صراط: معاون فرهنگی مسجد جمکران درباره برخی سوء استفاده هایی که در مورد چاه
عریضه مسجد جمکران صورت می گیرد، گفت: بحث عریضه نویسی یک حرکت نمادین و
مستند به رفتارهای اصیل دینی است اما اگر بدانیم این مسئله اسباب سوء
استفاده برخی و بروز و ظهور روشهای انحرافی و غلط می شود قطعا با اصل مسئله
(عریضه نوسی در چاه جمکران)-که چیز خاصی را به وجود نمی آورد- برخورد
خواهیم کرد.
اخیرا برخی به نیت وهن شیعه تصاویری جعلی به صورت فتوشاپ در فضای اینترنت درباره چاه عریضه مسجد جمکران قرار داده اند که موجب سؤالاتی در این باب شده است که حجت الاسلام
مرتضی وافی معاون فرهنگی مسجد جمکران با جعلی خواندن این تصاویر، به برخی سؤالات پیرامون چاه جمکران پاسخ گفته است که در ذیل می آید:
این رسم عریضه نویسی و نامه نگاری به امام زمان(عج) از چه تاریخی در مسجد جمکران باب شده است؟
از زمانی که این مسجد بنا شده است و از زمانی که گذشتگان به ما نقل کرده اند؛ بحث عریضه نویسی هم وجود داشته است و سابقه عریضه نویسی در مسجد جمکران به گذشته برمی گردد و گذشتگانی که در مسجد از خادمان و دست اندرکاران بودند همیشه این مسئله را تأیید کردند که این اتفاق می افتاده است. اما درباره اصل عریضه نویسی به عنوان یکی از راههای توسل و ارتباط با حضرت ولی عصر(عج) در اسناد دینی ما و در متون علما و بزرگان ما و در منابع شیعی این مسئله وجود دارد و کتابی نیز درباره آداب عریضه نویسی و متون اصیلی که به مکاتبه با حضرت ولی عصر(عج) اشاره دارد، توسط انتشارات مسجد مقدس جمکران چاپ شده است.
آیا این عریضه نویسی و مکاتبه با حضرت ولی عصر(عج) منافاتی با توسل به ساحت حضرت حق و نگرش توحیدی ما دارد یا خیر؟
ما معتقدیم که توسل به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) که یکی از آنها همین عریضه نویسی و مکاتبه است به عنوان یکی از راههای توسل، به اذن خدای متعال است و اینها طریق الی الله و سبیل الی الله و باب الله هستند و لذا اصل نگرش توحیدی در جای خودش در اینگونه توسلات محفوظ است. ما در دعای توسل هم می گوییم «یا وجیها عندالله» چون تو آبرو نزد خدا داری «اشفع لنا عندالله» تو واسطه شد نزد خدا. و این نیست که ما این بزرگان را در عرض خدای متعال ، خدای نکرده قرار دهیم.
آیا این نگرانی وجود ندارد که برای این چاه یک قداست و ویژگی خاصی تعریف شود؟
برای رفع این نگرانی ما تابلویی را در محدوده چاه نصب کرده ایم و در این تابلو نوشته شده است که این چاه هیچ موضوعیت و قداست خاصی ندارد. یعنی این عریضه نویسی در هر نهر و هر آب جاری می تواند اتفاق بیفتد برای کسی که می خواهد این راه توسل را با حضرت ولی عصر داشته باشد. خود ما هم مواظبیم که زیاده روی در تکمیل فضا و بنای این چاه عریضه و تبلیغ بی مورد و تشویق و ترغیب زائران به این عریضه نویسی از سوی مسجد و متولیان مسجد اتفاق نیفتد که تا کنون هم اتفاق نیفتاده است.
با توجه به اینکه امام زمان(عج) از درون ما آگاه است چه نیازی به این مکاتبه است و اصلا ممکن است اسرار مردم که در این چاه ریخته می شود دست کسی بیفتد؟
در این مورد ما در پی تبدیل روش و راه هستیم اما در عین حال مواظبیم این نوشته ها بین زائر و خدا و اولیاء الهی محفوظ بماند برای همین هر از گاهی این نامه ها خارج شده و خمیر می شود و دست کسی نمی افتد و صرفا این حرکت نمادین مردم از این جنس ارتباط باقی می ماند و حتی برخی می گفتند چرا به این نامه ها رسیدگی نمی شود که در پاسخ گفتیم که ما کمیته امداد یا بنیاد مسکن و یا اداره و نهاد خاصی که نیستیم و این نامه ها نوشته ای بین خود زائر و خدای متعال است و لذا ما برخلاف برخی بقاع که گاهی نامه ها را به نیت کمک باز می کنند ما اصلا و ابدا این کار را نمی کنیم و مطالبشان دست هیچ کس نمی افتد.
البته برخی اظهار نگرانی می کنند که مراجعه مردم به این چاه و بزرگ شدن آن، اصل توسل و عبادت در مسجد را تحت الشعاع قرار دهد و یا برخی این مسئله را شبیه گذاشتن نامه داخل دیوار ندبه توسط یهودیان عنوان می کنند و بیم آن را دارند که این شباهت بعدها مسئله ساز نشود؟ و یا این اتفاق باعث نشود بخشی از خرافات و بدعتها و انحرافات به عنوان حواشی در کنار این اصل اصیل دینی یعنی توسل و عبادت اتفاق بیفتد؛ که ما این دلنگرانی را درست می دانیم و وظیفه ما متولیان مسجد و صاحب نظران حوزه مباحث دینی این است که در این باره به روشنگری بپردازیم و مواظبت کنیم که حواشی آن دامنگیر اصل مطلب نشود چون نمی شود به این بهانه که اصلی ممکن است حواشی داشته باشد و پیرایه هایی را در پی داشته باشد، اصل آن مسئله را پاک کنیم. البته اگر ما ببینیم در یک موقعیتی این اتفاقات حاشیه ای دامنگیر مسجد و فضای مسجد می شود؛ قطعا نسبت به آن بازنگری می کنیم و معتقدیم هیچ اتفاق خاصی در مسجد با بستن چاه عریضه و این حرکت نمادین مردم نمی افتد و به آن حرکت اصیل توسل مردم به ساحت حضرت ولی عصر (عج) و نگرش توحیدی که مردم در مسجد دارند هیچ لطمه ای وارد نخواهد شد، اما فعلا چنین اتفاقی نیفتاده است و لازم نیست با این اعتقاد و حرکت سنتی و با اصالت مردم مقابله و حرکت سلبی و دفعی صورت گیرد.
علما و بزرگان و مراجع دینی چه نظری در باره عریضه نویسی دارند؟
البته طی استفتائاتی که از مراجع عظام و بزرگان و علما صورت گرفته است آنها هم برای چاه عریضه موضوعیتی قائل نیستند اما اصل عریضه نویسی را قبول دارند اما اینکه در جمکران بنا باشد اتفاق خاصی بیفتد را رد می کنند. بحث عریضه نویسی یک حرکت نمادین و مستند به رفتارهای اصیل دینی است و ما باید مواظبت کنیم که حواشی آن اتفاقاتی نیفتد که تاکنون چنین چیزی نبوده است و اگر بدانیم این مسئله اسباب سوء استفاده برخی و بروز و ظهور روشهای انحرافی و غلط ترویج می شود قطعا با اصل مسئله (عریضه نوسی در چاه جمکران)-که چیز خاصی را به وجود نمی آورد- برخورد خواهیم کرد.
اخیرا برخی به نیت وهن شیعه تصاویری جعلی به صورت فتوشاپ در فضای اینترنت درباره چاه عریضه مسجد جمکران قرار داده اند که موجب سؤالاتی در این باب شده است که حجت الاسلام
مرتضی وافی معاون فرهنگی مسجد جمکران با جعلی خواندن این تصاویر، به برخی سؤالات پیرامون چاه جمکران پاسخ گفته است که در ذیل می آید:
این رسم عریضه نویسی و نامه نگاری به امام زمان(عج) از چه تاریخی در مسجد جمکران باب شده است؟
از زمانی که این مسجد بنا شده است و از زمانی که گذشتگان به ما نقل کرده اند؛ بحث عریضه نویسی هم وجود داشته است و سابقه عریضه نویسی در مسجد جمکران به گذشته برمی گردد و گذشتگانی که در مسجد از خادمان و دست اندرکاران بودند همیشه این مسئله را تأیید کردند که این اتفاق می افتاده است. اما درباره اصل عریضه نویسی به عنوان یکی از راههای توسل و ارتباط با حضرت ولی عصر(عج) در اسناد دینی ما و در متون علما و بزرگان ما و در منابع شیعی این مسئله وجود دارد و کتابی نیز درباره آداب عریضه نویسی و متون اصیلی که به مکاتبه با حضرت ولی عصر(عج) اشاره دارد، توسط انتشارات مسجد مقدس جمکران چاپ شده است.
آیا این عریضه نویسی و مکاتبه با حضرت ولی عصر(عج) منافاتی با توسل به ساحت حضرت حق و نگرش توحیدی ما دارد یا خیر؟
ما معتقدیم که توسل به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) که یکی از آنها همین عریضه نویسی و مکاتبه است به عنوان یکی از راههای توسل، به اذن خدای متعال است و اینها طریق الی الله و سبیل الی الله و باب الله هستند و لذا اصل نگرش توحیدی در جای خودش در اینگونه توسلات محفوظ است. ما در دعای توسل هم می گوییم «یا وجیها عندالله» چون تو آبرو نزد خدا داری «اشفع لنا عندالله» تو واسطه شد نزد خدا. و این نیست که ما این بزرگان را در عرض خدای متعال ، خدای نکرده قرار دهیم.
آیا این نگرانی وجود ندارد که برای این چاه یک قداست و ویژگی خاصی تعریف شود؟
برای رفع این نگرانی ما تابلویی را در محدوده چاه نصب کرده ایم و در این تابلو نوشته شده است که این چاه هیچ موضوعیت و قداست خاصی ندارد. یعنی این عریضه نویسی در هر نهر و هر آب جاری می تواند اتفاق بیفتد برای کسی که می خواهد این راه توسل را با حضرت ولی عصر داشته باشد. خود ما هم مواظبیم که زیاده روی در تکمیل فضا و بنای این چاه عریضه و تبلیغ بی مورد و تشویق و ترغیب زائران به این عریضه نویسی از سوی مسجد و متولیان مسجد اتفاق نیفتد که تا کنون هم اتفاق نیفتاده است.
با توجه به اینکه امام زمان(عج) از درون ما آگاه است چه نیازی به این مکاتبه است و اصلا ممکن است اسرار مردم که در این چاه ریخته می شود دست کسی بیفتد؟
در این مورد ما در پی تبدیل روش و راه هستیم اما در عین حال مواظبیم این نوشته ها بین زائر و خدا و اولیاء الهی محفوظ بماند برای همین هر از گاهی این نامه ها خارج شده و خمیر می شود و دست کسی نمی افتد و صرفا این حرکت نمادین مردم از این جنس ارتباط باقی می ماند و حتی برخی می گفتند چرا به این نامه ها رسیدگی نمی شود که در پاسخ گفتیم که ما کمیته امداد یا بنیاد مسکن و یا اداره و نهاد خاصی که نیستیم و این نامه ها نوشته ای بین خود زائر و خدای متعال است و لذا ما برخلاف برخی بقاع که گاهی نامه ها را به نیت کمک باز می کنند ما اصلا و ابدا این کار را نمی کنیم و مطالبشان دست هیچ کس نمی افتد.
البته برخی اظهار نگرانی می کنند که مراجعه مردم به این چاه و بزرگ شدن آن، اصل توسل و عبادت در مسجد را تحت الشعاع قرار دهد و یا برخی این مسئله را شبیه گذاشتن نامه داخل دیوار ندبه توسط یهودیان عنوان می کنند و بیم آن را دارند که این شباهت بعدها مسئله ساز نشود؟ و یا این اتفاق باعث نشود بخشی از خرافات و بدعتها و انحرافات به عنوان حواشی در کنار این اصل اصیل دینی یعنی توسل و عبادت اتفاق بیفتد؛ که ما این دلنگرانی را درست می دانیم و وظیفه ما متولیان مسجد و صاحب نظران حوزه مباحث دینی این است که در این باره به روشنگری بپردازیم و مواظبت کنیم که حواشی آن دامنگیر اصل مطلب نشود چون نمی شود به این بهانه که اصلی ممکن است حواشی داشته باشد و پیرایه هایی را در پی داشته باشد، اصل آن مسئله را پاک کنیم. البته اگر ما ببینیم در یک موقعیتی این اتفاقات حاشیه ای دامنگیر مسجد و فضای مسجد می شود؛ قطعا نسبت به آن بازنگری می کنیم و معتقدیم هیچ اتفاق خاصی در مسجد با بستن چاه عریضه و این حرکت نمادین مردم نمی افتد و به آن حرکت اصیل توسل مردم به ساحت حضرت ولی عصر (عج) و نگرش توحیدی که مردم در مسجد دارند هیچ لطمه ای وارد نخواهد شد، اما فعلا چنین اتفاقی نیفتاده است و لازم نیست با این اعتقاد و حرکت سنتی و با اصالت مردم مقابله و حرکت سلبی و دفعی صورت گیرد.
علما و بزرگان و مراجع دینی چه نظری در باره عریضه نویسی دارند؟
البته طی استفتائاتی که از مراجع عظام و بزرگان و علما صورت گرفته است آنها هم برای چاه عریضه موضوعیتی قائل نیستند اما اصل عریضه نویسی را قبول دارند اما اینکه در جمکران بنا باشد اتفاق خاصی بیفتد را رد می کنند. بحث عریضه نویسی یک حرکت نمادین و مستند به رفتارهای اصیل دینی است و ما باید مواظبت کنیم که حواشی آن اتفاقاتی نیفتد که تاکنون چنین چیزی نبوده است و اگر بدانیم این مسئله اسباب سوء استفاده برخی و بروز و ظهور روشهای انحرافی و غلط ترویج می شود قطعا با اصل مسئله (عریضه نوسی در چاه جمکران)-که چیز خاصی را به وجود نمی آورد- برخورد خواهیم کرد.
