.

سی‌ان‌ان: به نظر شما نمی‌تواند؟

فرید زکریا: فکر می‌کنم کار سختی خواهد بود. هم‌اکنون احتمال یک رویکرد دیپلماتیک وجود دارد. شاید هفته‌ها و ماه‌ها به طول انجامد و به نظر من کار بسیار سختی خواهد بود؛ بازرسی‌های عراق را به یاد آرید. بازرس‌ها به آنجا می‌رفتند و کشور نیز دچار جنگ داخلی نبود. آنچه می‌گویم این است که آیا می‌توان دو یا سه هفته پس از این گفت: "به یاد دارید در مورد جنگ چه می‌گفتم؟ بیایید به آن موضوع برگردیم."

من فکر می‌کنم این امر که مردم تفکرات خود را تغییر نمی‌دهند فرضیه درستی است، زیرا به نظر من برداشت اخلاقی در اینجا از این قرار است که آمریکایی‌ها می‌فهمند. آنها احساس می‌کنند اسد فرد وحشتناکی است. آنچه رخ می‌دهد ترسناک و وحشتناک است. و البته اینکه وی مردم را به همان طریق خوفناک با تسلیحات متعارف نیز به قتل می‌رساند.

آنچه که به نظر من تغییر کرده، آن چیزی که برای من به عنوان یک فرد محتاط نسبت به دخالت در یک جنگ داخلی بسیار پیچیده متقاعد کننده بود جملات قاطع رئیس‌جمهور بودند که طی آنها وی گفت این [حمله] به مانند عراق نخواهد بود، به مانند افغانستان نخواهد بود، حتی به مانند لیبی نیز نخواهد بود. به بیان دیگر، این [حمله] قرار است بسیار محدود و کوتاه باشد و هدف آن بازداشتن اسد از استفاده دوباره از این تسلیحات است زیرا این کار علامتی خواهد بود دال بر اینکه وی خشم آمریکا و حملات این کشور را برمی‌انگیزد. بنابراین اوباما با عباراتی کاملا شفاف گفت که ما قرار نیست در این جنگ درگیر شویم.... قرار نیست آن را تشدید کنیم. نقطه پایان این حمله نامعلوم نخواهد بود. خلاف این امر به نظرم کاملا ناخوشایند خواهد بود.

سی‌ان‌ان: نظر شما درباره پیشنهاد روسیه چیست؟

فرید زکریا: سخت‌ترین بخش پیشنهاد روسیه این است که آیا روس‌ها و سوری‌ها موانع بسیاری سر راه مذاکرات پدید خواهند آورد ... آیا سوری‌ها برخی چیزها را پنهان نخواهند کرد؟ آیا آنها تمایل خواهند داشت تا دسترس آزادانه‌ای که در تمام سرزمین عراق در اختیار بازرسین بود را به آنها ارائه کند؟

می‌توان گفت که این پیشنهاد یک بازی برد-برد برای پوتین است. اسد بر قدرت باقی می‌ماند. او باید دسترسی را فراهم کند. وی مجرای تمام اینها است. و تسلیحات نیز دور خواهند شد. روس‌ها همیشه نگران بوده‌اند که این تسلیحات در اختیار شبه‌نظامی‌های جهادی قرار گیرد و در چچن واقع در داغستان روسیه مورد استفاده قرار گیرند. بیاد داشته باشید که برادران تزارنایف نیز از همین منطقه ظاهر شدند.

اگر روس‌ها واقعا می‌خواهند که به منظور اجتناب از سرازیر شدن تسلیحات شیمیایی به خارج از سوریه،‌ شاهد سوریه‌ای عاری از این نوع تسلیحات باشند ممکن است واقعا همکاری کنند. آنها می‌توانند سوری‌ها را تحت فشار قرار داده و بگویند که باید به صورت واقعی بازرسی شوید. اما نمی‌دانم که آیا روس‌ها جدی هستند یا نه.

به نظر مشکلی که اوباما با آن رویارو است، و تبدیل به چالشی در سخنرانی‌اش شده بود، این است که وی سعی دارد بگوید که انجام کاری در این مورد یک الزام و نیاز فوری است. اما آنچه وی پیشنهاد کرده و درباره‌اش سخن می‌گوید یک حمله نظامی محدود است. آنچه که وزیر خارجه‌اش یک [حمله] به طرز غیرقابل باوری کوچک نامید.

به نظر من چالش پیش‌رو در حالی که سعی دارید حمایت‌های گسترده‌ای را جلب کنید در اینجاست که بسیاری از مردم آمریکا به این واقعه نگریسته و می‌گویند، بله، رویداد وحشتناکی رخ داده. بله، تسلیحات شیمیایی بد هستند؛ اسد بد است. اما آیا این امر در راستای منافع ملی ما است؟ تا جایی که من می‌دانم اولین اصل قانون بین‌المللی این است که اقدام نظامی تنها در دفاع از خود و یا پس از کسب مجوز از شورای امنیت سازمان ملل جایز است.

بنابراین، مشکلی که بسیاری از مردم در سراسر جهان دارند نه با دلیل این [حمله احتمالی] بلکه با این ایده است که آمریکا دادستان، قاضی، هیأت منصفه و جلاد است. مشکل همین است. من این امر را با دیده بدبینی نسبت به ماجرا بازگو نمی‌کنم. من معتقدم اسد از تسلیحات شیمیایی استفاده کرده است. به نظر من او فرد وحشتناکی است. اما مسأله برای من این است که چگونه آمریکا، در زمانی که همه می‌گویند نه، می‌گوید بله؟ در اینجا می‌توان از یکی از عبارات مورد استفاده جان کری زمانی که در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کرده بود استفاده کرد: آیا می‌توان این امر را به بوته آزمایش جهانی گذاشت؟ و هم‌اکنون، مسأله همین است.