پس از قدرت گرفتن محمد مرسی به واسطه فعالیت تاریخی این جریان مردم احساس می کردند که می توانند به بسیاری از این اهداف خود دست پیدا کنند ولی با گذشت زمان و تغییر جهت گیری شخصی مرسی درابعاد سیاست خارجی و موضوعات مهمی چون رابطه با آمریکا، اسرائیل ، جمهوری اسلامی ایران و پیمان کمپ دیوید وانتظارات مردم مصر در شرایط نابسامان اقتصادی و فقر فزاینده موجود در این کشور پاسخ داده نشد.
از سویی دیگر مهلت چند باره ای که مرسی از مردم مصر گرفت نیز گره از مشکلات مردم باز نکرد. کم کم دامنه مشکلات به حدی رسید که صبر توده مردم مصر لبریز و دامنه اعتراضات به سیاست های مرسی گسترش یافت و امروز مصر را در شرایط بی ثباتی قرار داده است.
برای پرداختن به ابعاد مختلف تحولات مصر با آقای دکتر سید هادی سید افقهی کارشناس مسائل خاورمیانه به گفتگو نشستیم.
دکتر سید افقهی در پاسخ به این سوال که با وجود گذشت دو سال از حکومت محمد مرسی اوضاع مصر همچنان نا آرام است، گفت: اولین مشکل مرسی نوع نگاه جریان اخوان المسلمین به حکومت و نداشتن تجربه است. این امر باعث شد بعد از رسیدن به قدرت این مشکلات درون سازمانی که تا پیش از این بین خود اعضای اخوان مطرح بود، بروز پیدا کند. بنابراین نوع نگاه ایدئولوژیک آنها منشا مشکلات این جریان شده است.
مشکل دیگر اخوان عجله آنها در ورود به عرصه حکومت و قدرت بود. انقلاب مصر مانند انقلاب ایران انقلاب نوپایی بود و امری که باعث به خطر افتادن این انقلابب ها می شود نداشتن تجربه است. در اوایل انقلاب حضرت امام خمینی (ره) برای مقابله با این مشکل دولت فردی چون مهندس بازرگان که از اعضای نهضت آزادی بود را پذیرفتند و این اتفاق در دوران بنی صدر نیزافتاد و روحانیت مستقیما به عرصه حکومت ورود نکرد. اما اخوان اینگونه عمل نکرد و کم تجربگی آنها از سویی و نگاه استعلایی و خودشیفتگی این گروه نسبت به تشکیلات از سویی دیگر در طول یک سال اخیر آسیب های جدی را به آنها وارد کرده است.
مصادیق اشتباهات مرسی در مرحله عمل:
سید افقهی ادامه داد: با وجود اینکه در کنار محمد مرسی 13 مشاور در زمینه های مختلف وجود دارد.اما اوبه دلیل عدم استفاده از نظر مشاورانش در عزل و نصب ها و تصمیم گیری ها باعث ریزش اطرافیان خود شد.
از دیگراشتباهات مرسی این بود که دستور داد تا پارلمان به فعالیت مجدد خود ادامه دهد. این تصمیم وی به معنای دخالت در کار قوه قضائیه محسوب می شد. به همین دلیل شورای عالی نظامی هم با دستورمرسی مخالفت کرد واین مساله را در محدوده اختیارات رئیس جمهورندانست. از همین جا مهمترین نقطه عطف درگیری مرسی با قوه قضائیه شکل گرفت ومرسی هم شروع به پرخاش با قوه قضائیه کرد و دادستان کل را که توسط مبارک منصوب شده بود عزل کرد. قوه قضائیه نیزمجددا او را برگرداند اما مرسی دوباره بعد از گذشت چند ماه فرد دیگری را به جای دادستان انتخابی قوه قضائیه منصوب کرد. افزون بر آن مرسی دوباره در سخنرانی اخیر خود علیه قوه قضائیه صحبت کرد و بدون مدرک و سند اثبات شده ای به برخی از قضات اتهام تقلب در انتخابات را نسبت داد.
کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به این سوال که تبرئه برخی نظامیانی که ادعا می شد در کشتار انقلابیون ضد مبارک دست داشتند اعتراضاتی را نسبت به سیستم قضایی مصر و شبهه دخالت عناصر نزدیک به مبارک برانگیخت، آیا این موضوع دلیل موجهی برای دخالت مرسی در تصمیمات قوه قضائیه به حساب می آمد گفت: عبدالمجید محمود دادستان کل وقت و احمد الزند رئیس دادگاه قضات مصر در پاسخ به این موضوع اظهار کردند: صرف سخن گفتن بدون داشتن دلیل و مدرک و اینکه مثلا دست ارتش به خون مردم آلوده است کافی نیست. باید جزئیات موضوع و متهم مشخص شود تا قوه قضائیه بتواند پرونده قضایی تشکیل دهد.با وجود اینکه اخوان ها بزرگترین مدعی مجازات مبارک هستند ولی تا کنون هیچ پرونده ای علیه مبارک تشکیل نداده اند.اخوان المسلمین باید با این موضوع قویتر برخورد می کرد و با استدلال و مدرک کار را پیش می برد.
سید افقهی در ادامه می افزاید: اخوان ها که مدافع اسلام و مسلمانان هستند چرا علیه مبارک شکایت نکرده و پرونده تشکیل نمی دهند. این بیانگر این است که اخوان ها با آمریکا و ارتش مصر تبانی کرده و اجازه ندادند که موج انقلاب که در حال گسترش بود پیش برود تا بتواند زیرساخت های حاکمیت را تغییر دهد.هم اکنون سازمان امنیت، ارتش و اکثر معاونین وزرا و مدیران منصوب شدگان زمان مبارک هستند. در واقع بدنه و زیرساخت ها تغییری نکرده و فقط وزرا عوض شدند. چیزی که امروز مردم را علیه مرسی برانگیخته، فقرو کمبود کالای موردنیاز آن هاست. مردم برای تامین ما یحتاج خود از جمله بنزین باید مدت زیادی را در صف های طولانی بایستند و مساله ساده ای چون بهداشت شهری به مشکل بزرگی در مصر تبدیل شده است و پاکسازی زباله پایتخت این کشور در لیست برنامه های اصلی 100 روزه مرسی قرار گرفته و شان رئیس جمهور در حد یک شهردار تنزل پیدا کرده است.
ضعف حکومت مرسی در سیاست خارجی:
کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: محمد مرسی از همان ابتدا با آمریکا ورژیم صهیونیستی (پشت صحنه)توافق کرد که علیه منافع آمریکا و اسرائیل کاری نمی کند.
چه ضرورتی برای اصرارمرسی جهت فرستادن سفیر به رژیم صهیونیستی وجود داشت. با وجود اینکه هنوز مدتی از انقلاب مردم مصر که با توطئه های گسترده آمریکا روبرو بود، نگذشته مرسی چنین تصمیمی اتخاذ می کند؟ و در نامه ارسالی خود با تعابیر بلند بالایی مثل دوست من شیمون پرز و آرزوی موفقیت برای ملت اسرائیل نامه خود را با عبارتی چون دوست همیشه وفادارشما محمد مرسی به پایان می رساند. از سوی دیگر معاهده کمپ دیوید همچنان به قوت خود باقی مانده است و مرسی جای اینکه به جایگاه و نقش موثر مصر به عنوان یک کشور بزرگ عربی حامی مردم و آرمان فلسطین باشد با صهیونیست ها تبانی کرد.
این کارشناس مسائل سیاسی در باره جهت گیری غیر منطقی مرسی در برابرجمهوری اسلامی ایران می افزاید: با وجود اینکه ایران اولین کشوری بود که به مرسی تبریک گفت و برای انتقال تجربیات خود در زمینه های مختلف فناوری اقتصادی و ...اعلام آمادگی کرد اما با گذشت 2سال از انقلاب مصر، هنوز محمد مرسی جرات برقراری ارتباط با ایران را ندارد واز نزدیک شدن به ایران هراس دارد زیرا آمریکا و رژیم صهیونیستی اورا تهدید کردند.
وی می افزاید: از دیگر مشکلات پیش روی مرسی درگیری با برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس است. عربستان به شکل موزیانه ای مرسی را تضعیف می کند و دوست ندارد اخوان ها بر سرحکومت باشند. امارات متحده عربی هم از ابتدا اخوان را قبول نداشت. عصام العلیا اخیرا خطاب به مصری ها گفت: اگر با ایران متحد شوید باید اسیر و برده عجم ها شوید. اگر با ما متحد شوید پادشاه و امیر خود می شوید.
موضع گیری مرسی در قبال تحولات سوریه
سید افقهی با اشاره به این که اخوان در قبال تحولات سوریه دچار پارادوکس عجیبی شده است، افزود: از یک سو، مرسی در دیدار اجلاس فوق العاده در مکه مکرمه پیشنهاد داد مصر، ترکیه، ایران و عربستان برای حل بحران سوریه با هم گفتگو کنند. از سوی دیگر، از تریبون رسمی این کشور اعلام می کند که ملت و ارتش مصر هر گونه همکاری در جهت سرنگونی دولت سوریه انجام می دهد که بسیاری از مردم مصر با آن مخالف هستند.
وی تاکید کرد: سوریه و مصر دو کشوری هستند که در سالهای 67 و 73 با رژیم صهیونیستی جنگیده و به عنوان جبهه مقاومت عرب وعامل موثر در معادلات بین العربی محسوب می شوند و قابل تفکیک از یکدیگر نیستند که این بی تدبیری مرسی باعث قطع رابطه این دو کشورگشته است.
این کارشناس مسائل امور بین الملل ادامه داد: بی توجهی به نظرات نخبگان سیاسی و افکار عمومی در بعد سیاست خارجی، مرسی را در آستانه سراشیبی و سقوط قرار داده است.
مصر تجزیه نشود، تضعیف می شود
سید افقهی با اشاره به اینکه مصر در لبه پرتگاه قرار دارد، تصریح کرد: مرسی اگر استعفا یا انتخابات زود هنگام را نپذیرد، مصردر آستانه جنگ داخلی قرار می گیرد و دشمن هم زمین حاصلخیز برای جنگ داخلی می خواهد.عرب عرب را می کشد، مسلمان مسلمان را می کشد؛ مانند چیزی که هم اکنون درعراق شاهد ان هستیم.
وی با مقایسه اعتراضات فعلی و گذشته مردم مصر، اظهار داشت:در زمان دیکتاتور سابق مصر، نخبگان وارد میدان التحریرشده و سپس مردم به آنها پیوستند؛ اما اکنون مردم که از بازی های سیاسی خسته شده اند و در معیشت، بهداشت و امنیت دچار مشکل هستند، به مخالفت با دولت برخاسته اند که طرفدار اخوان وجبهه نجات هم نیستند.
این کارشناس مسائل بین الملل ضمن بیان حکومت 60 سال ارتش بر مصر، افزود: در صورتی که جنگ داخلی در مصر شکل بگیرد، آمریکا، اسرائیل و برخی کشورهای عربی مانند عربستان و امارات برنده اصلی این جنگ خواهند بود و اگر مصر تجزیه نشود، تضعیف می شود و یک مصر ضعیف به سود آنهاست.
سید افقهی با اشاره به نقش ویژه الازهر در تحولات آینده مصر تاکید کرد: طرف های درگیربا وساطت الازهر و کسانی که هنوز وارد جناح بندی ها نشده اند، کمیته آشتی ملی
منبع:دفاع مقدس
