به گزارش صراط،بدنبال برگزاری گفتگوهای دو روزه جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 در آلماتی، فضای مثبتی از این گفتگوها ایجاد شد و این امیدواری به‌دست آمد که طرفین با پیشرفت در مذاکرات به بستری جدید جهت توافقات تدریجی و حل قضیه هسته‌ای ایران دست یافته‌اند. این تصویر در فضای سیاسی رسانه‌ای جهانی منعکس گردید که این دور از مذاکرات متفاوت از دوره‌های قبلی بوده و هریک از طرفین با انعطاف و دادن برخی امتیازات به پیشرفت در مذاکرات کمک کرده‌اند و یک بازی برد برد را می‌توان متصور شد. این فضا چند روزی بیشتر به طول نیانجامید و کم‌کم زمزمه‌هایی منفی حاکی از عدم توافق جدی یا آماده نبودن هر یک از طرفین برای متحقق ساختن توافقات آلماتی مطرح شد.
بررسی و مطالعه برخی اظهارنظرات مقامات رسمی و نیمه‌رسمی، برخی تحلیل‌ها و اخبار منتشره از سوی کشورهای غربی نشان می‌دهد که گویا محافل و طیف‌هایی در کشورهای مختلف اعم از کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا و یا روسیه و البته هریک به‌دلیلی موافق با به نتیجه رسیدن این توافقات نیستند و سیگنال‌های منفی و مخالفی صادر می‌کنند. اگرچه گروه‌های مختلف و بعضاً متفاوتی را می‌توان در این رابطه فهرست کرد ولی به نظر می‌رسد یکی از بزرگترین آنها لابی یهود در کشورهای غربی و بخصوص در آمریکاست.
این لابی (آیپک) یهودیان آمریکایی در روزهای اخیر و بخصوص در فردای نشست آلماتی فعال‌تر از همیشه شده و بنظر می‌رسد هدف اصلی‌اش برهم زدن هرگونه توافقات صورت‌گرفته و کارشکنی در مسیر حل پرونده هسته‌ای ایران است. این لابی ترس آن دارد که در آینده رابطه ایران با کشورهای غربی عادی شود لذا از هم‌اکنون با تمام قوا برای برهم زدن آن فعال شده است.
در این رابطه چند اتفاق مشابه و هم‌جهت طی روزهای اخیر را می‌توان دید:
1. باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا در دیدار چند روز پیش با رهبران یهودی آمریکا در کاخ سفید تأکید کرد که هنوز فضا برای راه‌حل دیپلماتیک برای برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد. وی در آستانه سفر به سرزمین‌های اشغالی به رهبران یهودی آمریکایی اعلام کرد که مصمم است تا از هسته‌ای شدن ایران جلوگیری کند اما اعتقادی به ایجاد سر و صدای زیادی ندارد و متقاعد شده است که هنوز فضا برای راه‌حل دیپلماتیک در قبال ایران وجود دارد.
یکی از رهبران حاضر در نشست کاخ سفید با اوباما به روزنامه هاآرتص اعلام کرد اوباما اعلام کرده که معتقد است هنوز فضا برای راه‌حل دیپلماتیک برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد و همچنین تأکید کرده که تحریم‌ها علیه تهران کارساز است اما همچنان معتقد است که تمامی گزینه‌ها برای ایران روی میز قرار دارد. وی ادامه داد که رئیس‌جمهوری آمریکا تأکید کرده است که سیاست آمریکا در قبال برنامه هسته‌ای ایران پیشگیری از هسته‌ای شدن و نه مهار است.
2. چند روز گذشته، نمایندگان کنگره (با تلاش و لابی ایپک) دو لایحه جدید را به کنگره بردند که می‌تواند به روند مذاکرات لطمه بزند. یکی از آنها قطعنامه‌ای است که «رابرت منندز» رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنا و «لیندزی گراهام» سناتور جمهوری‌خواه آن را معرفی کرده‌اند. در این لایحه که در تاریخ 7 مارس 2013 در کنگره آمریکا علنی شد آمده است که اگر اسرائیل «مجبور شود در دفاع از خود دست به اقدام نظامی بزند، آمریکا باید از لحاظ سیاسی، نظامی و اقتصادی اسرائیل را مورد حمایت قرار دهد تا اسرائیل بتواند از خاک، اتباع و موجودیتش دفاع کند».
این قطعنامه غیرالزام‌آور که «جهت‌گیری کنگره» نام دارد را کمیته امور عمومی آمریکا و اسرائیل (آیپک) که یک گروه لابی برای اسرائیل است به کنگره آورده است. اگرچه این قطعنامه هیچ اقدام مشخصی را الزام‌آور نمی‌کند، اما عملاً در صورتی‌که رژیم اسرائیل تصمیم به حمله نظامی بگیرد، فشارها بر اوباما را از سوی کنگره برای حمایت از آن در این اقدام نظامی، افزایش می‌دهد.
اگر سنای آمریکا این طرح را تصویب کند، این پیام را به ایران خواهد فرستاد که آنچه در مذاکرات آلماتی گذشت اهمیتی ندارد، آمریکا قصد توافق را نداشته و درباره حل صلح‌آمیز مسئله هسته‌ای ایران جدی نیست. هیتر هرلبرت، مدیر شبکه امنیت ملی و از دیپلمات‌های سابق آمریکا، درباره این طرح گفت: «این طرح بر حمایت قوی از اسرائیل تاکیدی دوباره کرده و از تحقیقات هسته‌ای ایران ابراز نگرانی می‌کند ـ دو مسئله‌ای که هیچ‌کس بحثی درباره آن ندارد.»
نیویورک تایمز در سرمقاله 8 مارس خود تصمیمات اخیر کنگره را مانعی بر سر راه پیشرفت مذاکرات با ایران دانسته و نوشته است که «باراک اوباما» رئیس‌جمهور باید بتواند کنگره را در مسیر مذاکرات با خود همراه کند. در این یادداشت آمده است: «اگر قرار است امیدی برای یافتن راهکاری مسالمت‌آمیز برای مناقشه هسته‌ای ایران به‌دست آید، باراک اوباما باید حمایت کنگره از مذاکرات را به‌دست آورد. اما در آمریکا مذاکره و امتیازدهی از سوی بسیاری از نمایندگان کنگره که تأکید دارند که هرگونه توافقی با ایران غیرقابل قبول است، رد شده و همین امر است که احتمال حمله نظامی اسرائیل و آمریکا را افزایش می‌دهد.»
3. لایحه دوم هم که از سوی هر دو حزب اصلی ارائه شده، خواستار افزایش تحریم‌های بیشتر ایران است. این لایحه (در صورت تصویب) تجارت با ایران را دشوارتر می‌کند، نام نفرات و شرکت‌های ایرانی بیشتری را وارد فهرست سیاه می‌کند، و احتمالا دسترسی ایران به دارایی‌هایش را که در قالب یورو در حساب‌هایی در بانک‌های خارجی است، مسدود می‌کند.
4. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم اسرائیل این هفته خطاب به نشست سالانه «آیپک» گفت که باید «تهدید نظامی معتبری» علیه ایران وجود داشته باشد. «جوزف بایدن» معاون رئیس‌جمهور هم به حاضران در این نشست اطمینان داد که آقای اوباما در صورت نیاز از گزینه نظامی هم استفاده می‌کند. اما بهترین راه برای جلوگیری از آغاز یک درگیری نظامی مذاکره برای رسیدن به توافقی معتبر و قابل اعتنا است. این هدف بسیار بلندمدتی است. اما کنگره باید به مذاکرات وقت بدهد، نه اینکه با اقدامات خود تلاش‌های دیپلماتیک را دشوارتر از قبل کند.
نتیجه‌گیری
علائم متضاد و ضد و نقیضی که از سوی کشورهای غربی و بخصوص آمریکا دیده می‌شود بیانگر موضع نه‌چندان مشخص، جدی و حاکی از همکاری آنها نسبت به قضیه هسته‌ای ایران است. بنظر می‌رسد این کشورها هنوز به جمع‌بندی دقیقی نسبت به مکانیزم برخورد با قضیه هسته‌ای ایران دست نیافته‌اند و حتی در دل 4 کشور گروه غربی نظرات و دیدگاه‌ها (برای راه‌حل و نتیجه) یکسان نیست و همین موضوع رسیدن به یک راهبرد نتیجه‌بخش را مشکل می‌سازد. البته اینها در خیلی مسائل و دیدگاه‌ها سو برخوردهای سخت و تحریمی سیاست مشترکی دارند ولی در خصوص چگونگی راه‌حل و نتیجه مشخص موضع یکدست و منسجمی ندارند. روسیه و چین هم هریک بدلایل خاص خودشان همین موضع نامشخص را دارند که جای بحث آن مطلب جداگانه‌ای را می‌طلبد.
دولت باراک اوباما دچار سردرگمی شده است و نتوانسته نظرات کنگره را جمع کند. ممکن است فرض کنیم دولت ایشان خواستار رسیدن به تفاهم و نتیجه‌بخش بودن مذاکرات، در چارچوب مذاکرات و توافقات نشست آلماتی است، لکن ایشان مشکل کنگره را دارد که یکدست نیست و جمهوری‌خواهان در آن از موقعیت قدرتمندی برخوردار هستند و می‌توانند هرگونه توافق و تفاهم دولت اوباما را به چالش بکشند.
لابی یهود نیز نقش منفی و کارشکنانه خود را دارد و به هیچ‌وجه مایل نیست نتیجه‌ای از روند مذاکرات ج.ا.ایران با گروه 1+5 حاصل شود. دولت اوباما برای خنثی کردن کنگره و لابی یهود نیازمند کسب امتیاز بسیار بزرگی از این مذاکرات است که پذیرش آن برای ایران خیلی دشوار است. در این چارچوب مواضع ضد و نقیض و منفی از سوی کشورهای غربی و روسیه قابل تحلیل است و مذاکرات کارشناسی هفته آینده در استانبول و دور بعدی گفتگوها در نیمه فروردین در آلماتی تحلیل دقیق‌تر و شفاف‌تری از موضع این کشورها ارائه خواهد کرد.
