چرا اعتکاف درماه رجب برگزار می شود؟

،صراط: اعتکاف از ریشه ی «عکف» و «عکوف» دارای معانی لغوی متعدد است که به مفهوم واحد و مشترکی بر می گردد. یعنی «العکوف الاقبال علی الشیء و ملازمته علی السبیل التعظیم له» به چیزی روی آوردن و به خاطر تعظیم و احترام با آن همراهی کردن و در اصطلاح دینی به معنای ماندن در مسجد و توقف در آن به قصد طاعت و بندگی خداست «هواللبث فی المسجد بقصد التعبد»، این معنای عمومی و پذیرفته شده از سوی علمای اسلام و محققین دینی است و مراسمی که امروزه در مساجد برگزار می شود، دقیقا ناظر به همین معناست. در عصر رسول خدا (ص) نیز مراد و مقصود آن حضرت و مسلمانان از عمل به این سنت همین معناست و مفهوم بوده است.

زمان اعتکاف
اعتکاف از نظر زمان، محدود به وقت خاصی نیست، تنها از آن رو که لازمه اعتکاف روزه گرفتن است، باید در زمانی معتکف شد که شرعا بتوان روزه گرفت. پس هرگاه روزه گرفتن صحیح باشد، اعتکاف نیز صحیح است؛ ولی بهترین زمان برای اعتکاف، دهه آخر ماه مبارک رمضان است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در این دهه، در مسجد خود معتکف می شد(1).

چرا در ایران، اعتکاف در ماه رجب برگزار می شود؟
در کشور ما اکنون اعتکاف در سه روز از ماه رجب، بیش از اعتکاف در دهه پایانی ماه رمضان رواج دارد و این سه روز از چند نظر، حائز اهمّیّت است:

اول آنکه ماه رجب، یکی از ماه های حرام است و از روایات استفاده می شود که اعتکاف در ماه های حرام، نسبت به دیگر ماه ها از فضیلت بیشتری برخوردار است.

دوم، روزه در ماه رجب دارای فضیلت خاصی است، زیرا ماه رجب ماه بزرگی است که مردم حتی در جاهلیّت نیز حرمت آن را پاس می داشتند. اسلام نیز بر احترام و منزلت آن افزود(2). ظاهرا چنین رفتار و باوری نسبت به ماه رجب از دیگر ادیان الهی در میان مردم به جای مانده بود.

بر پایه حدیثی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله هر کس سه روز از ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند میان او و آتش جهنم به اندازه هفتاد سال راه فاصله می اندازد. پروردگار مهربان به کسی که سه روز از ماه رجب را روزه گرفته، خطاب می کند که:

«حق تو بر من واجب و دوستی و ولایتم برایت حتمی شد. ای فرشتگان! در حضور شما شهادت می دهم که گناهان بنده ام را آمرزیده ام(3)»

در آستانه ایام اعتکاف، گلچینی از مسائل و احکام این عمل عبادی را که از کتاب رساله و یا استفتائات 8 تن از مراجع جمع آوری شده است، در جدول زیر بخوانید.