صراط: دکتر رضا امانی اظهار کرد: آب یکی از مواد ضروری برای بدن است که حدود دو سوم وزن بدن انسان را تشکیل می‌دهد، در نتیجه تا زمانی که بدن فرد از نظر آب تامین نباشد، متابولیسم طبیعی اندام‌ها و گردش خون به صورت طبیعی انجام نخواهد شد.
وی با بیان اینکه بدن، آب را از سه طریق از دست می‌دهد، افزود: تعریق، تنفس و از دست دادن آب بدن به صورت نامحسوس (وقتی تعریق قابل مشاهده نباشد) سه راهی هستند که بدن کم آب می‌شود، البته بخش اعظم دفع آب از طریق ادرار صورت می‌گیرد. راه‌های دریافت آب نیز نوشیدن، خوردن غذا و متابولیسم طبیعی بدن است.
امانی در مورد میزان آب مورد نیاز بدن، تصریح کرد: در مناطق گرمسیر بدن افراد به بیش از هشت لیوان آب در روز نیاز دارد. آب مورد نیاز بدن بر اساس انرژی دریافتی از غذاها محاسبه می شود که در افراد بزرگسال به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، حدود 35 میلی‌لیتر آب نیاز است. در صورتی که آب مورد نیاز بدن تامین نشود، بدن به سوی کم آبی می‌رود که اگر به حدود 5 درصد برسد، فرد دچار اختلال و مشکل می‌شود. این کاهش آب در بدن می‌تواند ناشی از گرمازدگی، تعریق شدید در حین ورزش، اسهال یا استفراغ باشد.
این متخصص تغذیه در مورد عوارض ناشی از کم آبی در ورزشکاران گفت: با توجه به اینکه بخش اعظم خون بدن از آب تشکیل شده است، کاهش آب موجب مختل شدن متابولیسم، انتقال مواد و دفع مواد زاید می‌شود.
وی در خصوص راه‌هایی که ورزشکاران می‌توانند به کمبود آب بدنشان پی ببرند، افزود: احساس تشنگی می‌تواند یک راه تشخیص نیاز بدن به آب باشد، ولی به دلیل مکانیسم طبیعی بازداری، فرد ممکن است به این حس عادت کرده و تشنگی را احساس نکند؛ پس نباید به آن اکتفا کرد. زمانی که احساس ضعف و سستی، خشکی دهان و مخاط و سرگیجه وجود داشت باشد، نشانه کم آبی بدن است و لازم است که هر چه سریعتر آب و الکترولیت‌های مورد نیاز بدن تامین شود. تغییر رنگ ادرار نیز می‌توانه نشانه کم آبی باشد، البته نمی‌توان به آن اعتماد کرد، زیرا این موضوع تحت تاثیر عوامل دیگری نیز قرار دارد.
امانی گفت: اگر کم آبی بدن به بیش از 5 درصد برسد فرد با خطر شوک، کما و مرگ روبرو می‌شود که در این صورت باید آب و املاح مورد نیاز از طریق سرم تزریق شود. توصیه‌های تغذیه‌ای رایج در مورد آب مورد نیاز بدن برای شرایط آب و هوایی معتدل است و در مناطق گرمسیری مانند خوزستان مخصوصا در افرادی که فعالیت زیادی دارند، مانند ورزشکاران، نوشیدن هر چه بیشتر آب ضروری است و این افراد ممکن است روزانه به بیش از 10 لیوان آب نیاز داشته باشند.
این متخصص تغذیه در مورد اقدامات لازم در هنگام بروز علایم کم آبی بدن در ورزشکاران اظهار کرد: بهترین کار تزریق سرم است و در صورتی که این امکان وجود نداشته باشد، مصرف شربت آبمیوه تازه و رقیق می تواند مفید باشد. همچنین مصرف محلول قندی نمکی خانگی با ترکیب 5 درصد قند و یک قاشق چایخوری نمک نیز می تواند مفید باشد. متخصصان طب سنتی شربت خاکشیر را نیز موثر می‌دانند.
وی ادامه داد: فرد مبتلا به گرمازدگی باید هرچه سریع تر مایعات لازم را به بدن خود برساند و هر یک ساعت یک بار مایعات نوشیده شود. در افراد ورزشکار به دلیل متابولیسم بالاتر، تعریق بیشتر و نیاز بیشتر به انرژی، ضرورت مصرف مایعات بیشتر از افراد غیر ورزشکار است. یک فرد ورزشکار 2 تا 3 برابر افراد عادی به انرژی نیاز دارد.
امانی گفت: ورزشکارانی که در هوای گرم ورزش می‌کنند باید توجه کنند که آبمیوه‌ها و نوشابه‌های تجاری موجود در بازار جایگزین مناسبی برای آب و مایعات مورد نیاز بدن نیستند. توصیه ما به ورزشکاران این است که در زمان استراحت یا ورزش کردن آب بنوشند تا دچار مشکل نشوند.
