صراط:به نقل از روابط عمومی رادیو معارف با توجه
به زمان تبلیغات انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری و چهارمین دوره
شوراهای اسلامی شهر و روستا، برنامه «زمزم احکام»، سوالات شرعی انتخابات
مطرح شده از سوی مخاطبان این رادیو را از مراجع بزرگوار تقلید استفتاء کرده
است. در اولین بخش از این استفتائات، سوالات مقلدین حضرت آیت مکارم شیرازی
و پاسخ معظم له تقدیم می‌شود.
متن سوال و پاسخ ایشان به این شرح است:
• آیا شرکت در انتخابات واجب است ؟
بله- در شرایط فعلی شرکت در انتخابات لازم است به علت اینکه نظام جمهوری اسلامی و استقلال مملکت و عظمت این کشور به آن بستگی دارد. اگر افراد بگویند: من یک رای بیشتر ندارم و در انتخابات شرکت نکنند سبب می شوند عده‌ای شرکت کنندگان کاسته شود و آسیب به نظام و کشور وارد شود.
• آیا شرکت در انتخابات به منزله این که تائید نظام اسلامی است، کافی است؟ یعنی اینکه ما می‌توانیم رای سفید بدهیم یا حتما باید نام یکی از نامزدها را بنوسیم؟
البته حتی الامکان رای سفید ندهید؛ سعی کنید یکی از کاندیداها را با سوال از دیگران که اصلح است انتخاب کنید. البته کاندیداها سلمان فارسی و امثال ایشان نیستند. ولی سبک و سنگین کنند فردی که اصلح است را انتخاب کنید. ولی اگر واقعا نتوانستند انتخاب کنید در انتخابات شرکت کنید و لو اینکه رای سفید بدهید.
• آیا کاندیدای اصلح غیر از شرایط قانونی شرایط و ویژگی خاص شرعی و دینی هم باید داشته باشد؟
بله- ویژگی‌های دینی دارد. باید باتقوا باشد، امین باشد، پاکدامن باشد، مدیر و مدبر باشد، آگاه باشد، خلاصه کسی باشد که هم دنیای مردم را حفظ کند هم دین مردم را حفظ کند. هم کشور را حفظ کند هم مکتب را حفظ کند. رییس جمهور باید کسی باشد که همه اینها را بتواند انجام دهد. شخصی که همه این مصدایق را داشته باشد انتخاب اصلح است.
• در رقابتی که بین کاندیداها وجود دارد و وعده‌های که داده می‌شود، تا چه اندازه کاندیداها مجازند وعده دهند؟ آیا مجازند وعده فراتر از اختیاراتشان بدهند؟
قطعا جایز نیست وعده‌های فراتر از اختیار بدهند، یا درو غ بگویند، یا کاری که می‌دانند نمی‌شود آن را مطرح کنند. ما اسم این را تدلیس می‌گوییم؛ نوعی تدلیس است. یعنی خلاف گویی و کار را بر مردم مشتبه ساختن این کار جایز نیست.
کاندیداها باید وعده‌هایی بدهند که می‌توانند انجام دهند یا در توان آنها هست که انجام بدهند. بعضی جاها می‌توانند بگویند امیدوارم بتوانم فلان کار را بکنم؛ در صورتی که واقعا امیدواری باشد. اگر امیدوار نباشد، بگوید امیدواریم؛ آن هم دروغ و تدلیس است. بنابراین باید وعده‌هایی بدهند که امکان انجام آن را داشته باشند.
• آیا بیان کردن برخی ویژگی منفی یک کاندیدا با توجه به اینکه جایگاه ریاست جمهوری حساس است و قرار است پست حساس ریاست جمهوری را برعهده بگیرد، غیبت محسوب می‌شود و اینکه مرز بین غیبت و روشنگری چیست؟
اگر کسی علنا بخواهد شخصی را تخریب کند، این کار جایزی نیست. اما اگر کسی با شما مشورت می‌کند که من به فلان کاندیدا رای بدهم یا ندهم؟ در مقام مشورت غیبت محسوب نمی‌شود. نه تنها در مسئله رییس جمهور، بلکه می‌خواهد شریکی انتخاب کند، امر ازدواج است؛ اگر عیوبی دارد بگوید غیبت محسوب نمی‌شود. اما بخواهند علنا تبلیغات منفی انجام بدهند، جایز نیست.
• در زمان تبلیغات انتخابات هستیم و به طور طبیعی ممکن است شایعاتی در مورد برخی کاندیداها و یا شخصیت‌های نظام مطرح شود. می‌خواهم حکم شایعه‌سازی و شایعه‌پراکنی را از نظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی بدانم؟
شایعه‌سازی و شایعه‌پراکنی، مطلقا در اسلام جایز نیست. در قرآن در دو سه جا صریحا این معنا تحریم شده « إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفَاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ». در جاهای دیگر هم هست که شایعه پراکنی ممنوع است. منظور از شایعه پراکنی این است که چیزی که ثابت نیست، من برای شما بگویم، شما برای دیگری بگویی که سطح جامعه را فرا بگیرد. در حالی که مطلبی است که ثابت نیست. این در اسلام مطلقا ممنوع است. گفتم، از گناهانی است که در قرآن تصریح به عذاب شده که ما می‌گویم گناه کبیره است. گناهی است که در قرآن صریحا عذابی درباره آن ذکر شده. شایعه پراکنی جزء گناهان کبیره است.
• تهمت زدن یک کاندیدا به کاندیدای دیگر یا افراد عادی به کاندیدای دیگر از منظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی چه حکمی دارد؟
تهمت زدن خواه درباره افراد عادی باشد یا در مورد کاندیداها باشد، حرام است و باید برادران، خواهران فراموش نکنند حق الناس ایجاد می‌شود. اگر تهمتی بزند باید برود جبران کند. یعنی به تمام کسانی که این تهمت را گفته بگوید: اشتباه کردم، دروغ گفتم و از صاحبش هم حلیت بطلبد. بار تهمت و مسئولیت تهمت خیلی سنگین است. برادران و خواهران مراقب باشند خدای نکرده در دام شیطان هوای نفس نیافتند و تهمت به کسی نزند که جبران تهمت به این آسانی نمی‌شود.
• اگر کاندیدای رای بیاورد و به وعده‌هایی که داده عمل نکند، حکمش چیست؟
در صورتی که توانایی داشته باشد به وعده‌هایش عمل کند و عمل نکند این شخص مرتکب خلاف شده. اما اگر واقعا خیال می‌کرد توانایی دارد و وعده هم به مردم داد، حالا که وارد میدان عمل می‌شود با موانعی برخورد می‌کند و نمی‌تواند، اینجا مسئولیت ندارد. آن وقتی که وعده داد، تصورش این بود که توانایی انجام آن را دارد؛ اما حالا که به میدان آمد با موانع برخورد کرد، این مسئولیتی ندارد.
متن سوال و پاسخ ایشان به این شرح است:
• آیا شرکت در انتخابات واجب است ؟
بله- در شرایط فعلی شرکت در انتخابات لازم است به علت اینکه نظام جمهوری اسلامی و استقلال مملکت و عظمت این کشور به آن بستگی دارد. اگر افراد بگویند: من یک رای بیشتر ندارم و در انتخابات شرکت نکنند سبب می شوند عده‌ای شرکت کنندگان کاسته شود و آسیب به نظام و کشور وارد شود.
• آیا شرکت در انتخابات به منزله این که تائید نظام اسلامی است، کافی است؟ یعنی اینکه ما می‌توانیم رای سفید بدهیم یا حتما باید نام یکی از نامزدها را بنوسیم؟
البته حتی الامکان رای سفید ندهید؛ سعی کنید یکی از کاندیداها را با سوال از دیگران که اصلح است انتخاب کنید. البته کاندیداها سلمان فارسی و امثال ایشان نیستند. ولی سبک و سنگین کنند فردی که اصلح است را انتخاب کنید. ولی اگر واقعا نتوانستند انتخاب کنید در انتخابات شرکت کنید و لو اینکه رای سفید بدهید.
• آیا کاندیدای اصلح غیر از شرایط قانونی شرایط و ویژگی خاص شرعی و دینی هم باید داشته باشد؟
بله- ویژگی‌های دینی دارد. باید باتقوا باشد، امین باشد، پاکدامن باشد، مدیر و مدبر باشد، آگاه باشد، خلاصه کسی باشد که هم دنیای مردم را حفظ کند هم دین مردم را حفظ کند. هم کشور را حفظ کند هم مکتب را حفظ کند. رییس جمهور باید کسی باشد که همه اینها را بتواند انجام دهد. شخصی که همه این مصدایق را داشته باشد انتخاب اصلح است.
• در رقابتی که بین کاندیداها وجود دارد و وعده‌های که داده می‌شود، تا چه اندازه کاندیداها مجازند وعده دهند؟ آیا مجازند وعده فراتر از اختیاراتشان بدهند؟
قطعا جایز نیست وعده‌های فراتر از اختیار بدهند، یا درو غ بگویند، یا کاری که می‌دانند نمی‌شود آن را مطرح کنند. ما اسم این را تدلیس می‌گوییم؛ نوعی تدلیس است. یعنی خلاف گویی و کار را بر مردم مشتبه ساختن این کار جایز نیست.
کاندیداها باید وعده‌هایی بدهند که می‌توانند انجام دهند یا در توان آنها هست که انجام بدهند. بعضی جاها می‌توانند بگویند امیدوارم بتوانم فلان کار را بکنم؛ در صورتی که واقعا امیدواری باشد. اگر امیدوار نباشد، بگوید امیدواریم؛ آن هم دروغ و تدلیس است. بنابراین باید وعده‌هایی بدهند که امکان انجام آن را داشته باشند.
• آیا بیان کردن برخی ویژگی منفی یک کاندیدا با توجه به اینکه جایگاه ریاست جمهوری حساس است و قرار است پست حساس ریاست جمهوری را برعهده بگیرد، غیبت محسوب می‌شود و اینکه مرز بین غیبت و روشنگری چیست؟
اگر کسی علنا بخواهد شخصی را تخریب کند، این کار جایزی نیست. اما اگر کسی با شما مشورت می‌کند که من به فلان کاندیدا رای بدهم یا ندهم؟ در مقام مشورت غیبت محسوب نمی‌شود. نه تنها در مسئله رییس جمهور، بلکه می‌خواهد شریکی انتخاب کند، امر ازدواج است؛ اگر عیوبی دارد بگوید غیبت محسوب نمی‌شود. اما بخواهند علنا تبلیغات منفی انجام بدهند، جایز نیست.
• در زمان تبلیغات انتخابات هستیم و به طور طبیعی ممکن است شایعاتی در مورد برخی کاندیداها و یا شخصیت‌های نظام مطرح شود. می‌خواهم حکم شایعه‌سازی و شایعه‌پراکنی را از نظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی بدانم؟
شایعه‌سازی و شایعه‌پراکنی، مطلقا در اسلام جایز نیست. در قرآن در دو سه جا صریحا این معنا تحریم شده « إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفَاحِشَةُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ». در جاهای دیگر هم هست که شایعه پراکنی ممنوع است. منظور از شایعه پراکنی این است که چیزی که ثابت نیست، من برای شما بگویم، شما برای دیگری بگویی که سطح جامعه را فرا بگیرد. در حالی که مطلبی است که ثابت نیست. این در اسلام مطلقا ممنوع است. گفتم، از گناهانی است که در قرآن تصریح به عذاب شده که ما می‌گویم گناه کبیره است. گناهی است که در قرآن صریحا عذابی درباره آن ذکر شده. شایعه پراکنی جزء گناهان کبیره است.
• تهمت زدن یک کاندیدا به کاندیدای دیگر یا افراد عادی به کاندیدای دیگر از منظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی چه حکمی دارد؟
تهمت زدن خواه درباره افراد عادی باشد یا در مورد کاندیداها باشد، حرام است و باید برادران، خواهران فراموش نکنند حق الناس ایجاد می‌شود. اگر تهمتی بزند باید برود جبران کند. یعنی به تمام کسانی که این تهمت را گفته بگوید: اشتباه کردم، دروغ گفتم و از صاحبش هم حلیت بطلبد. بار تهمت و مسئولیت تهمت خیلی سنگین است. برادران و خواهران مراقب باشند خدای نکرده در دام شیطان هوای نفس نیافتند و تهمت به کسی نزند که جبران تهمت به این آسانی نمی‌شود.
• اگر کاندیدای رای بیاورد و به وعده‌هایی که داده عمل نکند، حکمش چیست؟
در صورتی که توانایی داشته باشد به وعده‌هایش عمل کند و عمل نکند این شخص مرتکب خلاف شده. اما اگر واقعا خیال می‌کرد توانایی دارد و وعده هم به مردم داد، حالا که وارد میدان عمل می‌شود با موانعی برخورد می‌کند و نمی‌تواند، اینجا مسئولیت ندارد. آن وقتی که وعده داد، تصورش این بود که توانایی انجام آن را دارد؛ اما حالا که به میدان آمد با موانع برخورد کرد، این مسئولیتی ندارد.
