"صراط" - این روزها این بحث که سرانجام چه کسی مسئولیت مذکرات هسته ای با گروه 1+5 را به عهده خواهد گرفت به بحثی داغ و البته پر حاشیه تبدیل شده است.ظرف حدود یک دهه گذشته همواره دبیر شورای عالی امنیت ملی این مسئولیت را بر عهده داشته است. دو علت مهم سبب شده بود که در این مدت همه طرف های درگیر با مسئله –حتی طرف خارجی- بپذیرند که این روش بهترین روش مدیریت مذاکرات هسته ای و پرونده هسته ای از سوی ایران است.
نخستین دلیل این بود که در تمام این 10 سال دبیر شورای عالی امنیت ملی هم زمان نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی نیز بوده و به دلیل نوع مباحث مطرح در شورای عالی همواره در ارتباط کاری مستقیم و مستمر با رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار داشته است.
غربی ها این موضوع را پنهان نمی کنند که عقیده دارند تصمیم گیرنده نهایی درباره برنامه هسته ای ایران شخص رهبری است و به همین دلیل ترجیح می دهند با کسی مذاکره کنند که از سوی ایشان بدون هیچ ابهامی تایید شده باشد. به طور طبیعی دبیر شورای عالی امنیت ملی تنها مقامی در ساختار سیاسی نظام است که هم زمان و در عالی ترین سطح، هم با دولت در ارتباط است و هم با رهبری.
دومین دلیل هم این بوده است که دبیر شورای عالی امنیت ملی به دلیل قرار گرفتن در چهارراه نهادهای نظامی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و رسانه ای کشور تنها فردی است که به لحاظ سازمانی توان هماهنگ کردن نهادهای بسیار متکثر دخیل در بحث هسته ای را دارد و می تواند پیگیری سیاستی واحد از جانب همه آنها را تضمین کند.
با این حال اکنون علائمی دیده می شود از اینکه دولت آقای روحانی تصمیم گرفته است مسئولیت این پرونده را خود به عهده بگیرد و ماموریت انجام مذاکرات را به وزیر خارجه محول کند. اگرچه تکلیف این موضوع هنوز به طور رسمی روشن نشده ولی تقریبا قطعی به نظر می رسد که آقای ظریف مسئولیت تیم مذاکره کننده در موضوع هسته ای را به عهده خواهد گرفت ولو اینکه مسئولیت کلیت پرونده نه به عهده وی بلکه بر عهده شخص رییس جمهور گذاشته شده باشد.
تعیین تکلیف درباره این موضوع بیش از حد طول کشیده است. در حالیکه از یک سو به دلیل در پیش گرفته شدن راهبرد عمیقا اشتباه گره زدن وضعیت اقتصادی به مذاکرات هسته ای از طرف مقام های دولتی نوعی انتظار عمومی در این باره ایجاد شده است که هر چه زودتر مقام مذاکره کننده ایران با غرب معین شود.
از سوی دیگر، مبهم ماندن سرنوشت مسئول مذاکرات هسته ای و همچنین عدم تعیین تکلیف پست دبیر شورای عالی امنیت غربی ها را به تدریج دچار این اشتباه محاسباتی خطرناک کرده است که در پس پرده نظام جمهوری اسلامی نزاعی داغ در این باره در جریان است و مسئولین کشور از جمع بندی موضوع ناتوان شده اند.
اگرچه مسئولین سیاست خارجی دولت که هر روز یکی از آنها با عنوان «مقام آگاه» با یک منبع خارجی مصاحبه می کند خود بهتر از هر کسی می دانند که نزاعی در کار نیست، ولی می بینیم که تلاشی هم برای رفع این سوء تفاهم از خود نشان نمی دهند.
در هر حال آنچه ضرورت دارد این است که دولت دریابد زمانی برای تلف کردن ندارد. در واقع این چندان هم مهم نیست که چه کسی مذاکره می کند چرا که سیاست های مذاکراتی معلوم است –و آقای ظریف هم به صراحت گفته حتی در مواردی که نظرش خلاف نظر نظام بوده همین سیاست ها را اجرا کرده است- و ضمنا ما هنوز تقریبا هیچ چیز در این باره نمی دانیم که راهبردها و تاکتیک های مذاکراتی آقای دکتر روحانی و تیم هسته ای اش چه خواهد بود.
مهم تر از تعیین مسئول مذاکرات این است که اولا آقای ظریف تفصیلا توضیح بدهد که چه دیدگاهی درباره سیاست های استاندارد نظام درباره عدم پذیرش قطعنامه های شورای امنیت، فرصت دانستن تحریم، بی اعتمادی به امریکا، نفی مذاکره مستقیم، نبود اراده حل مسئله در امریکا و غیر ممکن بودن بازگشت به تعلیق دارد و ثانیا روشن کند که با حفظ این سیاست ها راهبرد مذاکرایت خود را چگونه تنظیم خواهد کرد؟
نخستین دلیل این بود که در تمام این 10 سال دبیر شورای عالی امنیت ملی هم زمان نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی نیز بوده و به دلیل نوع مباحث مطرح در شورای عالی همواره در ارتباط کاری مستقیم و مستمر با رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار داشته است.
غربی ها این موضوع را پنهان نمی کنند که عقیده دارند تصمیم گیرنده نهایی درباره برنامه هسته ای ایران شخص رهبری است و به همین دلیل ترجیح می دهند با کسی مذاکره کنند که از سوی ایشان بدون هیچ ابهامی تایید شده باشد. به طور طبیعی دبیر شورای عالی امنیت ملی تنها مقامی در ساختار سیاسی نظام است که هم زمان و در عالی ترین سطح، هم با دولت در ارتباط است و هم با رهبری.
دومین دلیل هم این بوده است که دبیر شورای عالی امنیت ملی به دلیل قرار گرفتن در چهارراه نهادهای نظامی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و رسانه ای کشور تنها فردی است که به لحاظ سازمانی توان هماهنگ کردن نهادهای بسیار متکثر دخیل در بحث هسته ای را دارد و می تواند پیگیری سیاستی واحد از جانب همه آنها را تضمین کند.
با این حال اکنون علائمی دیده می شود از اینکه دولت آقای روحانی تصمیم گرفته است مسئولیت این پرونده را خود به عهده بگیرد و ماموریت انجام مذاکرات را به وزیر خارجه محول کند. اگرچه تکلیف این موضوع هنوز به طور رسمی روشن نشده ولی تقریبا قطعی به نظر می رسد که آقای ظریف مسئولیت تیم مذاکره کننده در موضوع هسته ای را به عهده خواهد گرفت ولو اینکه مسئولیت کلیت پرونده نه به عهده وی بلکه بر عهده شخص رییس جمهور گذاشته شده باشد.
تعیین تکلیف درباره این موضوع بیش از حد طول کشیده است. در حالیکه از یک سو به دلیل در پیش گرفته شدن راهبرد عمیقا اشتباه گره زدن وضعیت اقتصادی به مذاکرات هسته ای از طرف مقام های دولتی نوعی انتظار عمومی در این باره ایجاد شده است که هر چه زودتر مقام مذاکره کننده ایران با غرب معین شود.
از سوی دیگر، مبهم ماندن سرنوشت مسئول مذاکرات هسته ای و همچنین عدم تعیین تکلیف پست دبیر شورای عالی امنیت غربی ها را به تدریج دچار این اشتباه محاسباتی خطرناک کرده است که در پس پرده نظام جمهوری اسلامی نزاعی داغ در این باره در جریان است و مسئولین کشور از جمع بندی موضوع ناتوان شده اند.
اگرچه مسئولین سیاست خارجی دولت که هر روز یکی از آنها با عنوان «مقام آگاه» با یک منبع خارجی مصاحبه می کند خود بهتر از هر کسی می دانند که نزاعی در کار نیست، ولی می بینیم که تلاشی هم برای رفع این سوء تفاهم از خود نشان نمی دهند.
در هر حال آنچه ضرورت دارد این است که دولت دریابد زمانی برای تلف کردن ندارد. در واقع این چندان هم مهم نیست که چه کسی مذاکره می کند چرا که سیاست های مذاکراتی معلوم است –و آقای ظریف هم به صراحت گفته حتی در مواردی که نظرش خلاف نظر نظام بوده همین سیاست ها را اجرا کرده است- و ضمنا ما هنوز تقریبا هیچ چیز در این باره نمی دانیم که راهبردها و تاکتیک های مذاکراتی آقای دکتر روحانی و تیم هسته ای اش چه خواهد بود.
مهم تر از تعیین مسئول مذاکرات این است که اولا آقای ظریف تفصیلا توضیح بدهد که چه دیدگاهی درباره سیاست های استاندارد نظام درباره عدم پذیرش قطعنامه های شورای امنیت، فرصت دانستن تحریم، بی اعتمادی به امریکا، نفی مذاکره مستقیم، نبود اراده حل مسئله در امریکا و غیر ممکن بودن بازگشت به تعلیق دارد و ثانیا روشن کند که با حفظ این سیاست ها راهبرد مذاکرایت خود را چگونه تنظیم خواهد کرد؟
