««روابط ایران و عمان از معدود مناسبات خارجی ایران است که پیش و پس از انقلاب اسلامی عمیق و باثبات بوده است. بر خلاف رابطه ایران با دیگر همسایگانش که بر اساس تجارت و بازرگانی یا علقه های فرهنگی بنا شده، آنچه که ماهیت روابط تهران-مسقط را شکل داده، همکاری نظامی و استراتژیک منطقه ای است.
این رابطه از سال های پیش از انقلاب بهمن 1357 ایران و با کمک نظامی شاه به حکومت عمان برای مقابله با شبه نظامیان "ظفار" آغاز شد.
گرچه کشورهای دیگری هم در آن هنگام به یاری حکومت نوپای سلطان قابوس پرداختند، اما نقش اصلی در پشتیبانی از نیروهای نظامی عمان و حتی رویارویی مستقیم با شبه نظامیان چپگرای ظفار بر عهده نیروهای نظامی ایران بود که توانست زمام امور را در سال 1975 به سلطان قابوس بازگرداند.
از آن هنگام تا کنون، به عقیده برخی تحلیلگران عرب، سلطان قابوس حکومتش را مدیون ایرانی هایی می داند که در روزهای سخت به یاری‌اش شتافتند. علاوه بر این، ایران دوران پهلوی (پس از امریکا و بریتانیا) نخستین کشور منطقه بود که حکومت سلطان قابوس -در پی کودتا علیه پدرش- را در سال 1970 به رسمیت شناخت.
یک سال بعد، سلطان قابوس بن سعید آل سعید در ردیف میهمانان ویژه جشن های 2500 ساله شاهنشاهی ایران در تخت جمشید حضور یافت.
مهمترین وجه رابطه دیپلماتیک ایران و عمان در سه دهه اخیر را می توان در نقشی تعریف کرد که عمان در این دوره به عنوان میانجیگر میان ایران و کشورهای غربی ایفا کرده است.
نقش عمان در این زمینه شاید نخستین بار در اوج روزهای جنگ ایران و عراق در سال 1366 پررنگ شد؛ هنگامی که عمان با دعوت از نمایندگان ایران و عراق، تلاش کرد تا طرفین درگیر به شکلی محرمانه راهی برای رسیدن به توافق آتش بس بیابند.
گرچه آن مذاکرات به توافقی میان ایران و عراق نینجامید، اما موضع دوطرف را برای پذیرش آتش بس در یک سال بعد آماده کرد.
در سال های پس از جنگ هشت ساله، عمان به این تلاش‌های میانجیگرانه ادامه داد و ازسرگیری روابط ایران با عربستان سعودی و بریتانیا حاصل همین دوران (1990) است.
همچنین وساطت عمان در ماجرای رهایی ملوانان بریتانیایی از ایران در سال 2007 را باید به این فهرست افزود.
هشت ملوان و هفت تفنگدار دریایی بریتانیایی پس از آنکه دوازده روز را در ایران در بازداشت سپری کردند، روز 4 آوریل 2007 در حضور محمود احمدی نژاد آزاد شدند.
چندی بعد، آزادی سه شهروند امریکایی که به ظن جاسوسی در زندان اوین تحت بازداشت بودند، یکی از تازه ترین محصولات به بار نشسته دیپلماسی میانجیگرانه عمان در این مسیر شد.
"سارا شورد" یکی از این بازداشتشدگان، سرانجام با میانجیگری سلطان عمان و با سپردن وثیقه آزاد و از ایران خارج شد.
دو نفر دیگر هم مدتی بعد از آنکه محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت ایران، پیشنهاد مبادله آن ها را با زندانیان ایرانی در امریکا مطرح کرد، آزاد شدند.»»
گفتنی است از چند روز مانده به عزیمت پادشاه عمان به تهران، رسانه های غربی بر این گمانه تأکید می ورزیدند که وی حامل پیشنهادی از جانب امریکا برای جمهوری اسلامی ایران است. گمانه ای که تا کنون هیچ یک از طرف ها رسما آن را تأیید نکرده اند.
